Επτά από τους σημαντικότερους προστάτες της Ελλάδας συνέβαλαν τα μέγιστα στη γέννηση της σύγχρονης Ελλάδας μετά την εκδίωξη των Οθωμανών μαχόμενων ήρωες μέσω της γενναιοδωρίας και της φιλανθρωπικής τους δράσης.
Αυτοί οι άνθρωποι ήταν βιομήχανοι, μεγιστάνες της ναυτιλίας και πλούσιοι αριστοκράτες, που έχτισαν την ελληνική οικονομία και βοήθησαν μια φτωχή χώρα να ευδοκιμήσει. Τα ονόματά τους είναι ακόμα ζωντανά στα ιδρύματα και τα ιδρύματα που άφησαν πίσω τους.
Ποιμένες της σύγχρονης Ελλάδας
Εμμανουήλ Μπενάκης (1843-1929)
Ο Εμμανουήλ Μπενάκης σπούδασε στην Αγγλία πριν μετακομίσει στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου εργάστηκε για τον συμπατριώτη του που εργαζόταν στη βιομηχανία βαμβακιού. Επιδέξιος επιχειρηματίας, δημιούργησε μια περιουσία και απέκτησε έξι παιδιά, ανάμεσά τους και ο Αντώνης Μπενάκης, ο συλλέκτης έργων τέχνης που δημιούργησε το Μουσείο Μπενάκη.
Ήταν στενός φίλος του Ελευθέριου Βενιζέλου και εξελέγη στη Βουλή των Ελλήνων Υπουργός Γεωργίας και Βιομηχανίας και αργότερα Δήμαρχος της ελληνικής πρωτεύουσας το 1914.
Οι κύριες συνεισφορές του περιλαμβάνουν την επανεγκατάσταση προσφύγων μετά την ανταλλαγή πληθυσμών με την Τουρκία, το Ίδρυμα Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο – ένα ερευνητικό ίδρυμα με επίκεντρο την υγεία και την προστασία των φυτών – καθώς και μια βιβλιοθήκη, εκπαιδευτικά ιδρύματα και ορφανοτροφεία, όλα τα οποία η Ελλάδα χρειαζόταν απεγνωσμένα εκείνη την εποχή.
Γεώργιος Αβρόφ (1815-1899)
Επιχειρηματίας που γεννήθηκε στο Μέτσοβο της Ηπείρου το 1815, μετακόμισε στην Αίγυπτο το 1837, όπου έγινε εξέχων επιχειρηματίας και αγκάλιασε τη συνήθεια να δωρίζει ένα μέρος της περιουσίας του σε φιλανθρωπικούς σκοπούς. Χρηματοδότησε την ανέγερση σχολείων και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στην Αίγυπτο και την Ελλάδα, όπως η Στρατιωτική Ακαδημία Ευελπίδων.
Ο Αβέροφ ήταν επίσης τακτικός δωρητής του Ωδείου Αθηνών και συνέβαλε στην ανακαίνιση του Παναθηναϊκού Σταδίου, όπου διεξήχθησαν οι πρώτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες το 1896.
Ιωάννης Γεννάδιος (1844-1932)
Γεννημένος στην Αθήνα, ο Γεννάδιος ήταν εξέχων διπλωμάτης και φιλάνθρωπος. Γιος του Γεωργίου Γεννάδιου, πέρασε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του στην Αγγλία και εργάστηκε σκληρά για την πατρίδα του ενώ υπηρετούσε στο Λονδίνο και την Τουρκία.
Άνθρωπος των γραμμάτων, ήταν παθιασμένος συλλέκτης βιβλίων και περήφανος ιδιοκτήτης μιας βιβλιοθήκης 26.000 τόμων, γνωστή ως Γεννάδειος Βιβλιοθήκητην οποία δώρισε αργότερα στην Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα το 1922. Πέθανε στο Λονδίνο, αφήνοντας πίσω τη Σχολή του Γενναδίου.
Ευγένιος Ευγενίδης (1882-1954)
Γεννημένος το 1882 στο Διδυμότειο της Θράκης, ο Ευγενίδης έγινε μεγιστάνας του ναυτικού, μετά την επιθυμία του ως νέος να κατασκευάσει ναυπηγεία.
Μετά την αποφοίτησή του από εξέχουσα ιδιωτική σχολή στην Κωνσταντινούπολη, έγινε σημαντική προσωπικότητα στον κλάδο της ναυτιλίας στην Ελλάδα και το εξωτερικό και μάλιστα διορίστηκε Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στη Φινλανδία, χάρη στις διασυνδέσεις του με τη σκανδιναβική ναυτιλιακή βιομηχανία.
Αναγκάστηκε να μετακομίσει στην Αίγυπτο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, δημιούργησε μια γραμμή ατμόπλοιου που συνέδεε τη Βόρεια Αφρική και τη Νότια Αμερική, πριν μεταβεί στην Αργεντινή. Μετά τον πόλεμο εγκαταστάθηκε στην Ελβετία.
Μετά τον καταστροφικό σεισμό του 1953 που προκάλεσε τεράστιες ζημιές στα Επτάνησα, δώρισε μεγάλο μέρος της προσωπικής του περιουσίας για την ανοικοδόμησή τους. Πέθανε ένα χρόνο αργότερα, αφήνοντας οδηγίες για την ίδρυση ενός ιδρύματος που θα υποστήριζε την τεχνολογική και επιστημονική εκπαίδευση στην Ελλάδα.
