Ο Λούντβιχ Βιτγκενστάιν είπε κάποτε ότι «τα όρια της γλώσσας μου σηματοδοτούν τα όρια του κόσμου μου», συνοψίζοντας τη δική του συμβολή στο πρόβλημα της σχέσης μεταξύ συνείδησης και πραγματικότητας.
Η γλώσσα είναι πραγματικά η σύνδεσή μας με τον κόσμο: ο κόσμος έχει νόημα μέσω της γλώσσας και η γλώσσα έχει νόημα μόνο σε σχέση με τον κόσμο. Τι γίνεται όμως αν ο «κόσμος» κάποιου είναι η εκκλησία; Τι πιστεύουμε για τη σχέση Εκκλησίας και κόσμου γενικότερα; Πώς είναι η γλώσσα; του Και Μέσα Έχει σχέση η εκκλησία με αυτόν τον κόσμο; Τα όρια του κόσμου που κατοικώ, τα όρια τα χαράζει η γλώσσα, ας πούμε έτσι Ελληνικά Ή πώς διευκολύνουμε ή μας εμποδίζουν να αλληλεπιδράσουμε με τα αγγλικά, τον αγγλικό ή τον ελληνικό μας κόσμο αντίστοιχα; Με απλά λόγια, υπάρχει μεγάλο πρόβλημα όταν η εκκλησιαστική μου γλώσσα είναι η ελληνική και ο καθημερινός μου κόσμος τα αγγλικά ή όταν η εκκλησιαστική μου γλώσσα είναι η αγγλική και ο «κόσμός» μου είναι ο ελληνικός. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η συνείδησή μου – προσωπική και εκκλησιαστική – καθώς και η πραγματικότητα με την οποία σχετίζομαι φαίνονται κάπως «σχιζοφρενικές». Και φανταστείτε πώς θα ήταν αν εμπλέκονταν πολλές γλώσσες…
Για να περιπλέξει περισσότερο το θέμα, θα ήθελα να προσθέσω ότι η γλώσσα της Εκκλησίας είναι ανιστορική με πολύ έντονο τρόπο: δημιουργεί μια ενσαρκωμένη ιστορικότητα, είναι δηλαδή φορέας ιστορικής μνήμης ή, πιο εύστοχα, προνομιακός χώρος. Ιστορικά ιδιοκτησία. Λειτουργικές γλώσσες όπως η ελληνική, η σλαβονική, η αραβική, η γεωργιανή, η ρουμανική, η αλβανική αποτελούν μέρος του ιστορικού χαρακτήρα διαφορετικών τοπικών Ορθόδοξων Εκκλησιών. Με άλλα λόγια, αυτές οι λειτουργικές γλώσσες αποτελούν σημαντικά τον ιστορικό ορίζοντα της κοσμοθεωρίας διαφορετικών ορθοδόξων πιστών, αν μη τι άλλο, οι τελευταίοι δυσκολεύονται πολύ να απομακρυνθούν από τις χωροχρονικές έννοιες και τις συνδέσεις που εκφράζουν οι γλώσσες τους. Καθώς και από το συναίσθημα που δημιουργούνται πιο δυνατά. Ως αποτέλεσμα, δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς όχι μόνο «σχιζοφρενική», αλλά και «πολλαπλή διαταραχή προσωπικότητας», της οποίας οι περιορισμοί στις γλώσσες συνθέτουν την ορθόδοξη εκκλησιαστική συνείδηση. Ουσιαστικά, διαφορετικοί Ορθόδοξοι πιστοί προσκολλώνται στον εαυτό τους, στα όρια του δικού τους κόσμου της ζωής που βασίζεται στη γλώσσα, και γίνονται ολοένα και πιο τοπικοί σε μια εποχή παγκόσμιων διασυνδέσεων και πολυπολιτισμικών συναλλαγών.
