Αυτή είναι η τελευταία από τη δεκαπενθήμερη σειρά μας για τις 16 νικήτριες ομάδες του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος πριν από τη 17η διοργάνωση στη Γερμανία αυτό το καλοκαίρι.
Εξετάσαμε τη Σοβιετική Ένωση το 1960, την Ισπανία το 1964, την Ιταλία το 1968, τη Δυτική Γερμανία το 1972, την Τσεχοσλοβακία το 1976, τη Δυτική Γερμανία ξανά το 1980, τη Γαλλία το 1984, την Ολλανδία το 1988, τη Δανία το 1992 και τη Γερμανία το 1999. Το έτος 2000. Αυτή τη φορά, είναι η αξέχαστη νίκη της Ελλάδας το 2004.
εισαγωγή
Μια εντελώς απρόσμενη νίκη για μια ομάδα που στο παρελθόν είχε ελάχιστη διεθνή επιτυχία. Η Ελλάδα είχε προκριθεί μόνο σε δύο τουρνουά πριν από αυτό: το Euro 1980 και το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1994, από αυτούς τους έξι αγώνες, πήρε έναν βαθμό, μια ισοπαλία χωρίς γκολ στο Euro 1980 απέναντι σε μια ομάδα της Δυτικής Γερμανίας που χρειαζόταν μόνο να αποφύγει την ήττα για να φτάσει στην κορυφή του ομίλου.
Κανείς δεν περίμενε τίποτα από την Ελλάδα το 2004 και δεν περίμενε καν να δώσουν μεγάλη μάχη στον εναρκτήριο αγώνα της διοργάνωσης με τη γηπεδούχο Πορτογαλία – αλλά κέρδισαν επάξια με 2-1 χάρη στα πρώτα γκολ των πλέι μέικερ Γεώργιο Καραγκούνη και Άγγελο Πασίνα. . Πέναλτι στο δεύτερο ημίχρονο και ο Κριστιάνο Ρονάλντο πέτυχε ένα παρηγορητικό γκολ στο 93ο λεπτό.
«Η εθνική ομάδα της Δανίας του 1992 είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα για εμάς», είπε ο βασικός αναπληρωματικός Ντέμης Νικολαΐδης πριν από τον δεύτερο αγώνα των ομίλων με την Ισπανία. “Έκαναν καταπληκτικά πράγματα, παρόλο που απείχαν πολύ από το να είναι η καλύτερη ομάδα. Δεν νομίζω ότι αυτή η ομάδα ήταν καλύτερη από την ομάδα μας σήμερα.”
το αφεντικό
Πριν αναλάβει την Ελλάδα το 2001, ο Ότο Ρεχάγκελ δεν είχε υπηρετήσει ποτέ ως εθνικός προπονητής και δεν είχε προπονήσει ποτέ εκτός της πατρίδας του Γερμανίας. Ήταν πολύ Γερμανός, έχοντας παίξει στον πρώτο γύρο της Bundesliga το 1963, και αργότερα διηύθυνε την Μπορούσια Ντόρτμουντ και την Μπάγερν Μονάχου. Οι πιο αξιοσημείωτες περίοδοι του ήταν με τη Βέρντερ Βρέμης, με την οποία κέρδισε δύο τίτλους Μπουντεσλίγκα, και μετά την Καϊζερσλάουτερν, την οποία οδήγησε εντυπωσιακά στον τίτλο της Μπουντεσλίγκα το 1998 μετά την άνοδο από τη δεύτερη κατηγορία την προηγούμενη σεζόν.
Τότε, πολλοί στην Ελλάδα ήταν δύσπιστοι για τον διορισμό του λόγω της έλλειψης εξοικείωσης του Ρεχάγκελ με το ελληνικό ποδόσφαιρο ή την ελληνική γλώσσα, κάτι που παραδέχτηκε ότι ήταν περισσότερο πρόβλημα από ό,τι περίμενε. Κάποιοι υποψιάζονταν ότι ο Ρεχάγκελ αποσυρόταν σε ένα θερμότερο κλίμα. Όμως, το κάπως παραδοσιακό του στυλ, που εστιάζει στα δυνατά σημεία του παίκτη και δεν ξοδεύει πολύ χρόνο στην τακτική ανάλυση του αντιπάλου, φαινόταν να λειτουργεί τέλεια. Θαυμάζεται ευρέως στην Ελλάδα για τη διαχείριση εκτός γηπέδου και την τακτική του ιδιοφυΐα, είναι σήμερα επίτιμος δημότης της Αθήνας.
