Η επένδυση σε αεροσκάφη υψηλής πτώσης και πυροσβεστικά οχήματα δεν θα φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα στην Ελλάδα. Ο Γιόχαν Γκόλντμερ, διεθνής πυροσβέστης, επικεφαλής του Παγκόσμιου Κέντρου Παρακολούθησης Πυρκαγιάς, δήλωσε στο Κατμαντού σε συνέντευξή του ότι οι αρχές πρέπει να αλλάξουν το μοντέλο διαχείρισης των δασών και να δώσουν μεγαλύτερη έμφαση στην πρόληψη και ενίσχυση της συμβολής της δασικής υπηρεσίας.
Ο Goldammer, ο οποίος ηγήθηκε της επιστημονικής ομάδας που ανέλαβε το έργο της εξέτασης των βασικών αιτιών της τραγωδίας στο Μάτι του 2018 και της υποβολής προτάσεων για την ελληνική μεταρρύθμιση της πυρασφάλειας, λέει ότι η αστική επέκταση στα δασικά τοπία και η ανάγκη επανεξέτασης των τύπων φυτών και κτιρίων. Κανονισμοί.
Ο οικολόγος πυρκαγιάς ζητά μεγαλύτερη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στην πρόληψη της πυρκαγιάς και στη διαχείριση του κινδύνου πυρκαγιάς.
Ποιες είναι οι πρώτες σας σκέψεις για το τι συμβαίνει στην Ελλάδα την περασμένη εβδομάδα;
Η φωτιά είναι προβλέψιμη. Υπάρχουν τρεις τύποι τοπίων στην Ελλάδα που απειλούνται περισσότερο από τις πυρκαγιές. Πρώτον, τα φυσικά τοπία, για παράδειγμα απομακρυσμένα φυσικά ορεινά δάση, είναι συχνά ακατοίκητα και μακριά από πόλεις και χωριά. Ιστορικά, αυτά τα δάση έχουν επηρεαστεί μόνο περιστασιακά από πυρκαγιά. Σήμερα και στο μέλλον, ο κίνδυνος πυρκαγιών αυξάνεται λόγω των επαναλαμβανόμενων και σοβαρών ξηρασιών.
Δεύτερον, τα πολιτιστικά εδάφη που καλλιεργήθηκαν εδώ και χιλιάδες χρόνια εγκαταλείπονται όλο και περισσότερο ως αποτέλεσμα των εκτοπίσεων από την ύπαιθρο: Ιστορικά, οι ελληνικές πολιτιστικές εκτάσεις δεν έχουν παραμεληθεί ποτέ τόσο από τη μειωμένη καλλιέργεια γης. Δεν υπήρξαν ποτέ αρκετά φυτά στην ιστορία για να καούν από μια ανεξέλεγκτη πυρκαγιά.
Τρίτον, αγροτικά χωριά και αγροτικές εκτάσεις και μεγάλες αστικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένων βιομηχανικών χώρων κοντά σε εγκαταστάσεις υψηλής καύσης. Αυτό το είδαμε στο Μάτι το 2018 και πάλι φέτος στα άλλα προάστια της Αθήνας.
Ας ξεκινήσουμε με αυτές τις αστικές περιοχές. Τι μέτρα πρέπει να ληφθούν για την προστασία τους;
Ο πολεοδομικός σχεδιασμός είναι απαραίτητος και πρέπει να ενσωματωθεί με τον σχεδιασμό του τοπίου στη διασύνδεση μεταξύ ανοιχτού εδάφους και αστικών περιοχών. Αυτές οι περιοχές, όπου σημειώθηκαν οι τελευταίες πυρκαγιές στο Ματθία ή στην Αθήνα, είναι πυκνά καλυμμένες με σπίτια, υποδομές, τσιμέντο και άσφαλτο και περιβάλλονται από κήπους και τους συνήθεις μεσογειακούς θάμνους.
Οι άνθρωποι απολαμβάνουν τη μετακίνηση στα καταπράσινα προάστια καθώς προσφέρει καλύτερες συνθήκες διαβίωσης από τις πόλεις με υψηλότερες θερμοκρασίες. Όταν ζείτε σε μια τέτοια περιοχή, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ο κίνδυνος πυρκαγιάς. Αυτό το εκπληκτικό τοπίο είναι εύφλεκτο και παγιδευμένο κατά τη διάρκεια των κυμάτων καύσωνα και της ξηρασίας και είναι μια θανατηφόρα παγίδα.
