Η Ελλάδα επινόησε τη δημοκρατία και έχασε και ξανακέρδισε. Έχει μαθήματα για τις Ηνωμένες Πολιτείες

Η δημοκρατία είναι προβληματική εδώ και στο εξωτερικό. Σύμφωνα με στοιχεία από την έγκριτη Έρευνα Παγκόσμιας Αξίες, οι περισσότεροι Αμερικανοί κάτω των 60 ετών δεν θεωρούν ότι η ζωή σε μια δημοκρατία είναι «απολύτως απαραίτητη». Μάλιστα, για πρώτη φορά από το 2004, πρόσφατα εμφανίστηκε ο δείκτης μετασχηματισμού Bertelsmann (BTI). Υπάρχουν περισσότερες αυταρχικές χώρες παρά δημοκρατίες σε όλο τον κόσμο.

Είναι λίγο ακόμη για τον πρωθυπουργό της Ελλάδας, της χώρας που εφηύρε τη δημοκρατία, να μιλήσει σε κοινή συνεδρίαση του Κογκρέσου στις 17 Μαΐου, με παρατηρήσεις για τα 200 χρόνια της Ελλάδας και την επιστροφή της δημοκρατίας στη γενέτειρά της. Είναι η πρώτη φορά που Έλληνας πρωθυπουργός το κάνει αυτό Ομιλία πριν από μια κοινή συνεδρίαση του Κογκρέσου των ΗΠΑ. Ως Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν Τηλεφώνησε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης Να τον συναντήσω και να απευθυνθώ σε άλλους στον Λευκό Οίκο.

Η Ελλάδα φημίζεται ως η πατρίδα της δημοκρατίας. Αλλά ένα από τα μαθήματα που κρατά για τον κόσμο είναι πώς τον έχασε, μερικές φορές, και έπρεπε να το πάρει πίσω. Έπρεπε να πολεμήσει ξένες δυνάμεις, τον εμφύλιο πόλεμο και τη χούντα. Ακόμη και οι δημιουργοί της δημοκρατίας πρέπει πάντα να αγωνίζονται για τη δημοκρατία, όπως και οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλα έθνη που αγαπούν την ελευθερία.

Η Ελλάδα γαλβανίζει άλλους μαχητές για τη δημοκρατία ακόμα και όταν ήταν αλυσοδεμένη. Ο Thomas Jefferson, ο John Adams, ο Alexander Hamilton, ο Benjamin Franklin και ο Thomas Paine διάβαζαν και μιλούσαν ελληνικά και ήταν λάτρεις της αρχαίας ελληνικής δημοκρατίας. Όπως είπε ο Τζέφερσον, «Στους αρχαίους Έλληνες, όλοι οφείλουμε το φως που μας οδήγησε έξω από το γοτθικό σκοτάδι». Οι ιδρυτές μας είδαν στην ελληνική δημοκρατία όχι μόνο ένα καλύτερο σύστημα διακυβέρνησης, αλλά ένα σύστημα που θα επέτρεπε στους ανθρώπους να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους. Είχαν δέος για τα ελληνικά επιτεύγματα στην τέχνη, την επιστήμη, τον αθλητισμό και άλλους τομείς των ανθρώπινων επιτευγμάτων.

Οι ιδρυτές της Αμερικής είχαν αποδειχθεί ότι είχαν δίκιο. Η δημοκρατία έκανε την Αμερική μεγάλη.

Όμως η αρχαία ελληνική δημοκρατία κράτησε μόνο 250 χρόνια. Ο ελληνικός λαός υπέφερε αιώνες κατοχής, μεταξύ άλλων υπό τη βάναυση Οθωμανική Αυτοκρατορία, προτού αναδυθεί ως ελεύθερη και ανεξάρτητη δημοκρατία μετά από μια επανάσταση πριν από 200 χρόνια. Η Αμερική χάρηκε για την ανάσταση της Ελλάδας. Από το σημείο που θα σταθεί ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης στις 17 Μαΐου^yΟ Πρόεδρος Τζέιμς Μονρό είπε σε κοινή σύνοδο του Κογκρέσου κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821,Η Ελλάδα γεμίζει το μυαλό Με τα υψηλότερα αισθήματα σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες.” Τα κράτη (και σε όλο τον κόσμο) πήγαν στην Ελλάδα για να πολεμήσουν, όπως είχαν κάνει κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου τη δεκαετία του 1930. Ανάμεσά τους ήταν ο Samuel Gridley Howe, υποστηρικτής της κατάργησης στη Βοστώνη και ο James Williams, ένας Αφροαμερικανός από τη Βαλτιμόρη που τραυματίστηκε κατά τη διάρκεια μιας γενναίας υπηρεσίας στη Μάχη του Lepanto Bay. Ακριβώς όπως η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας ακολούθησε περισσότερο από μια δεκαετία αγώνα ενάντια στην Αμερικανική Επανάσταση, χρειάστηκε Χρόνια για να σπάσει η Ελλάδα τον ζυγό ξένη κυριαρχία και παύση των εσωτερικών συγκρούσεων. Το ελληνικό σύνταγμα τέθηκε σε ισχύ μόλις το 1844, και σε ορισμένα μέρη της Ελλάδας, όπως το νησί της Κρήτης, το σπίτι του πρωθυπουργού, η βάναυση οθωμανική κατοχή δεν καταργήθηκε εντελώς παρά το 1913.