Ο Ότο Ρεχάγκελ ήταν τρεις φορές νικητής της Μπουντεσλίγκα προτού οδηγήσει την Ελλάδα στη δόξα στο Euro 2004 (Adrian Dennis/AFP μέσω Getty Images)
Τακτική
Αυτό είναι ένα αστείο. Στο εξαιρετικό βιβλίο του Βασίλη Σαμπράκου Το Θαύμα γίνονται συνεχείς αναφορές στην έλλειψη τακτικού σχεδιασμού του Ρεχάγκελ. «Ο Ρεχάγκελ δεν επικεντρώθηκε πολύ στην τακτική», φέρεται να είπε ο έφεδρος αμυντικός Στέλιος Βενιτίδης. «Δεν ήταν ο τύπος για να υπεραναλύσει και να αλλάξει τακτική», είπε ένας άλλος έφεδρος αμυντικός, ο Νίκος Νταμπίζας. «Δεν κάναμε πολύ τακτική στην προπόνηση», είπε ο αρχηγός Θίο Ζαγοράκης.
Ωστόσο, η Ελλάδα κέρδισε εν μέρει αυτό το τουρνουάΕπειδή χρησιμοποίησαν μια παλιά σχολική προσέγγιση στον ατομικό έλεγχο που οι ανταγωνιστές δυσκολεύονταν τόσο πολύ να αντιμετωπίσουν. Αν και αυτή η προσέγγιση δεν ήταν καινούργια, προκάλεσε έκπληξη στους παίκτες που ήταν επιφορτισμένοι με την διάλυση του ελληνικού συστήματος.
Ο Ρεχάγκελ, παρά την προφανή έλλειψη ενδιαφέροντος για την τακτική, έχτισε ολόκληρη την ενδεκάδα του γύρω από το στυλ της αντιπάλου, χρησιμοποιώντας ένα 4-5-1 εναντίον μιας ομάδας που έπαιζε με έναν επιθετικό και ένα 5-4-1 εναντίον μιας ομάδας με σουτ. το ζευγάρι.
Ο σέντερ μπακ Τραϊανός Δέλας ήταν πάντα ο back-up άνθρωπος, με έναν ή δύο άλλους σέντερ μπακ να επικεντρώνονται στο να σταματήσουν τους σέντερ φορ. Ο Γεώργιος Σιταρίδης ήταν δεξί μπακ, αλλά κατά καιρούς χρησιμοποιήθηκε ως επιπλέον σέντερ μπακ και το σετ δεξιοτήτων του ήταν τέλειο για να ακυρώσει τον Τιερί Ανρί στον προημιτελικό νίκη επί της Γαλλίας. Αυτό ήταν το παιχνίδι όπου η ελληνική άμυνα ήταν πιο ορατή, καθώς ο Ανρί, ο Ζινεντίν Ζιντάν και ο Ρόμπερτ Πιρές κινήθηκαν αλλά δεν κατάφεραν να βρουν χώρο μακριά από τους Έλληνες αμυντικούς.
Ο Ρεχάγκελ έδωσε ελάχιστη κατεύθυνση στο επιθετικό στυλ της Ελλάδας, εμπιστευόμενος κυρίως την ικανότητα των παικτών του να βρίσκουν λύσεις μόνοι τους. Πρόσεχε ώστε οι παίκτες του να μην ρισκάρουν τη μπάλα σε βαθιές θέσεις, και προώθησαν τη μπάλα γρήγορα – για να το θέσω ήπια – αλλά δεν υπήρχαν καθορισμένα μοτίβα παιχνιδιού στην επίθεση, βασιζόμενοι σε στημένες φάσεις για να πετύχουν γκολ.
Φαίνεται επίσης ότι υπήρξε μια άτυπη συμφωνία μεταξύ των παικτών ότι θα προσπαθούσαν να παίξουν ένα 0-0 πρώτο ημίχρονο και μετά να προχωρήσουν στο δεύτερο ημίχρονο όταν οι αντίπαλοί τους ήταν κουρασμένοι ή απογοητευμένοι. Αυτή η προσέγγιση λειτούργησε άριστα στο νοκ άουτ. Η προετοιμασία τους στον τελικό εξηγείται παρακάτω.
Μεγάλος παίκτης
Περισσότερο από κάθε άλλη επιτυχία στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα, αυτή ήταν μια ομαδική προσπάθεια. Ο μεσοεπιθετικός Ζαγοράκης δέχτηκε άφθονα επαίνους, τερματίζοντας πέμπτος στη Χρυσή Μπάλα -γιατί ήταν αρχηγός της ομάδας, μαντέψατε- ενώ ο Άγγελος Χαριστιάς, που σημείωσε τρία γκολ, ψηφίστηκε 11ος.
Αλλά ο παίκτης που πραγματικά ξεχώρισε ήταν ο Dylas, ο οποίος διέπρεψε στα μετόπισθεν με τρόπο που ήταν αόριστα συγκρίσιμος με αυτό που είχε κάνει ο Matthias Sammer οκτώ χρόνια νωρίτερα. Ήταν πραγματικός σάρωθρος, πάντα ελεύθερος στην άμυνα, αν και οι περισσότερες από τις καθοριστικές συνεισφορές του ήρθαν στον αέρα, παρά στο έδαφος όπως ο Σάμερ.
