Μαθήματα Κινδύνου Εφοδιαστικής Αλυσίδας από τους Αρχαίους Έλληνες | ανάλυση

Οι αρχαίοι γνώριζαν ήδη τα πάντα.

Οι αρχαίοι πολιτισμοί της Ελλάδας, της Ινδίας, της Αιγύπτου, του Θιβέτ και άλλων πρότειναν να εξηγήσουν τη φύση και την πολυπλοκότητα όλης της ύλης με όρους απλούστερων ουσιών.

Σύμφωνα με αυτούς, ο κόσμος γύρω μας αποτελείται από τέσσερα βασικά στοιχεία: γη, νερό, αέρας και φωτιά. Πίστευαν ότι ο συνδυασμός αυτών των τεσσάρων στοιχείων συνθέτει όλα όσα μπορούμε να αγγίξουμε, να μυρίσουμε, να ακούσουμε και να ζήσουμε σε αυτόν τον κόσμο.

Ως επαγγελματίας διαχείρισης κινδύνων, αυτό που πραγματικά ακούω είναι μια αδιαμφισβήτητη αλήθεια: ότι οι κίνδυνοι σεισμού, πλημμύρας, καταιγίδας και πυρκαγιάς είναι εγγενείς κίνδυνοι που είναι αδύνατο να εξαλειφθούν επειδή αποτελούν τον ιστό της πραγματικότητας και είναι εγγενή μέρη του φυσικού κόσμου όπως είναι. Ξέρουμε ότι.

Εφόσον δεν μπορούμε να τα αποφύγουμε, πρέπει να μάθουμε πώς να τα ελέγχουμε, να τα μετριάζουμε, να τα διαμορφώνουμε και να τα διαμορφώνουμε προς όφελός μας.

«Οι κίνδυνοι από σεισμούς, πλημμύρες, καταιγίδες και πυρκαγιές είναι εγγενείς κίνδυνοι που είναι αδύνατο να εξαλειφθούν».

Ένας άλλος τρόπος ερμηνείας της αρχαίας σοφίας είναι ότι κάθε υλικό, κτίριο, εξοπλισμός ή φυσική εμφάνιση, ανεξάρτητα από το πόσο περίπλοκη είναι, τείνει από τη φύση του να επιστρέφει σε ένα ή περισσότερα από αυτά τα βασικά στοιχεία ή να καταλαμβάνει εκ νέου έναν χώρο που δημιουργείται από τη φύση και την ανθρώπινη δραστηριότητα. Άλλο πράγμα, να απαιτήσουν πίσω τον χώρο που κατέχουν σύμφωνα με την παγκόσμια νομοθεσία.

Για άλλη μια φορά, το επαγγελματικά στρεβλό μυαλό μου χρησιμοποιεί αυτή την ιδέα για να εξηγήσει γιατί ένα κτίριο καταρρέει (γη), γιατί ένα χημικό αντιδραστήριο καίγεται (φωτιά), γιατί ένα ποτάμι σκάει στις όχθες του (νερό), γιατί σκουριάζουν μεταλλικοί σωλήνες (γη) και γιατί ανεμοστρόβιλοι απεργία (αέρα). Είναι αναπόφευκτες διαδικασίες που θα συμβούν αργά ή γρήγορα, και μπορούμε να τις καταπολεμήσουμε ή να τις καθυστερήσουμε μόνο με το κόστος κάποιας προσπάθειας.

Επιστροφή στην απλότητα

Βρίσκω αυτή την έννοια πιο κοντά στην έννοια της εντροπίας.

Αν θυμηθώ τις εφηβικές μου επιστημονικές σπουδές (μια μεγάλη προσπάθεια να καταπολεμήσω την αναπόφευκτη φθορά της μνήμης μου εδώ!), η εντροπία διέπει τη θερμοδυναμική του σύμπαντος και επομένως όλες τις διεργασίες που συμβαίνουν γύρω μας. Εξηγεί επίσης γιατί ο χρόνος ρέει προς μία μόνο κατεύθυνση, από μια κατάσταση χαμηλής εντροπίας σε μια κατάσταση υψηλότερης εντροπίας.

Χωρίς ένεση ενέργειας για να την αντισταθμίσει, η εντροπία δημιουργεί αταξία από την τάξη: Αν είχατε έναν κουβά γεμάτο άμμο (κατάσταση τάξης) και τον γυρίζατε ανάποδα, η άμμος θα σκορπιζόταν τυχαία στο πάτωμα (χάος).

