Το τηλεσκόπιο Ευκλείδη στέλνει τις πρώτες εικόνες από την αποστολή «Σκοτεινό Σύμπαν». χώρος

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Ευκλείδη επέστρεψε τις πρώτες του εικόνες σε μια αποστολή που υπόσχεται να σηκώσει το πέπλο στο «σκοτεινό σύμπαν».

Η αποστολή του Ευρωπαϊκού Διαστημικού Οργανισμού (ESA) 1 δισεκατομμυρίου ευρώ (850 εκατ. £) επικεντρώνεται στη σκοτεινή ύλη και τη σκοτεινή ενέργεια, που μαζί αποτελούν το 95% του σύμπαντος, αλλά των οποίων η φύση είναι σχεδόν εντελώς μυστηριώδης. Οι πρώτες εικόνες δείχνουν το σμήνος γαλαξιών του Περσέα και το νεφέλωμα του αλόγου με εκθαμβωτική λεπτομέρεια και καταγράφουν σχεδόν 100.000 γαλαξίες σε μια μόνο λήψη, δείχνοντας την απαράμιλλη ικανότητα του τηλεσκοπίου να κάνει αιχμηρές παρατηρήσεις σε μια τεράστια έκταση του διαστήματος.

Τελικά, το τηλεσκόπιο, το οποίο μπορεί να ανιχνεύσει γαλαξίες 10 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά, στοχεύει να δημιουργήσει τον μεγαλύτερο τρισδιάστατο κοσμικό χάρτη που έγινε ποτέ. Αυτό θα επιτρέψει στους αστρονόμους να συμπεράνουν τη μεγάλης κλίμακας κατανομή της σκοτεινής ύλης και να αποκαλύψουν την επιρροή της σκοτεινής ενέργειας στο πρώιμο σύμπαν. Η σκοτεινή ύλη διαπερνά το σύμπαν και λειτουργεί ως κοσμική κόλλα που συγκρατεί τους γαλαξίες, ενώ η σκοτεινή ενέργεια είναι το όνομα που δόθηκε στη μυστηριώδη δύναμη που πιστεύεται ότι επιταχύνει τη διαστολή του σύμπαντος.

Η καθηγήτρια Carol Mundell, διευθύντρια επιστήμης της ESA, είπε ότι η αποστολή, η οποία ξεκίνησε τον Ιούλιο, θα ωθήσει τα σύνορα της επιστημονικής γνώσης σε αχαρτογράφητη περιοχή «πέρα από τον Αϊνστάιν».

«Ως άνθρωποι, μπορέσαμε να καταλάβουμε πώς λειτουργεί το 5% του σύμπαντος και ανακαλύψαμε επίσης ότι υπάρχει ένα άλλο 95% που είναι ακόμα άγνωστο σε εμάς», είπε. «Δεν μπορούμε να ταξιδέψουμε στην άκρη του σύμπαντος για να ερευνήσουμε, αλλά μπορούμε να φέρουμε αυτές τις εικόνες πίσω στη Γη και να τις μελετήσουμε σε υπολογιστές – για μόλις 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ. Νομίζω ότι είναι μαγικό».

Τα επόμενα έξι χρόνια, ο Ευκλείδης θα παρατηρήσει περίπου 8 δισεκατομμύρια γαλαξίες χρησιμοποιώντας υπέρυθρο και ορατό φως στο 36% του νυχτερινού ουρανού. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το φως από αυτά τα μακρινά αντικείμενα περνά κοντά στη σκοτεινή ύλη στο ταξίδι του προς τη Γη. Όταν συμβεί αυτό, το βαρυτικό του πεδίο θα κάμψει το μονοπάτι του φωτός, κάνοντας τους γαλαξίες να φαίνονται παραμορφωμένοι στην τελική εικόνα.

Ο καθηγητής Mark Cropper από το University College του Λονδίνου, ο οποίος ηγήθηκε του σχεδιασμού της οπτικής κάμερας του Euclid, είπε: «Το σχήμα του γαλαξία στρογγυλού φόντου μπορεί να αλλάξει σε σχήμα μπανάνας». Αναλύοντας τα μοτίβα παραμόρφωσης, οι αστρονόμοι μπόρεσαν να συμπεράνουν έναν χάρτη της κατανομής της σκοτεινής ύλης στον νυχτερινό ουρανό και στην ιστορία του σύμπαντος. «Το κάνεις σαν τοστ σε σχάρα για τοστ», είπε ο Κρόπερ. «Πρώτα, κοιτάτε την παραμόρφωση των κοντινών γαλαξιών και μετράτε τη σκοτεινή ύλη στην πρώτη φέτα του τοστ. Στη συνέχεια επιστρέφετε στην επόμενη φέτα, όλο και πιο μακριά στο σύμπαν και πηγαίνετε πίσω στο χρόνο.

Η αποστολή μπορεί αρχικά να μην απαντήσει τι είναι η σκοτεινή ύλη, αλλά θα πρέπει τουλάχιστον να αποκαλύψει πού βρίσκεται και πώς συμπεριφέρεται.

Οι ερευνητές θα παρακολουθούν επίσης την κίνηση των γαλαξιών για να δημιουργήσουν μια ακριβή εικόνα των ανταγωνιστικών βαρυτικών δυνάμεων, που προκαλούν τη συσσώρευση γαλαξιών, και της σκοτεινής ενέργειας, η οποία οδηγεί την επιταχυνόμενη επέκταση του διαστήματος. Αυτό θα επιτρέψει στους επιστήμονες να δουν, για πρώτη φορά, πώς λειτουργούσε η σκοτεινή ενέργεια στο πρώιμο σύμπαν.

«Η σκοτεινή ύλη συγκρατεί τους γαλαξίες και τους κάνει να περιστρέφονται πιο γρήγορα από ό,τι μπορεί να εξηγήσει η ορατή ύλη», είπε ο Mundell. Η σκοτεινή ενέργεια οδηγεί την επιταχυνόμενη διαστολή του σύμπαντος. Ο Ευκλείδης θα επιτρέψει για πρώτη φορά στους κοσμολόγους να μελετήσουν μαζί αυτά τα σκοτεινά, ανταγωνιστικά μυστήρια.

“Δεν έχουμε ξαναδεί αστρονομικές εικόνες όπως αυτή, με τόση λεπτομέρεια”, πρόσθεσε ο Rene Lorig, επιστήμονας του ESA, “Euclid project”. “Από το κοντινό σύμπαν. Είμαστε τώρα έτοιμοι να παρατηρήσουμε δισεκατομμύρια γαλαξίες και να μελετήσουμε την εξέλιξή τους στον κοσμικό χρόνο.”