Επίσης, του έλειπε σαφώς η ικανότητα παιχνιδιού του Sammer, καθώς πετούσε συνεχώς τη μπάλα σαφώς άσκοπα και εκτόξευε μπάλες προς τους επιθετικούς όταν πίεζε, αλλά ο Delas ήταν σχεδόν αήττητος στη δική του περιοχή πέναλτι. Ήταν ιδιαίτερα καλός στον ημιτελικό επί της Τσεχίας, όταν του ανατέθηκε ο ρόλος του backup man ενώ ο μικρότερος Μιχάλης Καψής εστίασε στον ψηλότερο Jan Koller. Στη συνέχεια, όμως, όταν η μπάλα ήταν άουτ, άλλαζαν ρόλους και ο Ντέλας σημάδευε τον Κόλερ, προσαρμόζοντας τέλεια τον παίκτη των 202 εκατοστών.
Επιπλέον, σημείωσε το νικητήριο γκολ κόντρα στους Τσέχους στην παράταση, με κεφαλιά σε ένα δεξί χτύπημα γωνίας σε αυτό που ήταν επίσημα το τελικό “ασημένιο γκολ” – εάν η ομάδα προηγείτο μετά από δύο ημίχρονα της παράτασης, ο αγώνας θα είχε τελειώσει. . Ωστόσο, αφού το γκολ του Δέλα μπήκε στο 105', λίγο πριν το τέλος του πρώτου ημιχρόνου της παράτασης, ουσιαστικά ήταν ένα χρυσό γκολ.
Ο Τραϊανός Δέλας (Νο. 5) οδηγεί τους πανηγυρισμούς μετά τη νίκη της Ελλάδας στον ημιτελικό επί της Τσεχίας (Χαβιέρ Σοριάνο/AFP μέσω Getty Images)
Ίσως εκπλαγείτε όταν μάθετε…
Πριν τον τελικό έγινε ένα μικρό σκάνδαλο στην Πορτογαλία όταν αναφέρθηκε ότι ο διαιτητής του τελικού, ο Γερμανός Μάρκους Μερκ, οδοντίατρος στο επάγγελμα, θεωρούσε τον Ρεχάγκελ και την οικογένειά του άρρωστους. Αυτό αναπόφευκτα προκάλεσε ανησυχίες στους Πορτογάλους οπαδούς ότι ο Merck μπορεί να ευνοήσει τον συμπατριώτη του.
«Σας ευχαριστώ που ρωτήσατε», απάντησε σαρκαστικά η Μερκ όταν ρωτήθηκε πριν τον τελικό. Και πρόσθεσε: «Αν ακολουθήσουμε αυτή (λογική), δεν θα υπάρχουν διαιτητές στο μέλλον γιατί κάθε διαιτητής έχει πολλούς αγώνες σε μια ξένη χώρα.
«Δεν υπάρχει τίποτα ασυνήθιστο στο να έχω έναν Γερμανό διαιτητή και έναν Γερμανό προπονητή. Είχα περίπου 5.000 οδοντιάτρους εγγεγραμμένους στην καριέρα μου – μερικοί από αυτούς έχω επίσης πέντε αγαπημένα εστιατόρια: ένα πορτογαλικό και ένα ελληνικό.
το τελευταίο
Επανάληψη της εναρκτήριας αναμέτρησης, όπου η Ελλάδα σόκαρε για άλλη μια φορά την οικοδέσποινα Πορτογαλία με νίκη με ένα γκολ.
Στην πραγματικότητα, το ματς ήταν αρκετά ισόπαλο και οι δύο πλευρές μάλλον υπέφεραν από νεύρα. Η Πορτογαλία δεν φαινόταν πλέον πρόθυμη να αψηφήσει το ελληνικό μαρκάρισμα για δεύτερη φορά, καθώς οι Κριστιάνο Ρονάλντο και Λουίς Φίγκο παρέμειναν εκτός γηπέδου αντί να αλλάξουν θέση για να χάσουν τους δείκτες τους. Με τον Ντέκο να δυσκολεύεται να ξεφύγει από την προσοχή του Κώστα Κατσουράνη, η Πορτογαλία προσέφερε λίγη δημιουργικότητα μέχρι που ο 32χρονος Ρούι Κόστα, στην τελευταία του διεθνή εμφάνιση, βγήκε από τον πάγκο για να δημιουργήσει μερικές ευκαιρίες.