Οι δημοκρατίες βρίσκονταν σε έναν ενάρετο κύκλο. Όταν η σύγχρονη Ελλάδα εμφανίστηκε ως ανεξάρτητη χώρα πριν από διακόσια χρόνια, κοίταξε το Σύνταγμα των ΗΠΑ όπως ακριβώς οι ιδρυτές της Αμερικής αναζητούσαν έμπνευση στη δημοκρατία της αρχαίας Ελλάδας. Οι ιδρυτές της Ελλάδας της εποχής των Ηνωμένων Πολιτειών είπαν: «Στη γη σου η ελευθερία έχει κάνει την κατοικία της και… στην παράδοσή σου θα μιμηθούμε τους προγόνους μας και θα κριθούμε άξιοι γι’ αυτούς αν πετύχουμε όπως εσύ». Όπου σταθούν οι Δημοκρατικοί, το κάνουν στους ώμους των Ελλήνων.

Αλλά οι Έλληνες έχασαν τη δημοκρατία τους και την είδαν ως απειλούμενη, και όμως, όταν είναι ισχυρή και ζωντανή, ξέρουν ότι πρέπει να τραφεί (όπως πρέπει να τρέφεται η Αμερική). Μια στρατιωτική χούντα κυβέρνησε τη χώρα από το 1967 έως το 1974. Γνωρίζατε ότι το γράμμα Z στα ρωσικά τανκς είναι καθ’ οδόν προς την Ουκρανία; Δεν υπάρχει Z στο ρωσικό αλφάβητο. Είναι παραμόρφωση της λέξης «Ζ» που στα ελληνικά σημαίνει «ζει» όπως επισημαίνει σε αυτές τις σελίδες ο Μάρκος Κοναλάκης. Έγινε σύμβολο ταμπού μετά τη δολοφονία του 1963 ενός εξέχοντος Έλληνα δημοκράτη που πολεμούσε τον αυταρχισμό – και πηγή έμπνευσης για Η βραβευμένη με Όσκαρ ταινία του 1969 του Κώστα Γκράβαίσως ο διάσημος Έλληνας κινηματογραφιστής.

Οι Έλληνες γνωρίζουν ότι η προώθηση της δημοκρατίας απαιτεί ισχυρούς και παγκόσμιους θεσμούς. Η Ελλάδα πολέμησε τους Ναζί, βοηθώντας στην ανατροπή του κύματος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αντιστάθηκε σε μια μεταπολεμική κομμουνιστική εξέγερση με τη βοήθεια των ΗΠΑ, τον Χάρι Σ. Τρούμαν και το Σχέδιο Μάρσαλ. Η Ελλάδα ήταν πρώιμο μέλος του ΝΑΤΟ. Η ένταξή της στην Ευρώπη ως μέρος της ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης βοήθησε την Ελλάδα όπως έκανε και με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Χωρίς διεθνή υποστήριξη, η Ελλάδα αντιμετώπισε μια οικονομική κατάρρευση μετά την οικονομική κρίση του 2008.

Ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης το ξέρει. Αποφοίτησε με έπαινο από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και μεταπτυχιακές σχολές στα πανεπιστήμια του Στάνφορντ και του Χάρβαρντ και έχει μεγάλη εμπειρία στα χρηματοοικονομικά. ως πρωθυπουργός, Ο Μητσοτάκης εξασφαλίζει πρωτοφανή επίπεδα ξένων επενδύσεων Ανέβασε την ελληνική οικονομία από μια σοβαρή ύφεση σε ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης, παρά το COVID-19. Είναι δημοκρατικό με την πραγματική έννοια της λέξης.

Ομιλία Μητσοτάκη στο Κογκρέσο στις 17 Μαΐου Θα υπενθυμίσει στον κόσμο ότι η δημοκρατία εξακολουθεί να είναι το καλύτερο περιβάλλον για την ανθρωπότητα, αλλά είναι πάντα υπό απειλή παντού.