Αυτή η εβδομάδα στην ιστορία: 29 Αυγούστου – 4 Σεπτεμβρίου
Πριν από 25 χρόνια: ο θάνατος της πριγκίπισσας Νταϊάνα
Στις 31 Αυγούστου 1997, η Νταϊάνα Σπένσερ, πριγκίπισσα της Ουαλίας, πέθανε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στο Παρίσι με τον σύντροφό της Ντόντι Φαγιέντ και τον οδηγό Χένρι Πολ. Η κηδεία, η οποία μεταδόθηκε τηλεοπτικά στις 6 Σεπτεμβρίου, ήταν η υψηλότερη τηλεθέαση ποτέ στο Ηνωμένο Βασίλειο, με 32,1 εκατομμύρια. Ο αριθμός των τηλεθεατών σε όλο τον κόσμο υπολογίστηκε σε περίπου ένα δισεκατομμύριο άτομα. Ένα εκατομμύριο άνθρωποι βρέθηκαν στο Λονδίνο για να παρακολουθήσουν την κρατική κηδεία.
Ο σάλος γύρω από την κηδεία της Νταϊάνα οδήγησε στη συνταγματική κρίση που μαίνεται γύρω από τη βασιλική οικογένεια για σχεδόν δύο δεκαετίες. Μακριά από το να είναι ένα άσχετο λείψανο του Μεσαίωνα, η μοναρχία ήταν ένα από τα σημαντικότερα προπύργια της ταξικής κυριαρχίας στη Βρετανία. Η άρχουσα τάξη στηρίχθηκε στον Οίκο του Ουίνδσορ για δύο βασικές λειτουργίες: ιδεολογική, ως σύμβολο εθνικής ενότητας και ως άξονας πατριωτισμού. Πολιτικά, ως τελευταία γραμμή άμυνας και γραμμή εξουσίας για το ίδιο το καπιταλιστικό κράτος, ειδικά σε περίοδο κρίσης.
Υπό συνθήκες αυξανόμενης κοινωνικής πόλωσης και ταξικών εντάσεων στη Βρετανία -την πιο οικονομικά άνιση από τις μεγάλες καπιταλιστικές χώρες μετά μόνο τις Ηνωμένες Πολιτείες- υπήρχε ανησυχία σε ποια τμήματα της άρχουσας τάξης της μοναρχίας, και μάλιστα η αιωνόβια δομή της κράτος, αδυνατούν να εκπληρώσουν τις ευθύνες τους.
Προσπάθησαν να αλλάξουν τη μοναρχία σύμφωνα με τις γραμμές που υποδεικνύεται από την καριέρα της Νταϊάνα – μια χολιγουντιανή μεταμόρφωση της βασιλικής οικογένειας, όπου το δημοφιλές κοινό βομβαρδίστηκε με εικόνες ερχομένων και εξόδου διασημοτήτων ως θεραπεία για την όλο και πιο δύσκολη ιδιωτική ζωή.
Ο θάνατος της Νταϊάνα έφερε αυτή τη διαδικασία στο αποκορύφωμα. Στη βασιλική οικογένεια ασκήθηκε άνευ προηγουμένου δημόσια πίεση. Ο Τύπος πυροδότησε καθαρή εχθρότητα προς τον πρίγκιπα Κάρολο, διάδοχο του θρόνου από τον οποίο χώρισε η Νταϊάνα το 1996, ακόμη και τη βασίλισσα Ελισάβετ Β’ για την αδιαφορία τους για το δημόσιο πένθος για την Νταϊάνα.
Ο πρωθυπουργός των Εργατικών Τόνι Μπλερ παρενέβη, για να εκδιώξει τη βασιλική οικογένεια και να την ωθήσει προς την επιθυμητή κατεύθυνση. Ο καπιταλιστικός Τύπος αναγνώριζε ξεκάθαρα το όλο επεισόδιο ως νίκη για εκείνους που επιδιώκουν να ξαναφτιάξουν τη μοναρχία σύμφωνα με τις δεξιές λαϊκιστικές γραμμές, που θα χρησίμευε ως κάλυμμα για την πολιτική των Νέων Εργατικών να διαλύσει ό,τι έχει απομείνει από το μεταπολεμικό κράτος πρόνοιας. Η αναδιάρθρωση της μοναρχίας συνδέθηκε πιο ρητά με άλλες αλλαγές στην κρατική δομή με στόχο να γίνει πιο αποτελεσματικό εργαλείο για την άρχουσα τάξη.