Το αντίθετο δεν θα συμβεί ποτέ φυσικά – η άμμος μετακινείται αυτόματα από το έδαφος στον κουβά σας – εκτός αν είστε ο Χάρι Πότερ.

Η διαδικασία μπορεί να αντιστραφεί μόνο με τη χρήση ενέργειας (κάποιος μαζεύει όλη την άμμο και ξαναγεμίζει το ποτήρι), που σημαίνει ότι τελικά η άμμος θα επιστρέψει στον κάδο σας, αλλά η συνολική εντροπία του σύμπαντος ή του περιβάλλοντος γύρω σας θα έχει αυξηθεί λόγω την ενέργεια που καταναλώνεται.

“Όταν το σύστημα φτάσει σε αυτήν την τελική κατάσταση χάους, μπορούμε να πούμε ότι ο κίνδυνος είναι μηδενικός. Με άλλα λόγια, δεν μπορεί να χειροτερέψει!”

Η εντροπία του σύμπαντος αυξάνεται συνεχώς, και θα το κάνει μέχρι κάποια στιγμή, ένα δισεκατομμύριο χρόνια από τώρα, όταν η ύλη και η ενέργεια θα έχουν παντού την ίδια πυκνότητα, σχηματίζοντας μια ομοιογενή κατάσταση που αντιστοιχεί στον μέγιστο βαθμό χάους.

Σε συντομότερη χρονική κλίμακα, όποιος έχει δει τι απομένει μετά από μια καταστροφική πυρκαγιά, πλημμύρα ή τυφώνα, ξέρει πώς μοιάζει με υψηλό βαθμό χάους.

Ένα σύστημα που βρίσκεται σε υψηλή κατάσταση «τάξης» – μπορεί να είναι ένα κτίριο, μια εταιρεία, μια αλυσίδα εφοδιασμού με τις δικές της εσωτερικές δομές ή ένα ποτάμι που ρέει ήσυχα στις όχθες του – έχει μεγάλη πιθανότητα να εισέλθει σε κατάσταση « χάος» αν δεν διατηρηθεί αποτελεσματικά.Σε μια τέτοια οργανωμένη δομή.

Ονομάζουμε αυτό το πιθανό «κίνδυνο». Όταν ένα σύστημα φτάσει σε αυτή την τελική κατάσταση χάους και ομοιογένειας, χωρίς καμία κίνηση – σκεφτείτε τις συνέπειες της έκρηξης, της κατάρρευσης ή της χρεοκοπίας – μπορούμε επίσης να πούμε ότι σε εκείνο το σημείο, ο κίνδυνος γίνεται μηδενικός. Με άλλα λόγια, δεν γίνεται χειρότερο!

Μπορούν να εξαλειφθούν οι κίνδυνοι και να μειωθούν οι κίνδυνοι; Ναι, αλλά σύμφωνα με το νόμο της εντροπίας, μόνο με έγχυση ενέργειας, εργασίας και χρημάτων. Μόνο μέσω επενδύσεων στην πρόληψη των ζημιών μπορεί κανείς να διασφαλίσει ότι οι εταιρείες αντέχουν στο βέλος του χρόνου και αποτρέπουν διακυμάνσεις και ζημίες.

Η εντροπία προέρχεται από την ελληνική λέξη (και πάλι!) που σημαίνει «μεταμόρφωση». Δεν αποτελεί έκπληξη, λοιπόν, ότι και οι τέσσερις κίνδυνοι που σχετίζονται με τα θεμελιώδη στοιχεία αλλάζουν και αλλάζουν, υποθέτοντας μορφές και συμπεριφορές που είναι όλο και πιο δύσκολο να μοντελοποιηθούν και να προβλεφθούν.

Η κλιματική αλλαγή είναι μια πτυχή αυτού. Για πλημμύρες και ανέμους η αλλαγή του μοτίβου είναι πολύ σαφής. Για κάθε βαθμό Κελσίου αύξηση της μέσης θερμοκρασίας στην επιφάνεια της Γης, ο αέρας είναι σε θέση να απορροφήσει 7% περισσότερη υγρασία.

Η συνδυασμένη επίδραση της θέρμανσης των νερών των ωκεανών και της ικανότητας της ατμόσφαιρας να αποθηκεύει περισσότερο νερό ενισχύει την πιθανότητα έντονων βροχοπτώσεων, που σημαίνει ότι οι πλημμύρες γίνονται πιο συχνές και πιο καταστροφικές. Το ίδιο ισχύει και για τους τυφώνες, οι οποίοι γίνονται πιο έντονοι όσον αφορά την ταχύτητα του ανέμου.

