Η ανθρωπότητα ήταν στα πρόθυρα της εξαφάνισης 900.000 χρόνια πριν από τη Μεγάλη Μετανάστευση

Ακόμα και πριν Homo sapiens Εξελίχτηκε και οι πρόγονοί μας ήταν στα πρόθυρα της εξαφάνισης. Τα στοιχεία από διάφορες πηγές υποστηρίζουν αυτή τη θεωρία, αλλά προσφέρουν αντιφατικές εκτιμήσεις για το χρονοδιάγραμμα: μια μελέτη ισχυρίζεται ότι συνέβη πριν από 1,15 εκατομμύρια χρόνια, ενώ μια άλλη το τοποθετεί 200.000 χρόνια αργότερα. Μια ανασκόπηση των δεδομένων υποστηρίζει το τελευταίο σχήμα και μπορεί να αποκαλύψει ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα στο ανθρώπινο γενεαλογικό δέντρο.

Το γονιδίωμα των ειδών μπορεί να περιέχει ενδείξεις για περιόδους που οι οργανισμοί παρουσίασαν σοβαρά σημεία συμφόρησης και μειώθηκαν σε ένα μικρό ποσοστό του προηγούμενου πληθυσμού τους. Η κληρονομιά της ενδογαμίας που μπορούν να αφήσουν αυτά τα πλάσματα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εξαφάνισης για πολλές γενιές, αλλά μερικά τελικά ανακάμπτουν.

Στην περίπτωση της ανθρωπότητας, το σημείο συμφόρησης μπορεί να συνέβη μεταξύ ενός προγόνου Homo erectus, Πολύ πριν υπάρχουμε ως είδος, αλλά η κληρονομιά μπορεί ακόμα να βρεθεί. Ωστόσο, όσον αφορά τον καθορισμό της χρονικής στιγμής του γεγονότος, οι γενετιστές και οι παλαιοντολόγοι διαφώνησαν, με τις ανταγωνιστικές δημοσιεύσεις να προσφέρουν διαφορετικές ημερομηνίες. Η επίλυση της ερώτησης είναι σημαντική γιατί χωρίς να γνωρίζουμε το χρονοδιάγραμμα είναι σχεδόν αδύνατο να προσδιοριστεί η αιτία. Το νέο έργο ισχυρίζεται ότι έχει επιλύσει το παράδοξο, παρέχοντας στοιχεία για αγνώστων στοιχείων ανθρώπινης μετανάστευσης στη διαδικασία.

Το θέμα μιας συμφόρησης 930.000 ετών τέθηκε πέρυσι σε μια γενετική μελέτη που υπολόγισε ότι υπήρχαν λιγότεροι από 1.300 ανθρωπίνοι στον πλανήτη εκείνη την εποχή. Σύμφωνα με αυτή την έρευνα, δεν επρόκειτο για βραχυπρόθεσμη καταστροφή. Αντίθετα, οι πληθυσμοί παρέμειναν οριακά χαμηλοί – με τα σύγχρονα πρότυπα, οι άνθρωποι θα ανήκουν στον κατάλογο των απειλούμενων ειδών – για 117.000 χρόνια. Η σύγχρονη ανθρώπινη γενετική ποικιλότητα είναι περίπου τα δύο τρίτα χαμηλότερη από ό,τι θα ήταν χωρίς τη συμφόρηση.

Ακόμη και όταν δημοσιεύτηκε αυτό το έγγραφο, υπήρχε ένα σχόλιο που το συνόδευε Έφερε υποψίες Σχετικά με τις πτυχές των αποτελεσμάτων. Τα αρχαιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι οι ανθρωπίνοι ήταν ευρέως διαδεδομένοι εκείνη την εποχή, λένε οι σχολιαστές, αλλά για οποιονδήποτε λόγο οι περισσότεροι από αυτούς δεν συνέβαλαν στη σύγχρονη γενετική.

