Η Ελληνική Διασπορά: Δικαιώματα Ψήφου και Άλλα Θέματα

Το δικαίωμα ψήφου στις ελληνικές εκλογές από και από τη χώρα μόνιμης διαμονής σας, εάν είστε Έλληνας πολίτης, υπήρξε μια μακροχρόνια απαίτηση των μεταναστών πρώτης γενιάς που είναι πολιτικά ενεργοί εδώ και πολλές δεκαετίες. Μέχρι τον Δεκέμβριο του 2019, Έλληνες πολίτες που διαμένουν μόνιμα στο εξωτερικό, οι οποίοι ήταν εγγεγραμμένοι στο εκλογικό μητρώο της Ελλάδας, μπορούσαν να ψηφίσουν στις εθνικές εκλογές μόνο εάν επρόκειτο να ταξιδέψουν στη χώρα καταγωγής τους. Ωστόσο, λόγω της έλλειψης ομοφωνίας στην ελληνική πολιτική και της συντριπτικής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, όπου από τους 296 βουλευτές που είναι παρόντες στο Κοινοβούλιο, 288 ψήφισαν υπέρ της παραχώρησης του δικαιώματος ψήφου σε Έλληνες πολίτες που ζουν στο εξωτερικό (Νέα Δημοκρατία, ΣΥΡΙΖΑ , KINAL (ΠΑΣΟΚ), ΚΚΕ και η ελληνική λύση), Ένας απείχε και επτά βουλευτές του MeRA25 καταψήφισαν το νομοσχέδιο και ορισμένα μέλη της ελληνικής διασποράς μπορούν να ψηφίσουν τώρα.
Σύμφωνα με το νόμο 4648/2019, οι ψηφοφόροι που ζουν στο εξωτερικό μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμά τους μόνο προσωπικά. Σε εκλογικά τμήματα που θα πραγματοποιηθούν σε πρεσβείες και προξενεία και στα κατάλληλα μέρη για ελληνικές οργανώσεις διασποράς. Προκειμένου να δημιουργηθεί ένα εκλογικό κέντρο, απαιτούνται τουλάχιστον σαράντα εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι.

Για να μπορέσετε να εγγραφείτε στον εκλογικό κατάλογο, πρέπει να πληροίτε ορισμένα κριτήρια. Πρέπει να έχετε ζήσει συνολικά 2 χρόνια στην Ελλάδα τα τελευταία 35 χρόνια. Πρέπει να έχετε υποβάλει φορολογική δήλωση εκεί κατά τη διάρκεια ή πριν από το έτος εκλογών. Εκείνοι κάτω των 30 ετών εξαιρούνται από αυτό το κριτήριο, υπό την προϋπόθεση ότι ο αδελφός ή η αδερφή έχει υποβάλει φορολογική δήλωση κατά την προαναφερόμενη περίοδο. Θα πρέπει επίσης να μπορείτε να αποδείξετε τη διετή διαμονή σας στην Ελλάδα, παρουσιάζοντας είτε ελληνικό σχολείο, πτυχίο ελληνικού πανεπιστημίου είτε πιστοποιητικό από επαγγελματική σχολή. Και ένα πιστοποιητικό πληρωμής των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης.
Παρ ‘όλα αυτά, ο σημερινός Υπουργός Εσωτερικών για τη Νέα Δημοκρατία, Μάκης Φόρδης, ανακοίνωσε τη Δευτέρα, χωρίς προηγούμενη ειδοποίηση, στην τηλεόραση και υπέβαλε τροποποιήσεις στο ελληνικό κοινοβούλιο του νόμου 4648/2019. Η διετής περίοδος διαμονής στην Ελλάδα ακυρώνεται και υποβάλλεται η φορολογική δήλωση. Επιπλέον, η Διεύθυνση Εκλογών στο Υπουργείο Εσωτερικών θα γίνει το νέο όργανο που θα αποφασίσει εάν θα αποδεχθεί ή θα απορρίψει την αίτηση εγγραφής στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους στο εξωτερικό και όχι μια κοινή κοινοβουλευτική επιτροπή αποτελούμενη από εκπροσώπους όλων των πολιτικών κομμάτων. Αυτές οι τροποποιήσεις έχουν μέχρι στιγμής υποστηριχθεί από την KINAL / PASOK και αντιτίθενται από τους ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ (το ΚΚΕ). Λαμβάνοντας υπόψη την αντιπολίτευση και λαμβάνοντας υπόψη τις τροπολογίες που χρειάζονται πλειοψηφία δύο τρίτων στο κοινοβούλιο για να καταστούν νόμοι, δηλαδή 200 ψήφοι, η συζήτηση και η ένταση αυτής της εβδομάδας επί του θέματος δεν θα έχουν πραγματικό αντίκτυπο. Ο νόμος δεν θα αλλάξει.