Η κοινωνία των πολιτών – ιδιοκτήτες σπιτιού, ιδιοκτήτες γης και πολίτες – θα πρέπει να γνωρίζουν τον κίνδυνο πυρκαγιών, και ως εκ τούτου να έχουν την ευθύνη να συμβάλλουν ενεργά στη μείωση του κινδύνου πυρκαγιών που απειλούν την ιδιοκτησία και την ασφάλειά τους. Για το δικό τους συμφέρον, θα πρέπει να μειώσουν την καύση της γης γύρω από τα σπίτια και τα χωριά τους.
Πριν από 30-40 χρόνια, όταν ο ηλεκτρισμός, το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο δεν ήταν συνηθισμένα, οι άνθρωποι συνήθιζαν να ζεσταίνουν και να μαγειρεύουν κάθε ξύλο. Η γη καλλιεργήθηκε και καλλιεργήθηκε ενεργά. Υπήρχαν πολύ λίγα φυτά που μπορούσαν να καούν από τις πυρκαγιές σε σύγκριση με τα σημερινά. Πρέπει να κοιτάξουμε πίσω, να διδαχθούμε από αυτές τις παραδοσιακές πολιτιστικές πρακτικές και να λάβουμε προληπτικά μέτρα για την προστασία της περιουσίας και των χωριών μας.
Πρέπει η κυβέρνηση να απαγορεύσει την ανοικοδόμηση ήδη καμένων σύνθετων περιοχών;
Υπάρχει διαφορά στις απειλές ορισμένων φυσικών καταστροφών. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, υπήρξε μια συζήτηση πριν από μερικές εβδομάδες σχετικά με τα πλημμυρισμένα σπίτια – εάν χρειαστούν αποκατάσταση ή εγκατάλειψη, ο κίνδυνος σοβαρών καιρικών φαινομένων αυξάνεται. Θεωρητικά, μπορούν να προστατευτούν με τοίχους, φράγματα και άλλα τεχνικά μέτρα. Ωστόσο, αυτές οι περιοχές μπορεί να είναι επικίνδυνες. Έτσι, υπάρχει μια έντονη συζήτηση για το αν αυτοί οι οικισμοί στη Γερμανία πρέπει να ανοικοδομηθούν – και να υποβληθούν σε παρόμοια πλημμύρα στο μέλλον.
Όταν πρόκειται για τον κίνδυνο πυρκαγιάς, ένα καμένο χωριό μπορεί να ξαναχτιστεί χωρίς προβλήματα. Αυτό που πρέπει να επανεξεταστεί είναι η εντατική διαχείριση των φυτών μέσα και γύρω από το χωριό, όπως οι θάμνοι και τα δάση, προκειμένου να προστατευθεί το χωριό. Επιπλέον, γνωρίζουμε ότι σε καταστάσεις πυρκαγιάς, υπάρχουν περιστασιακά ιπτάμενες «σημειακές πυρκαγιές» που μπορούν να μεταφερθούν από ισχυρούς ανέμους σε απόσταση αρκετών εκατοντάδων μέτρων. Αν χτυπούσαν μια ξύλινη στέγη, ακόμη και ένα σπίτι που βρισκόταν μέσα σε ένα χωριό θα έπαιρνε φωτιά. Επομένως, τα σπίτια πρέπει να αναδιαμορφωθούν ή να αναδιαμορφωθούν με στέγες, πόρτες και παράθυρα υψηλής προστασίας για να είναι λιγότερο εύφλεκτα. Στο Mathieu, είδαμε κάποια ιδιωτικά σπίτια να επιβιώνουν στην κόλαση επειδή χτίστηκαν νέα και ασφαλή.
Πρέπει να μιλήσουμε για αλλαγή στους κανονισμούς δόμησης;
Ας δούμε μέρη όπως η Καλιφόρνια ή η Αυστραλία όπου τα σπίτια χτίζονται κυρίως με ξύλινα υλικά. Κάθε χρόνο καίγονται. Παρόλο που δεν είναι τόσο εύκολο να επιβληθούν περιορισμοί δόμησης στις Ηνωμένες Πολιτείες επειδή πρόκειται για περιορισμό του φιλελευθερισμού και της ελευθερίας, ακόμη και τώρα οι Ηνωμένες Πολιτείες εξετάζουν την αλλαγή των κανονισμών δόμησης. Ωστόσο, πρέπει να προσαρμόσουμε τον τρόπο που ζούμε για τη δική μας ασφάλεια.