Ακόμη και οι συγγραφείς αυτού του άρθρου αναγνώρισαν ότι η γενετική δεν έχει όλες τις απαντήσεις σε μια περίπτωση όπως αυτή και απαιτεί αρχαιολογική υποστήριξη. Μόλις λίγες εβδομάδες αργότερα, το ίδιο περιοδικό δημοσίευσε ανεξάρτητες αποδείξεις για μια απότομη μείωση του αριθμού των τοποθεσιών που κατοικούνται από ανθρώπους, αλλά τοποθέτησε την περίοδο από 1.154.000 έως 1.123.000 χρόνια πριν – ένα σημαντικά μικρότερο και παλαιότερο χάσμα.

Σύμφωνα με τη δεύτερη μελέτη, η εξαφάνιση κατοικημένων περιοχών ήταν αποτέλεσμα μιας απότομης αύξησης των κλιματικών διακυμάνσεων που ώθησαν τους προγόνους μας έξω από την Ευρώπη.

Οι συγγραφείς καθηγητής Giovanni Mutoni του Πανεπιστημίου του Μιλάνου και ο καθηγητής Dennis Kent του Πανεπιστημίου Columbia στοχεύουν να επιλύσουν τη διαμάχη. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η πρώτη μεγάλη εποχή των παγετώνων του Πλειστόκαινου συνέβη περίπου 900.000 χρόνια πριν, με βάση τις αλλαγές στα ισότοπα οξυγόνου.

Αυτό ταιριάζει καλά με τη γενετική εξήγηση, αλλά τι γίνεται με το αρχαίο χάσμα; Οι Motoni και Kent επανεκτίμησαν τοποθεσίες στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή που θα έπρεπε να είχαν αποκαλύψει προηγούμενη πληθυσμιακή κατάρρευση και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η χρονολόγηση δεν ήταν τόσο αξιόπιστη όσο ισχυριζόταν προηγουμένως.

Υπάρχουν επίσης στοιχεία για την παρουσία ανθρωποειδών στην Ανατολική Ασία πριν από 2,1 εκατομμύρια χρόνια, αλλά είναι τόσο αραιή που οι Motoni και Kent υποστηρίζουν ότι δεν είναι πραγματικά δυνατό να εντοπιστούν οι μετατοπίσεις του πληθυσμού.

Από την άλλη πλευρά, οι δύο ερευνητές πιστεύουν ότι τοποθεσίες κατοίκησης ανθρωπίνων άρχισαν να εμφανίζονται σε όλη την Ευρασία πριν από περίπου 900.000 χρόνια. Ερμηνεύουν αυτά τα δεδομένα ως ένδειξη ότι οι πολύ ξηρές συνθήκες στην Αφρική έγιναν πολύ άβολες για τους προγόνους μας εκείνη την εποχή, οδηγώντας στην εξαφάνιση των περισσότερων από αυτούς. Ταυτόχρονα, η χαμηλότερη στάθμη της θάλασσας διευκόλυνε τη μετανάστευση των επιζώντων από την Αφρική, και έγιναν οι πρόγονοι των Νεάντερταλ και των Ντενίσοβαν.

Οι Mutoni και Kent ισχυρίζονται ότι πολλά άλλα αφρικανικά ζώα, όπως οι ελέφαντες, έκαναν παρόμοιες μεταναστεύσεις ταυτόχρονα.

Οι συγγραφείς δεν είναι σίγουροι εάν άλλα μέλη της ανθρώπινης οικογένειας είχαν ήδη εγκαθιδρύσει μια πρώιμη παρουσία στην Ευρασία. Ο Motoni και ο Kent προτείνουν ότι αν το έκαναν, μπορεί να είχαν ξεπεράσει τους νεοφερμένους ή να πέθαναν νωρίτερα από διάφορες αιτίες. Είτε έτσι είτε αλλιώς, δεν άφησαν καμία κληρονομιά στο ανθρώπινο γονιδίωμα, ούτε καν τις μικρές συνεισφορές των Νεάντερταλ και των Ντενίσοβαν όταν εμφανίστηκαν οι πρώτοι άνθρωποι. H. Al-Aqil Έκανε άλλο ένα ταξίδι από την Αφρική πριν από 100.000 χρόνια.

Η μελέτη δημοσιεύεται στο Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών.