Την ημέρα που ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν υπέβαλε το νομοσχέδιο για την υποδομή ύψους 2,3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, η Ελλάδα αποκάλυψε ένα όραμα οικονομικής ανανέωσης υπό την ηγεσία του κράτους και μοιράζεται τον Μπάιντεν με πολλές από τις προτεραιότητές του.
Το Greece 2.0 στοχεύει να επωφεληθεί από 57 δισεκατομμύρια ευρώ (67 δισεκατομμύρια δολάρια) σε διάστημα έξι ετών για την ανοικοδόμηση των βιομηχανιών δικτύου, τη μεταρρύθμιση των κρατικών υπηρεσιών, την προσέλκυση επενδύσεων και την αύξηση των εξαγωγών.
Μεταξύ άλλων, το ολοκληρωμένο σχέδιο θα επανασχεδιάσει το ηλεκτρικό δίκτυο για να φιλοξενήσει ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, να εγκαταστήσει υψηλής ταχύτητας οπτικές ίνες και ασύρματα δίκτυα 5G σε ολόκληρη τη χώρα, να ψηφιοποιήσει την κυβέρνηση, τα νοσοκομεία και τα σχολεία, να εκσυγχρονίσει τους σιδηροδρόμους και να αναδασώσει 16.500 εκτάρια (40.772 στρέμματα) καμένων έξω. Γη.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης παρουσίασε το σχέδιο ως δημιουργός θέσεων εργασίας και κινητήρια δύναμη οικονομικής ανάπτυξης που θα έκανε την Ελλάδα πιο βιώσιμη, επιχειρηματική και δίκαιη.
Αλλά ο διακόπτης δεν έρχεται φθηνός.
Η κυβέρνηση λέει ότι μόλις το ήμισυ των χρημάτων για τη χρηματοδότηση του οικονομικού μετασχηματισμού θα προέλθουν από τράπεζες και επενδυτές. Τα υπόλοιπα – περίπου 30,5 δισεκατομμύρια ευρώ (36 δισεκατομμύρια δολάρια), θα προέλθουν από τα 750 δισεκατομμύρια ευρώ (886 δισεκατομμύρια δολάρια) Εγκατάστασης ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (RRF), η οποία ξεκίνησε πέρυσι για την καταπολέμηση της ύφεσης Covid-19. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει οι χώρες να δαπανήσουν τουλάχιστον το 37% του μεριδίου τους στα κεφάλαια για έργα ανανεώσιμης ενέργειας και το ένα πέμπτο από αυτά για την προώθηση ψηφιακών υπηρεσιών και έρευνας.
Ένα άλλο απροσδόκητο κέρδος από τις Βρυξέλλες αναμένεται έως το 2027, όταν η Ελλάδα ετοιμάζεται να λάβει 25 δισεκατομμύρια δολάρια σε διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ για πράγματα όπως υποδομές και έρευνα και ανάπτυξη. Η Ελλάδα στοχεύει να ταιριάξει με 26,7 δισεκατομμύρια ευρώ (31,5 δισεκατομμύρια δολάρια) σε κυβερνητικά κεφάλαια. Οι Βρυξέλλες θα παρέχουν επιπλέον 8 δισεκατομμύρια ευρώ (9 δισεκατομμύρια δολάρια) απευθείας στις τοπικές και περιφερειακές κυβερνήσεις.
Συνολικά, η συνολική επένδυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ελληνικής κυβέρνησης στην Ελλάδα τα επόμενα επτά χρόνια θα μπορούσε να φτάσει τα 113 δισεκατομμύρια ευρώ (133 δισεκατομμύρια δολάρια), που αντιστοιχούν στα δύο τρίτα του ΑΕΠ της χώρας πέρυσι.
«Αυτή είναι η μεγαλύτερη εισροή χρημάτων που έχει δει ποτέ η Ελλάδα … Είναι ακόμη πιο σημαντική από το Σχέδιο Μάρσαλ της Ελλάδας [the postwar] Λέει ο πολιτικός οικονομολόγος George Pagulatus, ο οποίος είναι επικεφαλής του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής, ένα think tank.
“Η λογική είναι να επιλέγουμε έργα που έχουν υψηλό πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα και συμβάλλουν στην αύξηση του αναπτυξιακού δυναμικού της οικονομίας”, λέει στον Al-Jazeera.
Είναι ακόμη πιο σημαντικό από το Σχέδιο Μάρσαλ για την Ελλάδα.
Για παράδειγμα, μια μεταρρύθμιση θα μπορούσε να ψηφιοποιήσει και να επιταχύνει ένα αγωνιστικό σύστημα δικαιοσύνης. Το άλλο θα απλοποιήσει τις κρατικές υπηρεσίες, έτσι ώστε το ένα σκέλος της κυβέρνησης να μην επαναληφθεί. Τα κρατικά αρχεία που κυμαίνονται από γραφεία προγραμματισμού έως κοινωνική ασφάλιση θα ψηφιοποιηθούν.