Η εμφάνιση της Ελλάδας στον τελικό ήταν ίσως η λιγότερο εντυπωσιακή της φάσης των νοκ άουτ, αν και πρέπει να θυμόμαστε ότι οι αντίπαλοί τους είχαν πλεονέκτημα έδρας, είχαν μια επιπλέον μέρα ξεκούρασης μετά τον ημιτελικό τους αγώνα και ήταν ήδη στη Λισαβόνα ενώ η Ελλάδα προκρίθηκε. Από τα ημιτελικά. Πόρτο. Η Ελλάδα ολοκλήρωσε το έργο με σχετικά λίγες ανησυχίες.
Ο Έλληνας Τάκης Φύσσας κρατά το κύπελλο (Mladen Antonov/AFP μέσω Getty Images)
Η καθοριστική στιγμή
Για τρίτο σερί ματς η Ελλάδα κέρδισε χάρη σε κεφαλιά από δεξιά πάσα. Όπως και στα προημιτελικά, σκόρερ ήταν ο Χαριστέας. Όπως συνέβη και στα ημιτελικά, η μπάλα ήρθε από κόρνερ.
Παρά το γεγονός ότι αναγνωρίστηκε ως πιθανή αδυναμία σε όλη τη διάρκεια του τουρνουά, ο τερματοφύλακας της Πορτογαλίας Ρικάρντο είχε πολύ καλή απόδοση, αποκρούοντας και σκοράροντας ένα πέναλτι στη νίκη της Πορτογαλίας στα προημιτελικά επί της Αγγλίας στα πέναλτι. Όμως η προσπάθειά του να διεκδικήσει τη γωνία του Πασίνα ήταν αδύναμη και ο Χαριστέας είχε το απλό καθήκον να κουνήσει το κεφάλι του.
🇬🇷 Η κεφαλιά του Άγγελου Χαριστέα ήταν το νικητήριο γκολ στον τελικό του Euro 2004 καθώς η Ελλάδα στέφθηκε πρωταθλήτρια Ευρώπης 🏆#OTD | @EthnikiOmada pic.twitter.com/3M3TAOhpY8
– UEFA Euro 2024 (@EURO2024) 4 Ιουλίου 2023
Ήταν ξεκάθαρο ότι ήταν η καλύτερη ομάδα;
Είναι δίκαιο να επισημάνουμε ότι αν παίξετε ξανά αυτούς τους αγώνες νοκ άουτ, πιθανότατα δεν θα πάρετε τρεις νίκες για την Ελλάδα. Η Τσεχία ήταν ίσως η πιο ολοκληρωμένη ομάδα στο τουρνουά, με μια εξαιρετική επιθετική συνεργασία μεταξύ Κόλερ και Μίλαν Μπάρος, τεράστια δημιουργικότητα στη μεσαία γραμμή και τον καλύτερο τερματοφύλακα της διοργάνωσης, τον Πετρ Τσεχ. Ωστόσο, όταν ο Πάβελ Νέντβεντ αποχώρησε τραυματίας απέναντι στην Ελλάδα στον ημιτελικό, έχασαν την εμπιστοσύνη τους.
Ανεξάρτητα από την καλύτερη τύχη της ομάδας που στερήθηκε τους καλύτερους παίκτες της, η Ελλάδα δεν χρειάστηκε να πιέσει την τύχη της. Δεν βασίζονταν τακτικά σε κενά στο τελευταίο γκάζι, εκπληκτικές αποκρούσεις ή ξυλουργικές εργασίες για να διατηρήσουν καθαρά τα σεντόνια. Ο τρόπος παιχνιδιού τους ήταν ότι σπάνια θα είχαν προβλήματα στο 0-0, θα έβαζαν γκολ και μετά θα σκότωναν με επιτυχία το παιχνίδι χωρίς να καταφεύγουν σε χάσιμο χρόνου ή να παίζουν παιχνίδια.
Ήταν απίθανοι νικητές, σίγουρα, και έπρεπε να παίξουν αμυντικά για να έχουν μια ευκαιρία, αλλά υπήρξαν πολύ πιο απίθανες επιτυχίες στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα από αυτό.
Στο νοκ άουτ, η Ελλάδα νίκησε την υπερασπιστή της πρωταθλήτριας, την καλύτερη ομάδα και στη συνέχεια τη διοργανώτρια χώρα: 1-0, 1-0 και 1-0. Λίγες εβδομάδες αφότου η Πόρτο σόκαρε την Ευρώπη με την κατάκτηση του Champions League, ήταν η χρονιά για τα αουτσάιντερ. «Ένωσε τους Έλληνες με τρόπο που ξεπερνά κάθε πολιτικό», είπε ο Ρεχάγκελ. Παραμένει ο μόνος ξένος προπονητής που έχει κατακτήσει το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα.
(Κορυφαία εικόνα: Frank Fife/AFP μέσω Getty Images
“Βραβευμένος μελετητής ζόμπι. Μουσικός επαγγελματίας. Εμπειρογνώμονας τροφίμων. Προβληματικός.”