ο Ίδρυμα Ευγενίδουπου ιδρύθηκε δύο χρόνια αργότερα, είναι το σπίτι ενός πλανητάριου παγκόσμιας κλάσης, μιας εκτεταμένης βιβλιοθήκης και εργαστηρίου τεχνολογίας.
Μιχαήλ Τοσίτσας (1787-1856)
Γεννημένος στο γραφικό χωριό Μέτσοβο το 1787, ο Τοσίτσας μετακόμισε στη Θεσσαλονίκη σε ηλικία δεκαεννέα ετών για να αναλάβει το γουναράδικο του πατέρα του και στη συνέχεια άνοιξε υποκαταστήματα στην Ιταλία και τη Μάλτα, όπου παρουσιάστηκε στον διάδοχο της Αιγύπτου, Μωάμεθ. σε εμένα.
Στη συνέχεια διορίστηκε Γενικός Πρόξενος στην Αλεξάνδρεια όπου ίδρυσε την ελληνική κοινότητα και συνέβαλε στην ανάπτυξη των θρησκευτικών και εκπαιδευτικών υποδομών στην Αίγυπτο, αποκτώντας παράλληλα πολλές περιουσίες.
Εν τω μεταξύ, στήριξε πολύ την πατρίδα του δωρίζοντας μεγάλα ποσά στους φτωχούς και χρηματοδοτώντας εκκλησίες, νοσοκομεία και σχολεία στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένου του Πανεπιστημίου Αθηνών, και Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και Αρσάκειο Σχολείο. Μετά το θάνατό του το 1856, η σύζυγός του συνέχισε το φιλανθρωπικό του έργο.
Πρόδρομος Μποδοσάκης-Αθανασιάδης (1890-1979)
Ο Πρόδρομος Μποδοσάκης-Αθανασιάδης, υιοθετημένος ως πατέρας της ελληνικής βιομηχανίας, γεννήθηκε το 1890 στην Καππαδοκία της Μικράς Ασίας.
Από μικρός έδειξε ισχυρές επιχειρηματικές ικανότητες και έγινε επιχειρηματίας σε ηλικία δεκαεπτά ετών. Μετακόμισε στην Ελλάδα μετά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο και άρχισε να δωρίζει ένα μέρος της περιουσίας του για να χτίσει σχολείο στο Ηράκλειο Κρήτης.
Στη δεκαετία του 1930, ανέλαβε τον έλεγχο μιας από τις παλαιότερες αμυντικές βιομηχανίες της Ελλάδας, την Πυρκάλ, και έχτισε τη βιομηχανική του αυτοκρατορία, η οποία περιελάμβανε εξόρυξη, επεξεργασία γυαλιού, υφάσματα, μηχανική και κατασκευές.
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο συνέβαλε στην ανοικοδόμηση της ελληνικής οικονομίας χάρη στη δημιουργία περισσότερων από 15.000 θέσεων εργασίας. Παράλληλα, συμμετείχε σε πολλές φιλανθρωπικές δραστηριότητες, μεταξύ των οποίων η ανέγερση του Δημοτικού Σχολείου Ποδοουσάκη στο Κολλέγιο Αθηνών, το 1977, και η ίδρυση γηριατρικής κλινικής στο Νοσοκομείο Ψυχικής Υγείας Αθηνών.
Του απονεμήθηκε το Μεγάλο Τάγμα του Φοίνικα, η υψηλότερη μη στρατιωτική διάκριση της Ελλάδας, και πέθανε το 1979, δωρίζοντας όλο τον πλούτο του για την προώθηση της υγειονομικής περίθαλψης, της εκπαίδευσης, της έρευνας και της προστασίας του περιβάλλοντος μέσω του Ιδρύματος Ποδοουσάκη.
Σταύρος Νιάρχος (1909-1996)
Ο δισεκατομμυριούχος Έλληνας μεγιστάνας της ναυτιλίας άρχισε να χτίζει την ναυτιλιακή του αυτοκρατορία το 1952, κατέχοντας για τον στόλο του τα μεγαλύτερα υπερδεξαμενόπλοια του κόσμου.
Καθοδηγούμενοι τόσο από την κρίση του Σουέζ όσο και από την αυξανόμενη ζήτηση για πετρέλαιο, αυτός και ο αντίπαλός του, ο Αριστοτέλης Ωνάσης, έγιναν γίγαντες στην παγκόσμια ναυτιλιακή επιχείρηση πετρελαίου.
Ο Νιάρχος, γιος του Σπύρου Νιάρχου και της Ευγενίας Κομάνταρου, πλούσιας κληρονόμου, σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ήταν αξιωματικός του Ναυτικού στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στη συνέχεια ίδρυσε την Niarchos Ltd. , μια διεθνής ναυτιλιακή εταιρεία που τον έκανε αυτοκράτορα του κόσμου των supertankers.
Σήμερα, το Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος είναι ένα συγκρότημα που στεγάζει την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος και την Εθνική Λυρική Σκηνή και παρέχει δωρεάν πολιτιστικές δραστηριότητες καθημερινά, όλο το χρόνο, ενώ το Ίδρυμα συνεχίζει να κάνει γενναιόδωρες δωρεές στα συστήματα υγείας και εκπαίδευσης της Ελλάδας.