Στην Ευρώπη που έχει περιορισμένη ενέργεια, ο άνθρακας επιστρέφει

Ο Γιώργος Παπαδόπουλος, επόπτης στη Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ), στέκεται κοντά σε μια εξέδρα άνθρακα στο μεγαλύτερο ορυχείο της Ελλάδας έξω από τη βόρεια πόλη της Κοζάνης την Πέμπτη, 2 Ιουνίου 2022. Η αναταραχή στην αγορά ενέργειας της Ουκρανίας που προκλήθηκε από τον πόλεμο ενίσχυσε την ηλεκτρική ενέργεια που εκτοξεύει άνθρακα η παραγωγή στην Ευρωπαϊκή Ένωση και μια προσωρινή επιβράδυνση της παύσης λειτουργίας των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που είχαν προβλεφθεί εδώ και καιρό για απόσυρση. [Thanassis Stavrakis/AP]

ΚΟΖΑΝΗ, ΕΛΛΑΔΑ – Στο μεγαλύτερο ανθρακωρυχείο της Ελλάδας, οι ελεγχόμενες εκρήξεις και ο βρυχηθμός από γιγάντιες εξέδρες που φτυαρίζουν εκρηκτικά πετρώματα είναι και πάλι ρουτίνα. Η παραγωγή άνθρακα έχει αυξηθεί στην τοποθεσία κοντά στη βόρεια ελληνική πόλη της Κοζάνης, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αναγκάσει πολλές ευρωπαϊκές χώρες να επανεξετάσουν τον ενεργειακό τους εφοδιασμό.

Ο άνθρακας, που από καιρό αντιμετωπίζεται ως αρχαίο καύσιμο στην Ευρώπη, βοηθά τώρα την ήπειρο να προστατεύσει τον ενεργειακό εφοδιασμό και να αντιμετωπίσει τις αυξανόμενες τιμές του φυσικού αερίου που προκλήθηκαν από τον πόλεμο.

Η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από άνθρακα στην Ευρωπαϊκή Ένωση αυξήθηκε κατά 19% το τελευταίο τρίμηνο του 2021 από το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με τη Διεύθυνση Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη πηγή ενέργειας, καθώς οι εντάσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας αυξήθηκαν και πριν από την εισβολή. Στα τέλη Φεβρουαρίου.

Το ρωσικό αέριο αντιπροσώπευε περισσότερο από το 40% της συνολικής κατανάλωσης φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση πέρυσι, αφήνοντας το μπλοκ να αναζητά εναλλακτικές, καθώς οι τιμές εκτινάσσονται στα ύψη και οι προμήθειες διακόπτονται σε πολλές χώρες. Η Ρωσία παρείχε επίσης το 27% των εισαγωγών πετρελαίου της ΕΕ και το 46% των εισαγωγών άνθρακα.

Η ελληνική κρίση συνέβη σε μια δύσκολη στιγμή στη δική της μετάβαση.

Για δεκαετίες, η χώρα βασιζόταν στην εγχώρια εξόρυξη λιγνίτη, μια μορφή άνθρακα χαμηλής ποιότητας και υψηλών εκπομπών, αλλά πρόσφατα επιτάχυνε τα σχέδια για κλείσιμο παλαιών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, υποσχόμενη να καταστήσει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας την κύρια πηγή ενέργειας στην Ελλάδα έως το 2030 Επί του παρόντος, οι πηγές ενέργειας αντιπροσωπεύουν Οι Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αντιπροσωπεύουν περίπου το ένα τρίτο του ενεργειακού μείγματος της χώρας.

Το πρόσφατα ολοκληρωμένο ηλιακό πάρκο, ένα από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη, απέχει μισή ώρα οδικώς από το μεγαλύτερο ορυχείο λιγνίτη της χώρας, κοντά στη βόρεια πόλη της Κοζάνης.

Κατά τα εγκαίνια της νέας ηλιακής εγκατάστασης, ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ανακοίνωσε αύξηση 50% στην παραγωγή λιγνίτη έως το 2024 για τη δημιουργία των αποθεμάτων. Τα σχέδια για απόσυρση περισσότερων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα έχουν σταματήσει.

«Όχι μόνο η Ελλάδα, αλλά όλες οι ευρωπαϊκές χώρες, κάνουν μικρές προσαρμογές στα προγράμματα μετατροπής ενέργειας μέσω βραχυπρόθεσμων – και το τονίζω βραχυπρόθεσμα – μέτρα», είπε ο Μητσοτάκης στην εκδήλωση της 6ης Απριλίου.

Αξιωματούχοι στην Ελλάδα λένε ότι η χώρα είναι φυσικά έτοιμη να αναπτύξει ηλιακή και αιολική ενέργεια. Δοκιμάζει την τεχνολογία μπαταριών που χορηγεί η Ευρωπαϊκή Ένωση σε μια προσπάθεια να απογαλακτίσει τα νησιά της μακριά από δαπανηρούς τοπικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής ντίζελ.

Το ορυχείο Κοζάνης καλύπτει μια έκταση σχεδόν εννέα φορές μεγαλύτερη από το αεροδρόμιο JFK της Νέας Υόρκης: μια μαύρη λεκάνη που βυθίζεται στο έδαφος που περιβάλλεται από δάση και χωράφια με παπαρούνες. Οι εκσκαφείς χρησιμοποιούν τροχούς με νύχια που είναι μακρύτεροι από την πλευρά του σπιτιού για να φορτώσουν άνθρακα σε μεγάλες λωρίδες ιμάντα μεταφοράς.

