Στις 27 Σεπτεμβρίου 1831, ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο πρώτος ηγέτης της Ελλάδας μετά την οθωμανική κατοχή, δολοφονήθηκε στο Ναύπλιο. Ο φόνος του στέρησε τη χώρα από την ευκαιρία να γίνει σύντομα ένα σύγχρονο κράτος.
Γεννήθηκε στην Κέρκυρα στις 11 Φεβρουαρίου 1776, όταν το νησί τελούσε υπό Βενετοκρατία. Προερχόμενος από οικογένεια ευγενών, ο Καποδίστριας σπούδασε φιλοσοφία και νομικά, έγινε περιζήτητος διπλωμάτης και αργότερα έγινε υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας (1816-1822).
Όταν έγινε ο πρώτος ηγεμόνας του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, το έχτισε από την αρχή και το χρηματοδότησε με τον προσωπικό του πλούτο.
Το 1822 εγκαταστάθηκε στη Γενεύη της Ελβετίας, όπου συνέβαλε στην ίδρυση της Ελβετικής Συνομοσπονδίας και του απονεμήθηκε ο τίτλος του Επίτιμου Πολίτη. Παρέμεινε εκεί μέχρι το 1827, βοηθώντας κάποια στιγμή την Ελληνική Επανάσταση.
Στις 30 Μαρτίου 1827, η Εθνοσυνέλευση της Τρεζίνας τον εξέλεξε κυβερνήτη του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Μετά από επίπονες διαβουλεύσεις στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για να εξασφαλίσει την απαραίτητη υποστήριξη του ελληνικού κράτους, έφτασε στο Ναύπλιο στις 7 Ιανουαρίου 1828 και έγινε δεκτός με ενθουσιασμό και εορτασμό.
Η πρώτη του περίοδος ως ηγεμόνας ήταν τρομακτική, καθώς η αντιπαλότητα που προέκυψε μεταξύ των φατριών κατά τη διάρκεια της επανάστασης δεν υποχώρησε, ενώ η χώρα είχε χρεοκοπήσει.
Ο Καποδίστριας ζήτησε από την ηγεσία του νέου ελληνικού κράτους
Ο Καποδίστριας έπρεπε να κυβερνήσει με βάση το δημοκρατικό σύνταγμα της Τρεζίνας, αλλά ως πιστός στον φωτισμένο δεσποτισμό, πίστευε ότι το σύνταγμα και τα κοινοβουλευτικά όργανα ήταν πρόωρα για ένα κράτος που δεν είχε ακόμη χτιστεί.
Στις 18 Ιανουαρίου 1828 κατάφερε να πείσει το Κοινοβούλιο να αναστείλει το Σύνταγμα. Ως εκ τούτου, πέτυχε την απόλυτη εξουσία, με τη βοήθεια του Panellinion, ενός συμβουλευτικού οργάνου που αποτελείται από 27 μέλη.
Ο πρώτος ηγέτης της Ελλάδας ξεκίνησε να τερματίσει τις εμφύλιες διαμάχες και υπηρέτησε αμέσως το έργο της δημιουργίας του κράτους από το μηδέν, δείχνοντας αξιοζήλευτη δραστηριότητα.
Heδρυσε την Εθνική Τράπεζα με τη βοήθεια ενός Ελβετού φίλου που ήταν τραπεζίτης. Τροποποίησε το νομισματικό σύστημα, καθώς ξένα και τουρκικά νομίσματα κυκλοφορούσαν ακόμη στην Ελλάδα.
Στις 28 Ιουλίου 1828, ο Καποδίστριας καθιέρωσε το Φοίνιξ ως εθνικό νόμισμα και ίδρυσε το Εθνικό Νομισματοκοπείο. Στις 24 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους ίδρυσε την πρώτη ταχυδρομική υπηρεσία.
Γνωρίζοντας ότι η απονομή της δικαιοσύνης ήταν η βάση για τη δημιουργία ενός καλά διοικούμενου κράτους, έδειξε προσωπικό συμφέρον να ιδρύσει δικαστήρια με κατάλληλο προσωπικό.
Οργάνωσε την κρατική διοίκηση και ίδρυσε το Στατιστικό Τμήμα, το οποίο πραγματοποίησε την πρώτη απογραφή.
Ο Καποδίστριας αναδιοργάνωσε τις ένοπλες δυνάμεις υπό μία μόνο διοίκηση και ταυτόχρονα μπόρεσαν να πολεμήσουν τους ιδρυτές αρχηγούς και να εμποδίσουν την προέλαση των Οθωμανών, όπως φαίνεται στη μάχη της Πέτρας.
Ο ελληνικός στρατός εμφανίστηκε καλά οργανωμένος και οργανωμένος στην τελευταία μάχη του ελληνικού πολέμου της ανεξαρτησίας. Το νέο ναυτικό εξάλειψε την πειρατεία στα ελληνικά ύδατα.
Ο Καποδίστριας έχει εφαρμόσει μέτρα καραντίνας σε κοινότητες που πλήττονται από επιδημίες τύφου, ελονοσίας και άλλων μολυσματικών ασθενειών. Προσπάθησε να ανοικοδομήσει το κατεστραμμένο εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα και ίδρυσε αρκετά σχολεία και ένα ορφανοτροφείο στην Αίγινα.
Ο Καποδίστριας εισάγει τους Έλληνες στις πατάτες
Ο πρώτος ηγεμόνας έκανε αποφασιστικά βήματα για την προώθηση της γεωργίας, θεωρώντας την ακρογωνιαίο λίθο της ελληνικής οικονομίας. Εισήγαγε την καλλιέργεια πατάτας με έναν τρόπο που κατέδειξε τη βαθιά γνώση του για την ψυχολογία των Ελλήνων εκείνης της εποχής.
