Ένας Έλληνας τραγουδιστής σε εστιατόριο της Αθήνας παρασύρει τους πελάτες στα ρομαντικά και συναισθηματικά τραγούδια του με κόκκινα και ροζ γαρίφαλα.
Ξαφνικά όμως θαυμαστές με ψηλοτάκουνα και αστραφτερά λαμέ φορέματα πετούσαν λουλούδια οδήγησαν στο σπάσιμο της λεπίδας.
Μια παράδοση δεκαετιών λαϊκής υπερβολής αργά το βράδυ που έχει επιβιώσει από τη δικτατορία, την ελληνική κρίση χρέους και τώρα τον Covid – σωροί από πιατικά γκρεμίστηκαν στα πόδια του τραγουδιστή.
«Η ελληνική νοοτροπία είναι διαφορετική από αυτή των ξένων. Όσον αφορά τη διασκέδαση… πρέπει να έχεις πολύ θόρυβο», είπε ο Χρήστος Γούναρης, ο οποίος διαχειρίζεται τραγουδιστές στην λαϊκή σκηνή της Αθήνας.
Είναι το βράδυ των Θεοφανείων, μια μεγάλη θρησκευτική γιορτή στην Ελλάδα, και μεγάλα τραπέζια στήνονται μπροστά από τη σκηνή του εστιατορίου στο Περιστέρι, μια εργατική πόλη δυτικά της Αθήνας.
Τα μεταμεσονύχτια μπουζούκια όπως αυτό έχουν πάρει το όνομά τους από το όργανο που μοιάζει με άρπα που έφεραν για πρώτη φορά Έλληνες πρόσφυγες από τη σημερινή Τουρκία τη δεκαετία του 1920.
Ο τραγουδιστής με λεοπάρ πουκάμισο είναι ο Παύλος Σπυρόπουλος, ο οποίος οδηγεί ένα φορτηγό κατά τη διάρκεια της εβδομάδας και τραγουδά μεγάλα, λυπημένα τραγούδια αγάπης τα Σαββατοκύριακα.
«Αισθάνομαι χαρούμενος όταν ο κόσμος μου πετάει πιάτα και λουλούδια γιατί νιώθω ότι κάνω καλή δουλειά και το κοινό με αγαπά», είπε η 51χρονη, που τραγουδάει από τα 18 της.
Απελευθερώστε τον ατμό
Το σπάσιμο των πιάτων είναι «ένας τρόπος για τους πελάτες να βγάζουν ατμό», λέει ο 56χρονος ιδιοκτήτης του εστιατορίου, Βασίλης Μίκκας.
«Είναι ένας τρόπος να δείχνεις στους τραγουδιστές: «Είσαι καλός, μου αρέσει!» είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο.
«Πετάμε λουλούδια και πιάτα στον κόσμο που δείχνει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον» στις παραστάσεις τους, είπε ο Γούναρης.
Τα πιάτα σπάνε σε γάμους, ή βαφτίσεις, για να φέρουν καλή τύχη στη νύφη και τον γαμπρό.
Για κάποιους, το σπάσιμο των πιάτων και η ρίψη λουλουδιών είναι σημάδι πλούτου και κοινωνικής θέσης. Τώρα όμως προστίθενται συχνά στον λογαριασμό, κοστίζοντας στους ιδιοκτήτες τρία ή καμιά δεκαριά ευρώ προ φόρων.
Η πρακτική έφτασε στο αποκορύφωμά της τη δεκαετία του 1960, όταν η δημοτικότητά της ενισχύθηκε με τις εμφανίσεις σε εμβληματικές ταινίες όπως το «Ποτέ την Κυριακή», με πρωταγωνίστρια τη θρυλική Ελληνίδα ηθοποιό Μελίνα Μέρκιουρι, της οποίας το θεματικό τραγούδι κέρδισε Όσκαρ το 1961.
Εκείνη την εποχή, 100.000 πλάκες σπάζονταν κάθε μήνα και δεκάδες μικρές εταιρείες ξεπήδησαν για να παράγουν μαζικά εύθραυστα δοχεία, σύμφωνα με την εταιρεία Piata yia spasimo, της οποίας το όνομα ήταν «πλάκες για λείανση».
Η οικογενειακή εταιρεία, που ιδρύθηκε πριν από 40 χρόνια και εδρεύει στον κοντινό Πειραιά, εξακολουθεί να είναι ένας από τους τελευταίους κατασκευαστές αυτών των γύψινων πλακών.
Δεν υπάρχει οριστική θεωρία για την προέλευση του εθίμου.
Σύμφωνα με τον Γούναρη, εξελίχθηκε από την παράδοση της ρίψης μαχαιριών τη δεκαετία του 1930.
«Αλλά ο κόσμος τραυματίστηκε», είπε, προσθέτοντας ότι οι θαμώνες πέταξαν μπαλόνια και σοκολάτες προτού εγκατασταθούν σε πιάτα.
Ξεχνάμε τα προβλήματά μας
Σήμερα αυτή η παράδοση προσελκύει τουρίστες σε μερικά από τα μπαρ στην Πλάκα, την ιστορική συνοικία της Αθήνας, ή σε νησιά δημοφιλή στους γλεντζέδες όπως η Μύκονος.
Αλλά κόλλησε με τους Έλληνες, ξεπερνώντας τα σκαμπανεβάσματα της ιστορίας της χώρας, ακόμη και όταν έχασε τη δημοτικότητά του εν μέσω ανησυχιών για την ασφάλεια των καλλιτεχνών.
Απαγορευμένοι από τη στρατιωτική δικτατορία που κατέλαβε την εξουσία το 1967, οι Έλληνες άρχισαν να σπάνε ξανά πιάτα όταν αποκαταστάθηκε η δημοκρατία το 1974.
Η συμπίεση του εισοδήματος ήταν ένα πλήγμα κατά τη διάρκεια της σχεδόν δεκαετούς ελληνικής κρίσης χρέους, η οποία ανάγκασε εστιατόρια, μπαρ και χώρους διασκέδασης να κλείσουν για μήνες, όπως και η πανδημία του Covid.
Ο Σπυρόπουλος όμως δεν τον νοιάζει.
«Είμαστε γεμάτοι (απόψε)», είπε.
Στην Ελλάδα “Πίνουμε, πάμε να ξεχάσουμε τα προβλήματά μας!” φώναξε.
Πηγή: AFP
Dionysos Alec