Οι φορολογικές δηλώσεις και εισπράξεις θα διαβιβάζονται επίσης στο Διαδίκτυο για να διασφαλιστεί ότι οι εταιρείες πληρώνουν το δίκαιο μερίδιό τους. Οι αποδείξεις πωλήσεων από εταιρείες λιανικής θα καταγράφονται αυτόματα στις φορολογικές δηλώσεις τους, ενώ η τεχνητή νοημοσύνη θα αξιοποιείται για μηδενική φοροδιαφυγή.
Ο οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού, Άλεξ Μπατέλης, το περιέγραψε ως «το μεγαλύτερο βήμα που μπορούμε να κάνουμε προς την κοινωνική δικαιοσύνη».
“Όλες αυτές είναι μεταρρυθμίσεις που έχουν αναφερθεί ως απαραίτητες στις περισσότερες εκθέσεις για την ελληνική ανταγωνιστικότητα και πώς θα μπορούσαν να βελτιωθούν”, λέει ο Μπαγκουλάτος. “Η Ελλάδα θα είναι μια διαφορετική χώρα σε επτά χρόνια εάν όλα αυτά εφαρμοστούν, όσον αφορά τη μετάβαση, της ψηφιακής υποδομής, του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, της παρέκτασης και της ελκυστικότητας της παγκόσμιας επιχειρηματικότητας και των δομών εκπαίδευσης και κατάρτισης.”
Μια παραπαίει οικονομία
Αν και εντυπωσιακό στο πεδίο εφαρμογής και τη φιλοδοξία της, η Ελλάδα 2.0 έχει τους σκεπτικιστές.
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι δεν αρκεί να ανακουφιστεί ο πόνος της ύφεσης 8,2% πέρυσι, ή η οκταετής ύφεση που προκάλεσε το ένα τέταρτο του ΑΕΠ στην παγκόσμια οικονομική κρίση που ακολούθησε το 2008.
“Επτά τοις εκατό της ανάκαμψης τα επόμενα πέντε χρόνια είναι εντελώς ανεπαρκές”, λέει ένας ανώτερος οικονομικός αξιωματούχος, ο οποίος ζήτησε την ανωνυμία. “Αυτό που χρειαζόμαστε είναι να απελευθερώσουμε τις μικρές επιχειρήσεις από την ατελείωτη γραφειοκρατία και τις υποχρεώσεις χρέους που έχουν συσσωρευτεί κατά το κλείδωμα του COVID, ώστε να μπορούν να απογειωθούν και να μειώσουν τους φόρους που ενθαρρύνουν τις επενδύσεις.”
Οι Έλληνες οφείλουν σήμερα στις τράπεζες ένα ποσό 47 δισεκατομμυρίων ευρώ (55 δισεκατομμύρια δολάρια) που δεν μπορούν να αποπληρώσουν, σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών της χώρας. Οφείλουν άλλα 108 δισεκατομμύρια ευρώ (128 δισεκατομμύρια δολάρια) σε μη καταβληθέντες φόρους και 38 δισεκατομμύρια ευρώ (45 δισεκατομμύρια δολάρια) σε καθυστερήσεις κοινωνικής ασφάλισης. Συνολικά, αυτό ανέρχεται στο 115% του ΑΕΠ.
Όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του πριν από δύο χρόνια, ο Μητσοτάκης υποσχέθηκε να μειώσει τον συντελεστή φόρου εταιρειών από 29% σε 20% για δύο χρόνια. Κατάφερε να το μειώσει στο 24 τοις εκατό πριν από την ύφεση του COVID-19 επιβαρύνει τα κρατικά έσοδα.
Έκτοτε, η κυβέρνηση έχει ξοδέψει 40 δισεκατομμύρια ευρώ (47 δισεκατομμύρια δολάρια) για να νικήσει τους προβληματικούς φορολογούμενους και τους οφειλέτες, αλλά η οικονομία εξακολουθεί να στερείται μετρητών. Αν και η κυβέρνηση αναμένει αύξηση φέτος στο 4,8%, ένα σημείο πάνω από το μέσο όρο της ευρωζώνης, που θα εξακολουθεί να είναι 6,2% χαμηλότερο από ό, τι το 2019.
Μια νέα αρχή
Ο εταιρικός δικηγόρος Janos Grammatides συμφωνεί ότι οι μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες παρέχουν 90 τοις εκατό θέσεων εργασίας, δεν θα αισθανθούν τα οφέλη της Ελλάδας 2.0 για τουλάχιστον δύο χρόνια. Ωστόσο, πιστεύει ότι η οικονομική επαναφορά θα είναι βαθιά μετά από αυτό, καθώς η Ελλάδα 2.0 ενεργεί ως επιταχυντής από την κυβέρνηση για επενδύσεις μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα.