Διέταξε μια αποστολή πατάτας στο λιμάνι του Ναυπλίου και προέτρεψε όλους να πάρουν αυτό που ήθελαν. Οι Έλληνες είδαν το νέο λαχανικό με παγωμένη αδιαφορία. Στη συνέχεια έβαλε φρουρούς γύρω από τις πατάτες και οι κάτοικοι του Ναυπλίου άρχισαν να διαδίδουν τη φήμη ότι ο στρατός φυλάει ένα πολύτιμο φορτίο στο λιμάνι.
Ο κόσμος μαζεύτηκε στο λιμάνι και άρχισε σιγά σιγά να κλέβει πατάτες κάτω από τη μύτη των φρουρών μέχρι να εξαντληθούν όλες οι πατάτες. Δεν ήξεραν, όμως, ότι ο Καποδίστριας είχε διατάξει τους φύλακες να κλείσουν το μάτι. Με αυτήν την έξυπνη κίνηση, οι πατάτες έγιναν μέρος της καθημερινής διατροφής των Ελλήνων.
Παρ ‘όλα αυτά, οι πολιτικές του Καποδίστρια προκάλεσαν δυσαρέσκεια τόσο στους συνταγματολόγους, τους πρεσβυτέρους και τους ναυτικούς. Η δόξα που τον περιέβαλε άρχισε να ξεθωριάζει. Η μη ευχαρίστηση όλων, σε συνδυασμό με την αναβολή των εκλογών, προκάλεσε έντονη αντίθεση εναντίον του ηγεμόνα.
Ο Καποδίστριας κατηγορήθηκε ότι αγνοούσε τις ελληνικές παραδόσεις και ότι ήθελε να εισάγει ξένα ιδρύματα και έθιμα.
Η πρώτη εξέγερση στην ydδρα ήρθε το 1829, όταν το Πολεμικό Ναυτικό επιχείρησε να ανατρέψει την κυβέρνηση. Ο Καποδίστριας κατάφερε να καταστείλει το πραξικόπημα με τη βοήθεια του ρωσικού ναυτικού. Ωστόσο, η δυσαρέσκεια αυξανόταν.
Δολοφονία του πρώτου διοικητή της σύγχρονης Ελλάδας
Οι μεγαλοϊδιοκτήτες της Μάνης – με επικεφαλής την οικογένεια Μαυρομύκηλη – αρνήθηκαν να πληρώσουν φόρους στην κεντρική κυβέρνηση και επαναστάτησαν.
Η αντιπαλότητα μεταξύ του Καποδίστρια και της οικογένειας Μαυρομιχάλη κλιμακώθηκε και τελικά αποδείχθηκε μοιραία. Ο κυβερνήτης διέταξε τη σύλληψη και τη φυλάκιση του ηλικιωμένου Τρόπη Μαυρομύκηλη.
Ο αδελφός του Πετρόπη Κωνσταντίνος και ο γιος του Γεώργιος αποφάσισαν να εκδικηθούν. Το πρωί της 27ης Σεπτεμβρίου 1831, σφαγίασαν τον Καποδίστρια έξω από την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα, καθώς πήγαινε να παρακολουθήσει τη λειτουργία. Ο ηγεμόνας συνοδευόταν μόνο από τον οπλισμένο σωματοφύλακά του.
Ο Κωνστάντιος Μαυρομιχάλης σκοτώθηκε αμέσως από τους κατοίκους του Ναυπλίου. Ο Γεώργιος Μαυρομικάλης κατέφυγε στη γαλλική πρεσβεία, όπου ζήτησε άσυλο. Ο θυμωμένος όχλος απείλησε να κάψει την πρεσβεία, αναγκάζοντας τους Γάλλους να τον εγκαταλείψουν.
Ο Μαυρομικάλης δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο από στρατοδικείο και εκτελέστηκε με πυροβολισμό το πρωί της 10ης Οκτωβρίου 1831.
Μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια, η Ελλάδα βυθίστηκε στο χάος. Το χάος επικράτησε και λίγους μήνες αργότερα η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία συναντήθηκαν στο Λονδίνο και αποφάσισαν στις 8 Μαΐου 1832 να διορίσουν τον 17χρονο Γερμανό πρίγκιπα Όθωνα της Ελλάδας.
Στις 6 Φεβρουαρίου 1833, ο Όθωνας έφτασε στο Ναύπλιο και έλαβε μια υποδοχή παρόμοια με αυτή του Καποδίστρια.
Ο Ελβετός IG Eynard έγραφε τότε: “Αυτός που σκότωσε τον Καποδίστρια, σκότωσε την πατρίδα του. Ο θάνατός του είναι καταστροφή για την Ελλάδα και ατυχία για την Ευρώπη”.
Για πολλούς ιστορικούς, ο Καποδίστριας ήταν ο άνθρωπος που έκανε την Ελλάδα σύγχρονη χώρα πολύ νωρίτερα, με τον τρόπο που βοήθησε στην οικοδόμηση της Ελβετίας. Είναι αμφίβολο ότι η Ελλάδα θα είχε ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο με έναν ξένο βασιλιά, όπως ο βασιλιάς που διορίστηκε από τις μεγάλες δυνάμεις της εποχής.
Αν ο Καποδίστριας ζούσε και είχε επιτραπεί να πραγματοποιήσει το όραμά του, η Ελλάδα θα ήταν μια εντελώς διαφορετική χώρα σήμερα.