Η Νταϊάνα δεν ήταν καλλιτέχνης, σπουδαίος επιστήμονας, ανθρωπιστής ή πολιτικός ηγέτης. Ήταν μια πολυεκατομμυριούχος αριστοκρατία που τέθηκε στην υπηρεσία του βρετανικού ιμπεριαλισμού περισσότερο με τον θάνατό της παρά με τη ζωή της.
Πριν από 50 χρόνια: Εκατοντάδες εργάτες διαμαρτύρονται για τη δολοφονία ενός οργανωτή συνδικάτων
Στις 30 Αυγούστου 1972, περισσότεροι από 500 εργαζόμενοι στο νοσοκομείο παρέλασαν προς το Δημαρχείο της Φιλαδέλφειας για να διαμαρτυρηθούν για τη δολοφονία του Norman Rayford, διοργανωτή της Εθνικής Ομοσπονδίας Τοπικών Υπαλλήλων Νοσοκομείων και Υγείας 1199C. Ο Ρέιφορντ πυροβολήθηκε από έναν φρουρό ασφαλείας δύο ημέρες νωρίτερα στο Νοσοκομείο Metropolitan στη Φιλαδέλφεια, όπου υποστήριζε την απεργία των εργαζομένων στο πλυντήριο.
Οι εργαζόμενοι στο Delaware Valley Hospital Laundry, μια ξεχωριστή αλλά ιδιοκτησία του Metropolitan και τεσσάρων άλλων μεγάλων νοσοκομείων της Φιλαδέλφειας, απεργούσαν για να κερδίσουν την πρώτη τους σύμβαση και ζήτησαν 2,85 δολάρια την ώρα. Τα νοσοκομεία έστελναν τα ρούχα τους στη Νέα Υόρκη για να προσπαθήσουν να σπάσουν την απεργία.
Εν τω μεταξύ, μια ξεχωριστή μονάδα διαπραγματεύσεων που εκπροσωπεί τους υπαλλήλους υπηρεσιών στο Metropolitan Hospital αγωνίζεται για την αναγνώριση του συνδικάτου για περισσότερο από ένα χρόνο. Παρά το γεγονός ότι η Local 1199C είχε πιστοποιηθεί ως διαπραγματευτικός αντιπρόσωπός τους, οι εργαζόμενοι στην υπηρεσία αντιμετώπισαν συνεχή αντίσταση από το νοσοκομείο, το οποίο αμφισβητούσε την πιστοποίηση και ήλπιζε να σπάσει την εκστρατεία του σωματείου.
Ως ρυθμιστής του 1199C, ο Rayford είχε επιφορτιστεί με την παρακολούθηση των φορτηγών πλύσης για να δει ποια υπηρεσία χρησιμοποιήθηκε ως δοκιμαστική λειτουργία. Το νοσοκομείο θα έστελνε κρυφά φορτηγά στη μέση της νύχτας για να αποφύγει τις απεργίες συμπάθειας, εάν άλλοι εργαζόμενοι γνώριζαν ότι η δουλειά τους χρησιμοποιήθηκε για να σπάσει η απεργία. Ενώ ο Ρέιφορντ και άλλοι οργανωτές των συνδικάτων παρατηρούσαν τα φορτηγά, βρέθηκαν αντιμέτωποι με έναν φρουρό ασφαλείας του νοσοκομείου. Έγινε συμπλοκή και ο Ρέιφορντ πυροβολήθηκε νεκρός. Ο φρουρός ισχυρίστηκε ότι έδρασε σε αυτοάμυνα. Ωστόσο, δεν τραυματίστηκε και ο Ρέιφορντ ήταν άοπλος. Η αστυνομική έρευνα περιελάμβανε συνέντευξη από τον φύλακα και αποδοχή του λογαριασμού του ως γεγονός. Ο φρουρός δεν συνελήφθη ούτε κατηγορήθηκε για τη δολοφονία.
Όταν διαδόθηκε η είδηση της δολοφονίας, οι εργαζόμενοι εξοργίστηκαν και κάλεσαν σε συλλογική δράση για να διαμαρτυρηθούν για τη δολοφονία του Ρέιφορντ. Ενώ μόνο 50 εργαζόμενοι απεργούσαν στις εγκαταστάσεις πλυντηρίων και 130 μέλη της 1199C εργάζονταν στο Metropolitan Hospital, εκατοντάδες εργαζόμενοι στα νοσοκομεία και υποστηρικτές από άλλες βιομηχανίες συμμετείχαν στη συγκέντρωση στο Δημαρχείο.
