Ήρωας της Ελληνικής Επανάστασης

Κωνσταντίνος Κανάρης, Γνωστός και ως Κωνσταντίνος Κανάρης ή Κανάρης (Ελληνικά: 90 Κανάρης; περ. 1790– 2 Σεπτεμβρίου 1877, Έλληνας ναύαρχος, πρωθυπουργός και πολεμιστής του ελληνικού πολέμου.

Η Κωνσταντινούπολη Κανάρης κατά την Ελληνική Επανάσταση. Λιθογραφία του Carl Grayson, 1831.

Ο Κωνσταντίνος γεννήθηκε και μεγάλωσε στο νησί Πιζάρα, κοντά στο νησί Σιού στο Αιγαίο Canaris.

Το ακριβές έτος που γεννήθηκε είναι άγνωστο. Τα επίσημα αρχεία του Ελληνικού Ναυτικού χρονολογούνται στο 1795, ωστόσο, οι σύγχρονοι Έλληνες ιστορικοί θεωρούν το 1790 ή το 1793 ως το πιο πιθανό.

Έμεινε ορφανός σε νεαρή ηλικία. Έχοντας να συντηρήσει τον εαυτό του, από τις αρχές του 18ου αιώνα επέλεξε να γίνει πεζοναύτης όπως τα περισσότερα μέλη της οικογένειάς του. Αργότερα στρατολογήθηκε ως αγόρι στην ταξιαρχία του θείου του Δημήτρη Πουρέκα.

Ο Κανάρης έγινε γνωστός κατά τη διάρκεια του Ελληνικού Πολέμου της Ανεξαρτησίας (1821-1829). Σε αντίθεση με άλλες βασικές προσωπικότητες του πολέμου, δεν άρχισε ποτέ να παίζει σημαντικό ρόλο στην εξέγερση κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στη Feliki Ederia (κοινότητα φίλων), κυρίως στρατολογώντας κρυφά υποστηρικτές κατά του τουρκικού καθεστώτος.

Στις αρχές του 1821, το κίνημα κέρδισε αρκετή υποστήριξη για να ξεκινήσει μια επανάσταση. Αυτό φαίνεται να ενέπνευσε τον Κανάρη που ήταν στην Οδησσό εκείνη την εποχή. Επέστρεψε βιαστικά στο νησί των Ψαρών και ήταν μαζί του όταν συμμετείχε στην εξέγερση στις 10 Απριλίου 1821.

Το νησί έχει κατασκευάσει το δικό του ναυτικό και οι διάσημοι ναυτικοί των Ψαρών, ήδη γνωστοί για τα καλά εξοπλισμένα πλοία τους και τις επιτυχημένες μάχες κατά των πειρατών, έχουν αποδείξει ότι είναι ιδιαίτερα ικανοί στον ναυτικό πόλεμο. Ο Κανάρης σύντομα διακρίθηκε ως καπετάνιος πυροσβεστικού πλοίου.

Στο Σιού, μια νύχτα χωρίς φεγγάρι στις 6-7 Ιουνίου 1822, δυνάμεις υπό τη διοίκηση του κατέστρεψαν το κύριο πλοίο του Οθωμανού ναυάρχου Nasuhsat Ali Pasha ως αντίποινα για τη σφαγή του Σίου.

Ο Ναύαρχος διεξήγαγε μια διαπραγματευτική γιορτή, επιτρέποντας στον Κανάρη και τους άνδρες του να διατηρήσουν τη μάχη τους χωρίς επιτήρηση. Όταν το εμβληματικό κατάστημα πυριτιδαποθήκης έπιασε φωτιά, όλοι οι επιβαίνοντες σκοτώθηκαν αμέσως.

Οι απώλειες των Τούρκων περιλαμβάνουν 2.300 άτομα, αξιωματικούς του ναυτικού και πολίτες ναύτες και τον Nasuhzadeh Ali Pasha.

Τον Νοέμβριο του 1822 ο Κανάρης εξαπέλυσε άλλη μια επιτυχημένη επίθεση κατά του Οθωμανικού Ναυτικού στην Τένεδο.

Λέγεται ότι ενθάρρυνε τον εαυτό του μουρμουρίζοντας «Κωνστάντη, θα πεθάνεις» κάθε φορά που πλησίαζε ένα τουρκικό πολεμικό πλοίο σε ένα πυροσβεστικό σκάφος.

Το οθωμανικό ναυτικό κατέλαβε τα Ψαρά στις 21 Ιουνίου 1824. Ένα τμήμα του πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένου του Κανάρη της Κωνσταντινούπολης, μπόρεσε να φύγει από το νησί, αλλά εκείνοι που δεν το έκαναν πουλήθηκαν ως σκλάβοι ή σφαγιάστηκαν.