Αλλά ζητήματα και προκλήσεις που σχετίζονται με τη γλώσσα του Και Μέσα Η εκκλησία δεν περιορίζεται στο παρόν ή στο παρελθόν. Λαμβάνοντας υπόψη το μέλλον, σίγουρα θα γίνουν πολύ χειρότερα. Στην εθνική διασπορά των ορθοδόξων πιστών, τα αγγλικά φαίνεται να κυριαρχούν ολοένα και περισσότερο και -αν δεν υπάρχει κάτι άλλο ως καλύτερη εναλλακτική λύση- σύντομα θα κυριαρχήσουν. Είναι κακό? Οχι. Δεν υπάρχει. Είναι αυτή η καλύτερη επιλογή; Εξαρτάται από την άποψή του. Είναι αυτό θεολογικά σωστό; Δεν πιστεύω, και αυτό προσπαθώ να αποδείξω σε αυτό το άρθρο. Συγκρίνοντας την τρέχουσα κατάσταση των λειτουργικών γλωσσών που χρησιμοποιούνται στην Ορθόδοξη Εκκλησία με μια κάπως «σχιζοφρενική» κατάσταση και συγκρίνοντας το παρελθόν τους με «πολλαπλή διαταραχή προσωπικότητας», αναρωτιέται κανείς τι επιφυλάσσει το μέλλον. Ωστόσο, υποστηρίζω ότι η απορρόφηση των λειτουργικών γλωσσών από τα αγγλικά θα έχει καταστροφικές επιπτώσεις στον ορίζοντα των «κόσμων» που συνοδεύουν αυτές τις γλώσσες. Θα διέκοπτε ουσιαστικά τη βιωματική σύνδεση των πιστών με το αντίστοιχο παρελθόν τους και θα περιόριζε σοβαρά το εύρος και το βάθος του παρόντος τους. Φαίνεται, ωμά, μάλλον «κατατονικό»…
Λοιπόν, αν αυτή είναι μια δίκαιη περιγραφή του κοινωνιογλωσσικού καθεστώτος των ορθόδοξων λειτουργικών γλωσσών, ειδικά σε χώρες της εθνικής διασποράς, τι πρέπει να κάνουμε για αυτές; Πώς πρέπει οι Ορθόδοξοι να πορευτούν σε αυτό το δίλημμα; Μπορούν οι γλωσσικοί κόσμοι του παρελθόντος να διατηρηθούν στον παρόντα κόσμο της ζωής μας και να επιτραπεί να εξελιχθούν σε μια ενοποιημένη και ενοποιημένη γλώσσα/κόσμο/ορίζοντας για τις μελλοντικές γενιές; Νομίζω ότι ο καλύτερος τρόπος για να γίνει αυτό – πρώτα και κύρια θεολογικά – είναι να τα χρησιμοποιήσουμε όλα ταυτόχρονα στη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας, ιδιαίτερα στη Θεία Λειτουργία. Πώς όμως μπορεί κανείς να μιλάει όλες αυτές τις γλώσσες ταυτόχρονα; Απαιτεί κάποιο είδος ξένης γλώσσας; ναι και ΟΧΙ; Ναι, γιατί θα ήταν πράγματι μια νέα εκδήλωση του Πνεύματος, και όχι, γιατί δεν θα περιλάμβανε κανενός είδους συνεκτική μετάφραση. Οι προσευχές, οι ύμνοι, οι ευλογίες, τα δόγματα και άλλα μέρη της θείας λατρείας μπορεί να είναι σε διαφορετικές γλώσσες – και με διαφορετικές εκδοχές ή/και προσθήκες από τόπο σε τόπο – για να τιμήσουν το παρελθόν, να τιμήσουν το παρόν και να ανοίξουν το δρόμο. το μέλλον. Το μόνο που απαιτεί είναι ένα πράγμα: μια εκκλησία που έχει πραγματικά μελετήσει την ενότητα στην διαφορετικότητα, είναι πρόθυμη να πάρει τη φωνή του άλλου και να ακολουθήσει την εντολή της αμοιβαίας αγάπης.
Ας γίνουμε όμως πιο πρακτικοί με μερικά παραδείγματα. Για παράδειγμα, αυτό που σημαίνουν όλα τα παραπάνω στην Ελλάδα δεν είναι δραματικό, αλλά σίγουρα πολύ σημαντικό. Γιατί είναι οι μικρές αλλαγές που κάνουν τη διαφορά. Έτσι, η Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ελλάδα μπορεί να διατηρήσει τη λειτουργική γλώσσα ως έχει – κάνοντας περιθώρια εδώ και εκεί για τη νέα ελληνική – ενώ χρησιμοποιεί σλαβικά, ρουμανικά, αλβανικά, αραβικά, γεωργιανά και ακόμη και λίγα αγγλικά – με τα οποία επικοινωνούν οι νέοι – σε όλη τη διάρκεια. η λειτουργική ζωή των πιστών. Ένας ορθόδοξος σκύψος στη Νότια Αμερική χρησιμοποιεί ως βάση του τα ισπανικά ή τα πορτογαλικά, με την ελληνική και άλλες «παραδοσιακές» ορθόδοξες γλώσσες, και αρκετή ποσότητα ινδικού δημοτικού υλικού για να το διακοσμήσει. Για την Αυστραλία, η Εκκλησία μπορεί ουσιαστικά να οικοδομήσει μια κειμενική βάση στα αγγλικά με προσθήκες από όλες τις «παραδοσιακές» λειτουργικές γλώσσες – σίγουρα ένα προνομιακό μέρος για την ελληνική – και να επιτρέψει ένα εξέχον χαρακτηριστικό στις αυτόχθονες γλώσσες – οι τελευταίες, δεν χρειάζεται να ας πούμε, μόλις τα αγγλικά αντικαταστήσουν τα αγγλικά και όπου υπάρχουν ιθαγενείς ορθόδοξες εκκλησίες. Προφανώς μπορούν να γίνουν πολλοί συνδυασμοί, αλλά αυτό πρέπει πάντα να γίνεται με βάση τη λογική της πολυγλωσσικής λατρευτικής συνύπαρξης.