Στην Ελλάδα, υπάρχει ένα παράδειγμα αντισεισμικών οικοδομικών κωδικών που έγιναν αποδεκτοί από την κοινότητα. Ωστόσο, δεν υπάρχουν αρκετοί κανονισμοί για την αντιμετώπιση άλλων κινδύνων όπως οι πυρκαγιές. Ρθε η ώρα να το ξανασκεφτούμε.
Στην πρόσφατη πυρκαγιά στην Ελλάδα, υπήρξαν αρκετές προληπτικές εκκενώσεις. Συνέβαλε στο μηδενισμό ανθρώπινων θυμάτων αλλά συνάντησε επιστημονική κριτική. Τι πιστευεις?
Αυτή η συζήτηση είναι σχετική σε πολλά μέρη σε όλο τον κόσμο. Η αμυντική ιδέα απαιτεί προετοιμασία. Εάν ένα χωριό είναι εντελώς απροετοίμαστο, γεμάτο εύφλεκτα υλικά και συχνά κατοικείται από ηλικιωμένους, η έξωση είναι το σωστό. Ωστόσο, εάν προετοιμαστεί μια περιοχή και οι άνθρωποι γνωρίζουν πώς να προστατεύσουν τα σπίτια και τη ζωή τους, μπορούν να βοηθήσουν την πυροσβεστική υπηρεσία στην προστασία της περιουσίας τους. Σε πολλές χώρες, οι πυροσβεστικές υπηρεσίες βασίζονται σε εθελοντές.
Μπορείτε να δώσετε ένα παράδειγμα;
Υπάρχουν 1,3 εκατομμύρια εθελοντές στη Γερμανία. Επαγγελματικές υπηρεσίες πυρόσβεσης και διάσωσης διατίθενται μόνο σε περισσότερες από 100.000 πόλεις, όχι σε αγροτικές περιοχές. Αυτό σημαίνει ότι οι εθελοντές ασχολούνται λίγο πολύ με την κατάσβεση πυρκαγιών σε αγροτικές περιοχές.
Στις χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης, η φωτιά γίνεται πλέον πρόβλημα – δεν είχαμε αυτά τα προβλήματα τον τελευταίο μισό αιώνα. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει επίσης να το διορθώσουμε.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, τα αεροπλάνα και τα μεγάλα πυροσβεστικά οχήματα δεν θα ήταν ποτέ αρκετά για να λύσουν το πρόβλημα εάν η καύση της γης συνέχιζε να αυξάνεται καθώς δεν έγινε τίποτα. Πάρτε για παράδειγμα την Καλιφόρνια. Αυτή η κατάσταση διαθέτει ικανότητα διαχείρισης πυρκαγιάς η οποία θεωρείται η καλύτερη στον κόσμο. Ωστόσο, ακόμη και οι Καλιφορνέζοι αυτές τις μέρες δεν μπορούν να ελέγξουν τις πυρκαγιές σε θάμνους και δάση-παρά το γεγονός ότι διαθέτουν μεγάλα πυροσβεστικά αεροσκάφη και καλά εξοπλισμένες και εκπαιδευμένες χερσαίες δυνάμεις.
Η κατάσταση στην Ελλάδα είναι σαν ένα μπολ σε σκόνη που έχει σκάσει και είναι εκτός ελέγχου, δήλωσε ο πρωθυπουργός Γριάγκος Μητσοδάκης. Εχει δίκιο. Συμπέρασμα: Το μπολ με σκόνη πρέπει να αφαιρεθεί πριν εκδηλωθεί πυρκαγιά.
Τι σας εξέπληξε περισσότερο το 2018 όταν διαβάσατε την υπόθεση της Ελλάδας ως προέδρου της επιτροπής;
Δεν εκπλήσσομαι γιατί αυτά είναι γνωστά γεγονότα.
Υπάρχουν πολλές εταιρείες, πολλές από τις οποίες έχουν μερικό ρόλο στη διαχείριση της πυρόσβεσης – από προφύλαξη έως καταπολέμηση. Γνωρίζω ότι το 1999 η ευθύνη για τον έλεγχο των πυρκαγιών μεταφέρθηκε από τη Δασική Υπηρεσία στην Πολιτική Άμυνα.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, πιστεύουμε ότι η διαχείριση πυρκαγιάς πρέπει να είναι πρωτίστως ευθύνη του ιδιοκτήτη γης ή του διαχειριστή, ο οποίος στην Ελλάδα, στην περίπτωση των δασών, είναι η δασική υπηρεσία. Φυσικά, σε ακραίες καταστάσεις, η δασική υπηρεσία μπορεί να είναι υπερπλήρης και η Πολιτική Άμυνα, ακόμη και η στρατιωτική, να χρειάζεται βοήθεια.