Μετά την καταστροφή του νησιού του, συνέχισε τις επιθέσεις του κατά των τουρκικών δυνάμεων. Τον Αύγουστο του 1824 συμμετείχε σε ναυμαχίες στα Δωδεκάνησα.

Το επόμενο έτος, ο Canaris εξαπέλυσε ελληνική επίθεση στην Αλεξάνδρεια, μια τολμηρή προσπάθεια να καταστρέψει το αιγυπτιακό ναυτικό με πυροσβέστες που θα είχε επιτυχία εάν ο άνεμος δεν είχε αποτύχει όταν τα ελληνικά πλοία έμπαιναν στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας.

Μετά το τέλος του πολέμου και την ανεξαρτησία της Ελλάδας, ο Κανάρης έγινε αξιωματικός του νέου ελληνικού ναυτικού, έφτασε στο βαθμό του ναυάρχου και έγινε επιφανής πολιτικός.

Η Κωνσταντινούπολη Κανάρης ήταν ένας από τους λίγους που είχαν την προσωπική πίστη του Αιώνη Κοποδίστρια, του πρώτου αρχηγού κράτους της ανεξάρτητης Ελλάδας. Μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια στις 9 Οκτωβρίου 1831, αποσύρθηκε στη Σύρο.

Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Όθωνα Α’, ο Κανάρης υπηρέτησε ως υπουργός σε διάφορες κυβερνήσεις και αργότερα ως πρωθυπουργός στην Προσωρινή Κυβέρνηση (16 Φεβρουαρίου – 30 Μαρτίου 1844).

Υπηρέτησε για δεύτερη θητεία (15 Οκτωβρίου 1848 – 12 Δεκεμβρίου 1849) και υπηρέτησε επίσης ως υπουργός Ναυτικών στο Υπουργικό Συμβούλιο του Αλέξανδρου Μαυροκορδά το 1854.

Το 1862, ήταν ένας από τους σπάνιους μαχητές της ελευθερίας που συμμετείχαν στην αιματηρή εξέγερση που οδήγησε στην ανατροπή του βασιλιά Όθωνα Α’ που είχε μεγαλύτερη επιρροή και στην εκλογή του πρίγκιπα Γουίλιαμ της Δανίας ως Βασιλιά Γεωργίου Α’.

Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, ο Κανάρης διετέλεσε πρωθυπουργός για τρίτη φορά (6 Μαρτίου – 16 Απριλίου 1864), την τέταρτη (26 Ιουλίου 1864 – 26 Φεβρουαρίου 1865) και την πέμπτη και τελευταία θητεία (7 Ιουνίου – 2 Σεπτεμβρίου 1877).

Ο Κανάρης πέθανε στις 2 Σεπτεμβρίου 1877, ενώ ήταν ακόμη στην εξουσία. Μετά το θάνατό του η κυβέρνησή του παρέμεινε στην εξουσία μέχρι τις 14 Σεπτεμβρίου 1877 χωρίς να συμφωνήσει σε εναλλακτική λύση στην ηγεσία της.

Κηδεύτηκε στο πρώτο νεκροταφείο της Αθήνας, όπου είχαν ταφεί οι περισσότεροι Έλληνες πρωθυπουργοί και αξιωματούχοι. Μετά τον θάνατό του χαιρετίστηκε ως εθνικός ήρωας.

Ασημένιο φέρετρο που περιέχει την καρδιά της Κωνσταντινούπολης Canaris στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο στην Αθήνα.

Το 1817 ο Κωνσταντίνος Κανάρης παντρεύτηκε τη Δέσποινα Μανιώτη, μέλος της ιστορικής οικογένειας των Πιζάρα. Απέκτησαν επτά παιδιά: Νικόλαος Κανάρης, Θεμιστοκλής Κανάρης, Θρακίβολος Κανάρης Μιλδάτιος Κανάρης, Λυκόρκος Κανάρης, Μαρία Κανάρης, Αριστοτέλης Κανάρης

Νόμισμα ελληνικής δραχμής με πορτρέτο της Κωνσταντινούπολης Κανάρη.

Ο Wilhelm Canaris, ένας Γερμανός ναύαρχος, υπέθεσε ότι μπορεί να ήταν απόγονος του Κωνσταντίνου Κανάρη.

Ωστόσο, ένα επίσημο γενεαλογικό οικογενειακό ιστορικό που μελετήθηκε το 1938 έδειξε ότι ήταν ιταλικής καταγωγής και δεν είχε σχέση με την ελληνική οικογένεια Κανάρη.

Διαβάστε περισσότερα: Νικόλαος Κασομούλης: Ήρωας της Ελληνικής Επανάστασης.