Η μαζική οργή ανάγκασε τον Μητροπολίτη να κάνει παραχωρήσεις, φοβούμενος ότι η κινητοποίηση των εργαζομένων θα μπορούσε γρήγορα να αυξηθεί πέρα από το σημερινό τους αίτημα για αναγνώριση των συνδικάτων. Την επομένη της πορείας στο Δημαρχείο το νοσοκομείο συμφώνησε να αναγνωρίσει το σωματείο. Στο συμβόλαιο που κέρδισαν τελικά οι εργαζόμενοι, η 28η Αυγούστου ορίστηκε ως «Ημέρα του Νόρμαν Ρέιφορντ», μια πρόσθετη αμειβόμενη άδεια.
Πριν από 75 χρόνια: πυρκαγιά σε κινηματογράφο σκοτώνει 87 στο Παρίσι
Στις 30 Αυγούστου 1947, πυρκαγιά σε κινηματογράφο στη συνοικία Rueil του Παρισιού σκότωσε 87 άτομα και τραυμάτισε άλλους 60, μερικούς σοβαρά. Η πυρκαγιά ήταν η χειρότερη κινηματογραφική πυρκαγιά από τότε που οι αίθουσες επανήλθαν πλήρως μετά την ήττα των Ναζί και την απελευθέρωση της Γαλλίας από τη φασιστική κυριαρχία το 1944-45.
Το δυστύχημα συνέβη το βράδυ του Σαββάτου, καθώς εκατοντάδες συγκεντρώθηκαν για να παρακολουθήσουν Etoile χωρίς Lumiere, η τρίτη ταινία της Edith Piaf, και η πρώτη της από το 1941. Η ταινία, αν και έκανε πρεμιέρα ένα χρόνο νωρίτερα, ήταν ακόμα ευρέως δημοφιλής. Για να επωφεληθεί από αυτό, ο αδίστακτος ιδιοκτήτης του Select Theater χρησιμοποίησε προσωρινές θέσεις για να φιλοξενήσει 800 πελάτες, παρόλο που η μέγιστη χωρητικότητα του χώρου είναι μικρότερη από 600 άτομα.
Κατά τη διάρκεια της ταινίας ξέσπασε φωτιά, προφανώς εκεί που δούλευε ο showrunner. Αργότερα αποκαλύφθηκε ότι ήταν ένας ανεκπαίδευτος 18χρονος τακτικού υπαλλήλου. Έτρεξε έξω από το περίπτερο της βιτρίνας πανικόβλητος και η πόρτα του δεν κλείδωσε, διασφαλίζοντας ότι η φωτιά εξαπλώθηκε γρήγορα.
Τα δημοσιεύματα των εφημερίδων και οι έρευνες της αστυνομίας θα αποκαλύψουν ότι η καταστροφή προκλήθηκε από μεγάλη αμέλεια. Το θέατρο ήταν γεμάτο σκονισμένα έπιπλα, που δυσκόλεψαν τη διαφυγή και άναψαν τη φωτιά. Υπήρχαν επίσης εκτεθειμένα καλώδια. Ο μοναδικός πυροσβεστήρας του κτιρίου δεν λειτούργησε και ο ιδιοκτήτης αποφάσισε να μην χρησιμοποιήσει το ελάχιστο κόστος της ενοικίασης πυροσβεστήρα για την περίσταση.
Όπως αποδεικνύεται, το θέατρο έχει αποτελέσει αντικείμενο σειράς προειδοποιήσεων για την ασφάλεια τα προηγούμενα χρόνια, μεταξύ άλλων από τις δημοτικές αρχές. Ακολούθησαν παρατεταμένες ποινικές και αστικές διαδικασίες, καθώς τα θύματα και οι οικογένειές τους ζήτησαν αποζημίωση.
Η κάλυψη των μέσων ενημέρωσης χαρακτήρισε την καταστροφή τη χειρότερη πυρκαγιά σε κινηματογραφικές αίθουσες των τελευταίων 50 ετών, αν και παρόμοια περιστατικά οδήγησαν σε θύματα στο μεταξύ. Το 1897, μια πρώιμη προβολή ταινιών πήρε φωτιά στο Bazar de la Charité, μια ετήσια φιλανθρωπική εκδήλωση που διοργανώθηκε από την καθολική αριστοκρατία του Παρισιού. Στην κόλαση που ακολούθησε, 127 πέθαναν.
Πριν από 100 χρόνια: Η Τουρκία νίκησε την Ελλάδα στην αποφασιστική μάχη του Dumlupinar
Μεταξύ 26 Αυγούστου και 30 Αυγούστου, ο τουρκικός στρατός νίκησε τις ελληνικές δυνάμεις στη μάχη του Dumlupinar. Η τουρκική νίκη, που κόστισε δεκάδες χιλιάδες θύματα και από τις δύο πλευρές, οδήγησε στο τέλος της ελληνικής κατοχής της Ανατολίας, η οποία ήταν μέρος της ιμπεριαλιστικής διαίρεσης των Συμμάχων στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο της Μέσης Ανατολής.