Από το 1999, το κύριο πρόβλημα στην Ελλάδα είναι ότι η Δασική Υπηρεσία έχει αποδυναμωθεί από τους περιορισμούς που περιλαμβάνονται στην εντολή της και τη χρηματοδότηση που απαιτείται για τη σωστή διαχείριση των απαραίτητων υπηρεσιών διαχείρισης, συμπεριλαμβανομένης της πυροπροστασίας.
Γιατί οι κυβερνήσεις στην Ελλάδα και αλλού διστάζουν να αλλάξουν προσέγγιση;
Σε πολλές χώρες – για να μην αναφέρουμε στις περισσότερες χώρες – η κύρια εστίαση είναι στην ενίσχυση του συστήματος απόκρισης με τη βελτίωση των δυνατοτήτων πυρόσβεσης. Επαγγελματίες διαχειριστές πυρκαγιών τοπίου, υποστηριζόμενοι από την επιστημονική κοινότητα, συνιστούν να εστιάσετε στην αύξηση της ανθεκτικότητας της κοινότητας.
Πρόκειται για μια προσέγγιση που ακολουθούν μόνο μερικές χώρες – για παράδειγμα η Πορτογαλία. Η κυβέρνηση δημιούργησε μια εταιρεία σαν αυτή που προτείναμε στην Ελλάδα. Η Πορτογαλία δίνει πλέον προτεραιότητα στην πρόληψη της πυρκαγιάς. Αυτό αντικατοπτρίζεται στην αλλαγή των επενδύσεων. Αυτή η προσέγγιση περιλαμβάνει μια σειρά εργαλείων όπως η εντατικοποίηση της βόσκησης για τη μείωση των δασικών καυσίμων, η εντατική διαχείριση των δασών και η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στην πρόληψη της πυρκαγιάς και στη διαχείριση του κινδύνου πυρκαγιάς. Τέτοιες αποφάσεις απαιτούν μακροπρόθεσμη προσέγγιση.
Κατά τη διάρκεια της εργασίας μου στην Ελλάδα – όταν υποστήριξα τον Ελληνικό Στρατό και το Πολεμικό Ναυτικό στον έλεγχο των πυρκαγιών στο νησί Τάσος, συμμετέχω στην κατάσβεσή μου από το 1985 – «Νομίζω ότι αυτό οφείλεται στο ότι ο ελληνικός λαός πληρώνει φόρους» είναι ευθύνη του κυβέρνηση να φροντίσει για όλα. “Ωστόσο, καμία κυβέρνηση στον κόσμο δεν μπορεί να διαχειριστεί και να προστατεύσει όλη τη γη. Πρέπει να ενθαρρύνουμε την ενεργό συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών να αναλάβει την ευθύνη. Θα χρειαστεί λίγος χρόνος για να αναπτυχθεί.
Οι επιστήμονες προσφέρουν την καλύτερη γνώση και την καλύτερη επιστήμη. Δεν θα παρέμβουν στην πολιτική. Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι οι πολιτικές αποφάσεις πρέπει να βασίζονται στην επιστήμη. Σε παγκόσμιο επίπεδο, διαπιστώνουμε ότι το χάσμα μεταξύ επιστημονικών συστάσεων και πολιτικών συμπερασμάτων είναι ακόμη μεγαλύτερο. Η αντιμετώπιση της επιδημίας Govit-19 δείχνει ότι οι κυβερνήσεις της Ελλάδας και πολλών άλλων κυβερνήσεων, όπως η χώρα μου, η Γερμανία, βασίζονται στις πολιτικές τους αποφάσεις για την αντιμετώπιση των επιδημιών με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Αυτή η απόφαση θα μας καθοδηγήσει στο μέλλον να αντιμετωπίσουμε περιβαλλοντικές και ανθρωπιστικές κρίσεις.
“Εμπειρογνώμονας τηλεόρασης. Μελετητής τροφίμων. Αφιερωμένος συγγραφέας. Ανεμιστήρας ταξιδιού. Ερασιτέχνης αναγνώστης. Εξερευνητής. Αθεράπευτος φανατικός μπύρας”