Επιπλέον, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας στα περισσότερα μέρη του κόσμου εκθέτει τις παράκτιες τοποθεσίες σε αυξημένο κίνδυνο πλημμύρας. Σχετικά με τις πυρκαγιές, ας υπενθυμίσουμε στον εαυτό μας ότι ο κίνδυνος πυρκαγιάς εξελισσόταν συνεχώς πριν ακόμη η κλιματική αλλαγή γίνει «πράγμα».

Μπορούν να εξαλειφθούν οι κίνδυνοι και να μειωθούν οι κίνδυνοι; Ναι, αλλά σύμφωνα με το νόμο της εντροπίας, μόνο με ένεση ενέργειας, εργασίας και χρημάτων.

Οι τεχνολογικές αλλαγές έχουν, και συνεχίζουν να δημιουργούν, νέους κινδύνους πυρκαγιάς. Ένα παράδειγμα είναι η διαφορετική χημική σύνθεση των πλαστικών που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή και την αποθήκευση.

Σήμερα, η κλιματική αλλαγή έχει επιταχύνει αυτές τις αλλαγές λόγω της στροφής προς μια πιο πράσινη οικονομία. Παραδείγματα περιλαμβάνουν την εκτεταμένη χρήση ηλιακών συλλεκτών ταράτσας, την αυξημένη χρήση μονωτικών υλικών για εξοικονόμηση ενέργειας, την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών μπαταριών και την υιοθέτηση μαζικής ξυλείας ή άλλων μορφών ξυλείας.

Φυσικά, υπάρχει και ο άμεσος κίνδυνος πυρκαγιάς που έχει επηρεαστεί άμεσα από την κλιματική αλλαγή: οι πυρκαγιές. Οι πυρκαγιές δεν είναι απαραιτήτως συχνότερες από ό,τι πριν από 15 έως 20 χρόνια, αλλά είναι σίγουρα πιο έντονες και διαδεδομένες λόγω μεγαλύτερης ξηρασίας.

Αυτό που φαίνεται να παραμένει εκεί έξω είναι ο κίνδυνος σεισμού. Ακόμη και εδώ, αν δούμε τον κόσμο σε κλίμακα αιώνων και όχι αιώνων, η σεισμική δραστηριότητα αλλάζει καθώς ο εσωτερικός πυρήνας της Γης ψύχεται και οι ηπειρωτικές πλάκες κινούνται και παρασύρονται η μία ως προς την άλλη. Αλλά ακόμη και σε ανθρώπινο επίπεδο, μπορεί κανείς να δει πιθανούς δεσμούς μεταξύ των ανθρώπινων δραστηριοτήτων όπως η αποψίλωση των δασών και η υδραυλική ρωγμή και φαινόμενα όπως το λιώσιμο των παγετώνων και ο μόνιμος παγετός και η πιθανή αύξηση των γεγονότων κίνησης του εδάφους σε όλο τον κόσμο.

Σου είπα ένα μικρό ψέμα.

Έχουμε μιλήσει για τέσσερα βασικά στοιχεία, αλλά οι Έλληνες πίστευαν και σε ένα πέμπτο στοιχείο, την «ουσία».

Σκέφτηκαν ότι τα αστέρια και ο ουρανός πρέπει να αποτελούνται από κάτι άφθαρτο και αιώνιο, κάτι που δεν αλλάζει, και επομένως όχι ένα από τα τέσσερα στοιχεία που συζητήθηκαν προηγουμένως. Αυτό το άπιαστο και αόρατο στοιχείο το ονόμασαν «αιθέρα».

Ο αιθέρας ήταν η ουσία από την οποία αποτελούνταν ο ήλιος, η σελήνη και τα αστέρια, η καθαρή ουσία που ανέπνεαν οι θεοί, αλλά ήταν και αυτό που αποτελούσε το χώρο μεταξύ της ύλης. Η έννοια του αιθέρα χρησιμοποιήθηκε για να εξηγήσει φυσικά φαινόμενα όπως η μετάδοση του φωτός και της βαρύτητας, προφανώς ακόμη και απουσία ενός απτού μέσου όπως ο αέρας.

Στην αναλογία μου, μου αρέσει να συγκρίνω τον αιθέρα με το Διαδίκτυο και μια άλλη απειλή για τις σύγχρονες αλυσίδες εφοδιασμού: τον κίνδυνο στον κυβερνοχώρο.