Ο τουρκικός στρατός εξαπέλυσε τη μάχη του Ντουμλουπινάρ το βράδυ της 25ης Αυγούστου και το πρωί της 26ης Αυγούστου. Οι μάχες που ακολούθησαν, με τη συμμετοχή περίπου 100.000 στρατιωτών σε κάθε πλευρά, αποτελούνταν από μια σειρά εμπλοκών κατά μήκος μιας μεγάλης γραμμής ελληνικών αμυντικών θέσεων στη δυτική Ανατολία.
Ο ελληνικός στρατός, δυσκολευόμενος από την κακή επικοινωνία και το χαμηλό ηθικό, πολέμησε άνισα, αλλά στις 30 Αυγούστου είχε υποχωρήσει και στάλθηκε στο ταξίδι της επιστροφής στις παράκτιες θέσεις. Περίπου 25.000 σκοτώθηκαν, τραυματίστηκαν, αγνοήθηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν και από τις δύο πλευρές.
Στις 12 Σεπτεμβρίου, οι ελληνικές δυνάμεις εγκατέλειψαν το λιμάνι της Σμύρνης, στο Αιγαίο Πέλαγος και στις 18 Σεπτεμβρίου εγκατέλειψαν την Ανατολία. Στις 24 Σεπτεμβρίου, η Ελληνική Επανάσταση, η αντικυβερνητική εξέγερση των αξιωματικών, ανέτρεψε την ελληνική μοναρχία. Οι μάχες έληξαν στον ελληνοτουρκικό πόλεμο, ο οποίος ξεκίνησε με την ελληνική εισβολή τον Μάιο του 1919. Η νίκη του τουρκικού εθνικού κινήματος με επικεφαλής τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ επικυρώθηκε τελικά από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις με τη Συνθήκη της Λωζάνης το 1923.
Ο ελληνοτουρκικός πόλεμος ήταν από την αρχή το αποτέλεσμα ιμπεριαλιστικών μηχανορραφιών κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου – όπως και άλλες καταστροφές που στοιχειώνουν τα Βαλκάνια, την Ανατολία και τη Μέση Ανατολή έκτοτε.
Σε μια σειρά μυστικών συμφωνιών, που αργότερα δημοσιεύθηκαν από τον Τρότσκι και τους Μπολσεβίκους, οι μεγάλες δυνάμεις συμφώνησαν να διαμελίσουν την Ανατολία. Η Ελλάδα, που ήταν απλώς ένας Βρετανός πληρεξούσιος, παρασύρθηκε στον πόλεμο κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στο πλευρό των Συμμάχων με υποσχέσεις για μια νέα Αιγαιακή Αυτοκρατορία. Στους Αρμένιους εθνικιστές, που ήταν και πράκτορες των Συμμάχων, υποσχέθηκε ένα κράτος στην ανατολική Ανατολία. Η Ιταλία δωροδοκήθηκε για να συμμετάσχει στον πόλεμο με υποσχέσεις από τη νοτιοδυτική Ανατολία. Και η τσαρική Ρωσία, στην αρχή του πολέμου, είχε διασφαλίσει τον Βόσπορο και τα Δαρδανέλια και μαζί τους την Κωνσταντινούπολη.
Η Βρετανία και η Γαλλία μοίρασαν μεταξύ τους τα οθωμανικά εδάφη, τα οποία σήμερα περιλαμβάνουν τον Λίβανο, τη Συρία, το Ισραήλ, την Παλαιστίνη, το Ιράκ και το Κουβέιτ. Τα απομεινάρια της διαλυμένης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας συμφώνησαν με αυτά τα σχέδια στη Συνθήκη των Σεβρών το 1920.
Αυτοί οι υπολογισμοί ανέτρεψαν το εθνικιστικό τουρκικό κίνημα του Ατατούρκ και τις νίκες του επί των αυτοκρατορικών κατακτητών και της Ελλάδας. Αλλά ο τουρκικός εθνικισμός δεν πρόσφερε καμία λύση στο θεμελιώδες πρόβλημα της ένωσης των καταπιεσμένων, πολυεθνικών και πολυθρησκευτικών μαζών της ευρύτερης περιοχής, κάτι που οδήγησε σε καταστροφές και εγκλήματα όπως η Γενοκτονία των Αρμενίων.
“Φανταστική τηλεόραση. Αναγνώστης. Φιλικός επίλυσης προβλημάτων Hipster. Πρόβλημα προβλημάτων. Εξαιρετικά ταπεινός διοργανωτής.”