Λόγω των αυστηρών προϋποθέσεων, πολύ λίγοι Έλληνες πολίτες από το εξωτερικό μέχρι τώρα, λίγο περισσότεροι από χίλιοι, ή μερικές χιλιάδες σύμφωνα με τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης, έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να εγγραφούν για να ψηφίσουν μέσω ιδιωτικής ψηφιακής πλατφόρμας. Βασικά, οι μόνοι ψηφοφόροι που πληρούν τα κριτήρια του Νόμου 4648 είναι οι Έλληνες πολίτες που εγκατέλειψαν την Ελλάδα κατά την οικονομική κρίση της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα. Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών που διαμένουν μόνιμα στην Αυστραλία, τις Ηνωμένες Πολιτείες ή τον Καναδά, για παράδειγμα, ακόμη και αν υποθέσουμε ότι ορισμένοι από αυτούς ενδιαφερόταν να ψηφίσουν, δεν μπορούσαν να το κάνουν, λόγω των ισχυόντων κριτηρίων επιλεξιμότητας. Όλες οι χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Αυστραλίας, επιτρέπουν στους πολίτες τους που ζουν στο εξωτερικό να ψηφίζουν στο χώρο των εθνικών εκλογών και άλλων περιορισμών. Το μόνο σημείο διαφωνίας είναι πόσο αυστηρές ή φιλελεύθερες είναι οι προϋποθέσεις.

Διαβάστε περισσότερα: Ένα νομοσχέδιο για την εγγραφή των Ελλήνων στο εξωτερικό στους καταλόγους των ξένων ψηφοφόρων που παρουσιάζονται στο Κοινοβούλιο

Οι πολιτικές αντιπαραθέσεις και οι δημόσιες συζητήσεις στην Ελλάδα σχετικά με τα δικαιώματα ψήφου για τους Έλληνες στο εξωτερικό αποκαλύπτουν πλήρως την τρέχουσα φύση της σχέσης μεταξύ της «μητέρας» χώρας και της διασποράς.

Για παράδειγμα, η νέα δημοκρατική κυβέρνηση βασίζεται στην υπόθεση ότι η ελληνική διασπορά είναι σε μεγάλο βαθμό συντηρητική και ότι η ελευθέρωση του σχετικού νόμου θα ωφελούσε την κυβέρνηση από εκλογική άποψη. Η ίδια υπόθεση υιοθετείται και από τα κόμματα της ελληνικής αριστεράς, τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΙ, και γι ‘αυτό αντιτίθενται στις τροπολογίες! Η ελληνική αριστερά πάσχει από φοβία ότι η ελληνική διασπορά είναι ως επί το πλείστον συντηρητική, αν όχι εθνικιστική και ότι η κυβέρνηση προσπαθεί να το εκμεταλλευτεί. Το κυβερνών κεντροαριστερό κυβερνών κόμμα της Ελλάδας, KINAL / PASOK, ένα κόμμα με ρίζες στην πρώτη γενιά των Ελλήνων μεταναστών της διασποράς, υποστήριξε τους κυβερνητικούς ανασχηματισμούς, διότι υποστήριζε πάντα τη χορήγηση δικαιωμάτων ψήφου σε Έλληνες στο εξωτερικό, αλλά και επειδή πιστεύει ότι μπορούν να επωφεληθούν από μια εκλογική άποψη

Αρχικά, η μη φωτισμένη δημόσια συζήτηση στην Ελλάδα για αυτό το ζήτημα μιλούσε για πιθανή επέκταση των Ελλήνων ψηφοφόρων ως αποτέλεσμα της εφαρμογής του Νόμου 4648/2019, κοντά σε μερικές εκατοντάδες χιλιάδες νέους ψηφοφόρους! Η υποψία και ο φόβος ότι οι Έλληνες που ζουν στο εξωτερικό στο εγγύς μέλλον μπορεί να αλλάξουν το αποτέλεσμα του στενού εκλογικού διαγωνισμού είναι πραγματικοί. Είναι οι πιθανές πρακτικές συνέπειες της εφαρμογής του νέου νόμου που αφορούν όλους στην Ελλάδα και όχι το δημοκρατικό δικαίωμα και αρχή, όπως λένε. Το γεγονός, για παράδειγμα, είναι ότι παραχωρώντας το δικαίωμα ψήφου σε εκείνους τους Έλληνες πολίτες που ζουν στο εξωτερικό, ένα δικαίωμα που υπάρχει ήδη στις περισσότερες Δυτικές δημοκρατίες, εμπλουτίζετε και επεκτείνετε το «έθνος» σας πολιτικά και γεωγραφικά και ορίζετε τη διασπορά σας όχι μόνο ως πολιτιστική κοινότητα αλλά και ως πολιτική κοινότητα.

Διαβάστε περισσότερα: Ελλάδα: Ώρα να ανοίξετε την πόρτα για ψηφοφορία της διασποράς

Ως Αυστραλοί, ως παγκόσμιοι πολίτες ελληνικής καταγωγής, ως διπολιτισμικοί άνθρωποι που επιθυμούν, ή αν θέλουμε να διατηρήσουμε, να ενισχύσουμε και να εμβαθύνουμε τη σχέση μας με την Ελλάδα, δεν πρέπει να αφήσουμε τη χώρα καταγωγής μας να ορίσει, από μόνη της, στην Ελλάδα – μόνο με λάθος τρόπο τη φύση της σχέσης μας και τα κριτήρια για δημόσια συζήτηση και συμμετοχή. Περιθωριοποιούμαστε, εάν η μόνη συζήτηση για την ενίσχυση της σχέσης μας πολιτικά και θεσμικά με τη χώρα καταγωγής μας είναι μόνο μέσω «εργαλείων» όπως τα δικαιώματα ψήφου, ο συμβουλευτικός ρόλος (όπως ορίζεται στο ελληνικό Σύνταγμα) για τον προγραμματιστή του ΣΑΕ (Παγκόσμιο Συμβούλιο Έλληνες στο εξωτερικό) κ.λπ. Χρειαζόμαστε μια δική μας ατζέντα. Πρέπει να επεκτείνουμε τη συζήτησή μας. Πρέπει να διευρύνουμε και να εμβαθύνουμε τη σχέση μεταξύ Ελλάδας και διασποράς με αμοιβαία επωφελές τρόπο.

Η Ελλάδα, τα ερευνητικά της κέντρα, το κοινοβούλιο, η κυβέρνηση, η γραφειοκρατία και τα θεσμικά όργανα χρειάζονται, για παράδειγμα, πολιτικές και πρακτικές «θετικής δράσης». Πολιτικές που ενδυναμώνουν επαγγελματίες, ακαδημαϊκούς και ηθοποιούς ελληνικής καταγωγής και τους επιτρέπουν να συμμετέχουν ενεργά στην καθημερινή τους ζωή, προκειμένου να εισαγάγουν μια παγκόσμια διασπορά, διπολιτισμική ή πολυπολιτισμική προοπτική σε όλα τα πράγματα στην Ελλάδα. Σε έναν άκρως ανταγωνιστικό κόσμο τυπικών και ανεπίσημων δικτύων, αυτή η προσέγγιση μπορεί να είναι πολύ ωφέλιμη για την Ελλάδα και τις πολλές διαφορετικές κοινωνίες της διασποράς, οι οποίες μπορούν να λειτουργήσουν ως γέφυρες συνεργασίας (οικονομικής, διπλωματικής, πολιτιστικής), μεταξύ της παλιάς χώρας και των νέων κρατών παγκόσμιος ελληνισμός

Μια προοπτική της διασποράς μπορεί και πρέπει να είναι παρούσα, μπορεί και πρέπει να εφαρμοστεί οριζόντια, σε όλα τα όπλα του ελληνικού κράτους και της ελληνικής κοινωνίας.

Μπορεί επίσης να είναι χρήσιμο να έχουμε ένα καλά στελεχωμένο και καλά χρηματοδοτούμενο κέντρο συντονισμού / τμήμα, με επικεφαλής έναν μόνιμο υπουργό για τους Έλληνες ομογενείς, με διμερή υποστήριξη και πραγματικές νομοθετικές εξουσίες.

Ας εκμεταλλευτούμε κάθε ευκαιρία που μας δίνεται ως κοινότητες της διασποράς, προκειμένου να εμπλουτίσουμε και να επεκτείνουμε, προκειμένου να απαιτήσουμε μια ποιοτική και ποσοτική βελτίωση της σχέσης μας με την Ελλάδα.

Χαιρετίζουμε την επέκταση και τη διευκόλυνση των δικαιωμάτων ψήφου για Έλληνες πολίτες στο εξωτερικό. Ωστόσο, στις συναλλαγές τους με το ελληνικό κράτος, αυτό δεν είναι καθόλου το πιο πιεστικό ζήτημα για μόνιμους κατοίκους στο εξωτερικό. Θα ήταν μια ευπρόσδεκτη αλλαγή για κάθε ελληνική κυβέρνηση και πολιτικό κόμμα να δώσει προτεραιότητα στις πιο πιεστικές και στρατηγικές ανησυχίες της διασποράς.

Ο Κώστας Καραμάρκος είναι ανεξάρτητος δημοσιογράφος και πρώην υπάλληλος του Πολιτικού Γραφείου του ηγέτη του κόμματος του ΠΑΣΟΚ και πρωθυπουργού της Ελλάδας Γιώργος Α. Παπανδρέου.