Όπως ο αιθέρας, η παγκόσμια επικοινωνία και η διασύνδεση είναι ουσιαστικές, πανταχού παρούσες και αόρατες. Ίσως οι αρχαίοι Έλληνες να έκαναν λάθος, ή όπου η αναλογία μου ήταν αδύναμη, είναι το γεγονός ότι αν και ο αιθέρας θεωρούνταν στατικός, δυστυχώς αλλάζουν και οι κίνδυνοι στον κυβερνοχώρο και μάλιστα πολύ γρήγορα.

Παραδοσιακά, ο κυβερνοχώρος ήταν ο τομέας της τεχνολογίας πληροφοριών (IT). Ωστόσο, σκεφτείτε για ένα λεπτό τις βασικές διαφορές μεταξύ της τεχνολογίας πληροφοριών (IT) και των περιβαλλόντων επιχειρησιακής τεχνολογίας (OT) σε κάθε σύγχρονο βιομηχανικό ή επιχειρηματικό οργανισμό.

Για παράδειγμα, παρόλο που έχουμε πολλούς παράγοντες ελέγχου ταυτότητας και πιο σύνθετους κωδικούς πρόσβασης που διέπουν την πρόσβασή μας σε διαδικτυακές τραπεζικές συναλλαγές και κοινόχρηστους φακέλους στα εταιρικά μας συστήματα, δεν είναι ασυνήθιστο να βλέπουμε ονόματα κατοικίδιων σε αυτοκόλλητα προσαρτημένα σε πίνακες ελέγχου σε οποιοδήποτε δωμάτιο ελέγχου σε οποιαδήποτε βιομηχανική μονάδα .

Η διαφορετική προσέγγιση του κινδύνου στον κυβερνοχώρο μεταξύ των περιβαλλόντων IT και OT δημιουργεί κενά που τροφοδοτούν τον μετασχηματισμό του κυβερνοκινδύνου. Αν δούμε τις τάσεις του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο τα τελευταία χρόνια, δεν μπορούμε να αποφύγουμε τη μετάβαση από την καθαρή πρόθεση διακοπής (Petya & Wannacry) στη δημιουργία εσόδων μέσω ransomware (Ryuk & Cryptolocker).

«Οι διαφορετικές προσεγγίσεις για τον κίνδυνο στον κυβερνοχώρο μεταξύ των περιβαλλόντων IT και OT δημιουργούν κενά που τροφοδοτούν τη μετατόπιση του κινδύνου στον κυβερνοχώρο».

Τι τότε? Λοιπόν, τα κενά που εξήγησα παραπάνω μεταξύ IT και OT σημαίνουν ότι η επόμενη γενιά επιθέσεων στον κυβερνοχώρο πιθανότατα θα έχει στόχο να προκαλέσει κάποια φυσική ζημιά σε υποδομές και εξοπλισμό.

Αυτό και πάλι είναι κάτι που μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με την επένδυση σε ασφαλείς διαδικασίες και συστήματα που αντιμετωπίζουν τα όρια μεταξύ IT και OT, δηλαδή συστήματα βιομηχανικού ελέγχου που είναι ευρύτερα συνδεδεμένα με το Διαδίκτυο.

Συμπερασματικά λοιπόν, ο κίνδυνος είναι παντού και δεν μπορεί να αποφευχθεί. Η εντροπία ωθεί συνεχώς τον κόσμο προς τις διακυμάνσεις και την αβεβαιότητα. Εναπόκειται σε άτομα, εταιρείες και κυβερνήσεις να καταβάλουν προσπάθειες και να κάνουν επενδύσεις για την καταπολέμησή της και να διασφαλίσουν ότι οι ανθρώπινοι θεσμοί και η πρόοδος προστατεύονται επαρκώς και είναι ανθεκτικές.

Εάν έχετε αμφιβολίες, πηγαίνετε στο πλησιέστερο βιβλιοπωλείο και επισκεφθείτε το τμήμα των αρχαίων φιλοσόφων, μπορεί να βρείτε τις απαντήσεις που αναζητούσατε.

Ο Adriano Lanzilotto βοηθά τους διαχειριστές κινδύνου, τους διαχειριστές πελατειακών σχέσεων και τους αγοραστές ασφαλίσεων να αξιολογήσουν και να διαχειριστούν τους κινδύνους ιδιοκτησίας τους, να βελτιώσουν τις στρατηγικές μεταφοράς κινδύνων, να βελτιώσουν το προφίλ τους στους οργανισμούς τους και να κάνουν τις επιχειρήσεις τους πιο ανθεκτικές.