«Αυτή ήταν η καρδιά της παραγωγής ενέργειας της Ελλάδας», είπε ο Αντώνης Νίκο, διευθυντής ορυχείου, μιλώντας στο εργοστάσιο και στεκόμενος κοντά στην Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας, της παραδοσιακής προστάτιδας των ανθρακωρύχων, των πυροσβεστών και άλλων που κινδυνεύουν στην εργασία.

Ο Nico βλέπει το τέλος της εποχής του άνθρακα στην Ελλάδα ως αναπόφευκτο, μια πεποίθηση που συμμερίζεται η υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και πολλούς ειδικούς που υποστηρίζουν ότι η μικρή απόδοση του άνθρακα θα χρησιμεύσει μόνο ως πυλώνας καθώς οι χώρες ενισχύουν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και εκσυγχρονίζουν την ισχύ τους πλέγματα.

«Το να προσπαθείς να αισθάνεσαι ασφαλής για να μην κρυώνεις τον επόμενο χειμώνα είναι κατανοητό, αλλά αυτή είναι μια πολύ βραχυπρόθεσμη συμφωνία», δήλωσε η Elif Gondozieli, ανώτερη συντονίστρια ενεργειακής πολιτικής για το Climate Action Network Europe, έναν συνασπισμό περιβαλλοντικών εκστρατειών με έδρα τις Βρυξέλλες. ομάδες.

Υποστηρίζει ότι τα χρήματα που απαιτούνται για τον εκσυγχρονισμό της βιομηχανίας άνθρακα και τη δημιουργία νέων κοιτασμάτων δεν προσελκύουν πλέον επενδυτές.

Η μεταπολεμική ολοκλήρωση της Δυτικής Ευρώπης ωθήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τον άνθρακα – η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα που δημιουργήθηκε το 1951 τελικά εξελίχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση – αλλά η κατανάλωση της ΕΕ έχει επισκιαστεί από καιρό από άλλα έθνη. Η Κίνα χρησιμοποιεί περισσότερο άνθρακα από τον υπόλοιπο κόσμο μαζί.

Η κατανάλωση άνθρακα στην Ευρωπαϊκή Ένωση μειώθηκε κατά περισσότερο από 60% τα τελευταία 30 χρόνια και η μείωση επιταχύνθηκε από το 2018.

Οι κανονισμοί στην Ευρώπη και ο τρόπος με τον οποίο επιτυγχάνουν τους διεθνείς κλιματικούς στόχους παρακολουθούνται στενά από άλλες βιομηχανικές δυνάμεις, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίζονται για να σώσουν τις τοπικές οικονομίες σε εξανεμισμένες κοινότητες εξόρυξης άνθρακα.

Το ορυχείο στην Κοζάνη είναι επίσημα γνωστό ως Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας και σήμερα απασχολεί 1.500 εργαζόμενους, από 6.000 τη δεκαετία του 1990. Το κοντινό ηλιακό πάρκο 400 στρεμμάτων (1.000 στρεμμάτων) προσλαμβάνει μόλις 20 άτομα.

Το σωματείο εργαζομένων στον τομέα της ενέργειας της Ελλάδας πιέζει την κυβέρνηση να δώσει μεγαλύτερη διάρκεια ζωής στον άνθρακα, αντί να χρησιμοποιεί εισαγωγές φυσικού αερίου που είναι τώρα πιο ακριβές.

«Είναι σαφές ότι αυτή η μετάβαση δεν έγινε με δίκαιους όρους, αλλά με τρόπο που υποστηρίζει τα συμφέροντα του φυσικού αερίου», δήλωσε ο επικεφαλής του συνδικάτου Γιώργος Αδαμίδης σε συνέντευξή του στο AP. «Λάβαμε μια απόφαση να απομακρυνθούμε από το ρωσικό φυσικό αέριο, αλλά η εισαγωγή LNG από τις Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού περιλαμβάνει επίσης μια ρυπογόνο διαδικασία, ώστε να μην εξυπηρετεί τους κλιματικούς μας στόχους».

Η ένωση θέλει να παρατείνει τη ζωή των σύγχρονων σταθμών με καύση άνθρακα κατά περίπου πέντε χρόνια, έως το 2035, και μάλιστα να αυξήσει το μερίδιό της στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από λιγότερο από 15% επί του παρόντος σε περίπου 25%.

Η κυβέρνηση λέει ότι τα χρήματα από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης της ΕΕ, το οποίο δημιουργήθηκε για να βοηθήσει τις κοινότητες εξόρυξης άνθρακα και άλλες που επηρεάζονται από τη μετάβαση, θα χρησιμοποιηθούν για να βοηθηθούν περιοχές όπως η Κοζάνη με πολλαπλά προγράμματα, συμπεριλαμβανομένης της αποκατάστασης εξορυκτών γης.

Όμως ο Παύλος Δηλιγιάνης, συνταξιούχος μεταλλωρύχος, προέτρεψε τις αρχές να παρατείνουν τη μεταβατική περίοδο και να χορηγήσουν φορολογικές ελαφρύνσεις σε εναλλακτικές βιομηχανίες και άλλα οικονομικά κίνητρα για επενδύσεις στην περιοχή και δημιουργία θέσεων εργασίας.

«Όλοι γνωρίζουμε ότι ο άνθρακας έχει ημερομηνία λήξης», είπε. “Οι νέοι μας φεύγουν από την πόλη… Εάν θέλετε μια ομαλή μετάβαση, σκεφτείτε την επόμενη δουλειά πριν κλείσετε την τρέχουσα. Αυτό δεν συνέβη εδώ – κάναμε το αντίθετο και δεν είμαστε έτοιμοι για την πράσινη μετάβαση.” [AP]