Για παράδειγμα, τώρα θα εξοικονομήσει χρήματα για το κρατικό σιδηροδρομικό δίκτυο για να ταιριάξει με μια ιδιωτική επένδυση 750 εκατομμυρίων ευρώ (885 εκατομμύρια δολάρια) από τη Ferrovie dello Stato Italiane, την ιταλική εταιρεία σιδηροδρόμων που συμβουλεύει ο Gramatidis. “Ολόκληρο το εθνικό σιδηροδρομικό σύστημα θα ηλεκτροδοτηθεί και τα τρένα θα τροφοδοτούνται από ένα σήμα Wi-Fi που θα περάσει από τις πίστες”, λέει. “Η κυβέρνηση ενδιαφέρεται να φέρει τρένα με υδρογόνο.”
Λέει ότι βρίσκονται σε εξέλιξη εργασίες για ένα νέο σύνολο επενδυτικών κινήτρων και έναν νέο νόμο που θα επιταχύνει τις δημόσιες συμβάσεις, καθιστώντας το πεδίο ανταγωνισμού “πιο δίκαιο για τους προγραμματιστές”.
“Είναι η πρώτη φορά που η κυβέρνηση θεωρεί το ελληνικό κράτος ως ιδιωτική εταιρεία”, λέει ο Γραμματίδης. “Δεν έχω δει ποτέ τους διευθυντές και τους υπουργούς της SOE να εργάζονται σκληρά με έναν νέο τρόπο – σύγχρονο και καινοτόμο.”
Είναι η πρώτη φορά που η κυβέρνηση θεωρεί το ελληνικό κράτος ως ιδιωτική εταιρεία.
Η CFO αναφέρει ότι η πρόσφατη εμπειρία δείχνει ότι η συμβατική ανάπτυξη θα προσφέρει πραγματική ανακούφιση φέτος. «Η ελληνική οικονομία αυξήθηκε μόνο με ρυθμό 2 έως 3 τοις εκατό ετησίως χωρίς« πακέτα έκτακτης ανάγκης »το 2017-2019 λόγω της έκρηξης του τουρισμού, η οποία ρέει γρήγορα στο κοκκώδες επίπεδο – όχι μόνο τα μεγάλα ξενοδοχεία, αλλά και μικρότερους χώρους της Airbnb, καφετέριες και ούτω καθεξής – συντήρηση Προσλάβετε φτηνά νέους εύκολα και γρήγορα. “
Τότε, όμως, θα έρθει η σειρά του γενικού σχεδίου της κυβέρνησης. Εάν όλα πάνε καλά, η έγκριση της ΕΕ πρέπει να εγκριθεί έως τα τέλη Ιουλίου και οι προπληρωμές θα πρέπει να γίνουν σχεδόν αμέσως.
Μια πολιτική ώθηση;
Οι εικασίες αφθονούν ότι ο Μητσοτάκης θα επιδιώξει εκλογές τον Σεπτέμβριο, στα μέσα της πρώτης του θητείας. Η λογική είναι απλή. Ο Μητσοτάκης έπεσε στην εξουσία υποσχόμενος ευημερία. Αντ ‘αυτού, έσβηζε τις πυρκαγιές. Τον Φεβρουάριο του περασμένου έτους, αντιμετώπισε μια συνοριακή πρόκληση καθώς η Τουρκία ενθάρρυνε τους πρόσφυγες να καταρρίψουν τις πύλες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ταυτόχρονα χτυπήθηκε ο ιός Corona. Η Ελλάδα αναγκάστηκε να επικεντρωθεί στην εθνική ασφάλεια και τη διπλωματία από τότε, καθώς η Τουρκία αμφισβήτησε την αξίωσή της για υφαλοκρηπίδα στην ανατολική Μεσόγειο.
Υποθέτοντας ότι κερδίζει την υπόσχεση για την Ελλάδα 2.0, ο Μητσοτάκης θα επιβαρύνει το κόμμα της αντιπολίτευσης Συρίζα με μια δεύτερη ήττα σε αρκετά χρόνια και θα αγοράσει χρόνο για να εκπληρώσει την υπόσχεσή του για ανάπτυξη. Μπορεί να βοηθήσει στην εξασφάλιση μιας τρίτης εκλογικής νίκης σε τέσσερα χρόνια, όταν τα αποτελέσματα του Greece 2.0 γίνουν σαφή.
Ο Μητσοτάκης δεν έκανε κανένα μυστικό της φιλοδοξίας του να είναι πολιτικός με συνέπειες. Στην Ελλάδα 2.0, έχει εξαετές πρόγραμμα. Οι περιστάσεις δείχνουν ότι θα τις χρησιμοποιήσει για να επιτύχει το πλήρες πολιτικό τους αποτέλεσμα.
“Ερασιτέχνης διοργανωτής. Εξαιρετικά ταπεινός web maven. Ειδικός κοινωνικών μέσων Wannabe. Δημιουργός. Thinker.”