Ο υπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου Badr Abdel Aty μιλά κατά τη διάρκεια μιας κοινής συνέντευξης Τύπου με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, εν μέσω της συνεχιζόμενης σύγκρουσης μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, στο Παλάτι Ταχρίρ στο Κάιρο, Αίγυπτος, 5 Αυγούστου 2024. [Amr Abdallah Dalsh/Reuters]
Η Αθήνα φαίνεται να ενοχλείται από τη συμφιλίωση της Τουρκίας με την Αίγυπτο, η οποία αντιμετωπίζει μεγάλα οικονομικά προβλήματα ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή. Η Άγκυρα εκμεταλλεύεται οικονομικά κίνητρα, αλλά η Τουρκία και η Αίγυπτος φαίνεται να συμφωνούν και σε περιφερειακά ζητήματα, όπως η κατάσταση στη Σομαλία. Αλλά την ίδια στιγμή, η Αίγυπτος έχει επενδύσει εκτενώς σε οικονομική βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ελλάδα υπήρξε ο πιο ενεργός και συνεπής υποστηρικτής του Καΐρου από την άποψη αυτή.
Η τήξη των σχέσεων μεταξύ Άγκυρας και Καΐρου έγινε εμφανής πριν από μερικές εβδομάδες, στις 5 Αυγούστου, όταν ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν επισκέφθηκε την Αίγυπτο και συναντήθηκε με τον νέο ομόλογό του Μπαντρ Αμπντέλ Ατί.
Οι συνομιλίες μεταξύ των δύο πλευρών πήγαν καλύτερα από το αναμενόμενο και μάλιστα οδήγησαν σε συμφωνία για τη διεξαγωγή ανώτατου συμβουλίου αιγυπτιοτουρκικής συνεργασίας με τη συμμετοχή του μεγαλύτερου δυνατού αριθμού υπουργών με χαρτοφυλάκια που σχετίζονται με την οικονομία.
Φυσικά, η σύγκληση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας απαιτεί προηγούμενη συνάντηση του Αιγύπτιου προέδρου Αμπντέλ Φατάχ Ελ Σίσι με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Η Αθήνα παρακολουθεί τις προσπάθειες επικοινωνίας της Άγκυρας με το Κάιρο και παρακολουθεί τις μακροπρόθεσμες περιφερειακές εξελίξεις, στις οποίες η Τουρκία είναι βασικό και κεντρικό στοιχείο. Λόγω του πολέμου στη Μέση Ανατολή και της εξάπλωσης της κρίσης στον Κόλπο του Άντεν, η Αίγυπτος έχασε ένα μεγάλο ποσοστό από τις κύριες πηγές ξένου συναλλάγματος: έσοδα από τη διέλευση της διώρυγας του Σουέζ και τον τουρισμό.
Η Τουρκία προσπαθεί βασικά να προσελκύσει το Κάιρο με δύο τρόπους: πρώτον, επεκτείνοντας το διμερές εμπόριο και δεύτερον, βοηθώντας το Κάιρο σε περιφερειακά μέτωπα που έχουν μεγάλη σημασία για την εσωτερική ασφάλεια της Αιγύπτου, όπως η διαχείριση των σχέσεων με την Αιθιοπία και τη Σομαλία.
Μετά από προσπάθειες πολλών ετών, η Αθήνα κατέληξε σε συνεννόηση με το Κάιρο για την Ανατολική Μεσόγειο, η οποία οδήγησε στη μερική συμφωνία για την οριοθέτηση της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης το 2020.
Η μερική συμφωνία Ελλάδας-Αιγύπτου είναι αυτή τη στιγμή το ισχυρότερο ουσιαστικό και νομικό επιχείρημα που έχει κατά των απόψεων που διατυπώνει η Τουρκία σχετικά με το λεγόμενο θαλάσσιο μνημόνιο συνεννόησης μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης.
Αλλά αυτή τη στιγμή, καμία τουρκοαιγυπτιακή προσέγγιση δεν περιλαμβάνει τη Λιβύη.
Η Αίγυπτος και η Τουρκία παραμένουν στις αντίθετες πλευρές του λιβυκού ζητήματος, όπως αποδεικνύεται από τις πρόσφατες εχθροπραξίες στα περίχωρα της Τρίπολης και τη συνεχιζόμενη πίεση από το Κάιρο (μέσω του Λιβυκού Εθνικού Στρατού με επικεφαλής τον Στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ) για την εκδίωξη του φιλοτουρκικού μεταβατικού πρωθυπουργού Αμπντούλ Χαμίντ Νταμπαϊμπά.