Από θεολογικής και εκκλησιαστικής σκοπιάς πιστεύω ότι αυτό που προτείνω έχει κάποια πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα. Πρώτον, εμπλουτίζει τις πολλές φωνές της ορθόδοξης παράδοσης τόσο οριζόντια όσο και κάθετα. Οριζόντια, διευρύνει το φάσμα των λειτουργικών γλωσσών –όχι απλώς στο χώρο, αλλά κυρίως στο χρόνο– και κατακόρυφα, καθιστά την πολύγλωσση λειτουργία όχι απλώς μια πτυχή των μεγα-δομών της καθολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, αλλά μια πτυχή της τοπικής μικροσκοπικής Εκκλησίας. -δομές. – Δομές και κυρίως το άτομο. Δεύτερον, τα πλεονεκτήματα της πρότασής μου μπορούν να φανούν περαιτέρω στην ενσωμάτωση της περίεργης και πολύ αναγκαίας δικαιοδοσίας της διασποράς: εάν οι ορθόδοξοι πιστοί συχνά δικαιολογούνται να φαντάζονται ότι η Εκκλησία υπερβαίνει τα όρια που επιβάλλουν τα αντικανονικά σχέδια. Ορθόδοξος μικρόκοσμος, λοιπόν, η λειτουργική συνύπαρξη των παραδοσιακών και των σύγχρονων ορθόδοξων γλωσσών, σίγουρα θα ήταν δικαιολογημένη για να τεθεί η πιθανότητα μιας τέτοιας επιτυχίας. Τέλος, όλη αυτή η φιλοδοξία προϋποθέτει την ανάπτυξη και ενσωμάτωση μιας ανώτερης εκκλησιαστικής συνείδησης – όχι μόνο μιας εθνικής ή πολιτιστικής ιδιοκτησίας.
Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, όλα καταλήγουν στην επείγουσα ανάγκη για μια λειτουργική ανανέωση. Απαιτεί μεγάλο θάρρος από την ηγεσία της εκκλησίας, υπομονή από τους πιστούς και χρόνο από όλους για να δούμε απτά αποτελέσματα. Φυσικά, κάποιοι, ή ίσως πολλοί, πρόκειται να δηλώσουν ότι αυτή η προτεινόμενη λειτουργική Εσπεράντο είναι απλώς ανέφικτη, αδύνατη και ουτοπική. Πιστεύω ότι πρέπει κανείς να τους απαντήσει κατηγορηματικά: Ναι, είναι! Μετά όμως η Εκκλησία ο Η Ουτοπία, το άγριο όνειρο του Θεού, πραγματοποιείται εν μέρει στο εδώ και τώρα και λαχταρά τη μελλοντική κορύφωσή της. Οπότε, ακριβώς επειδή είναι ανέφικτο, αδύνατο και ουτοπικό, λέω, ας το πάμε. Αυτή είναι η περιοχή μας. Μερίδιο Θεού, ας είναι!
Σχετικά με | Insights στην Παγκόσμια Γενεαλογία με τον Δρ. Βασίλη Ατραχτά
“Ενοράσεις για την Οικουμενική Ορθοδοξία” Το Trends and Privileges είναι μια εβδομαδιαία στήλη που περιέχει άρθρα γνώμης που αποτυπώνουν τον παλμό της παγκόσμιας ορθοδοξίας από την οπτική γωνία των τοπικών ευαισθησιών, αναγκών ή/και περιορισμών αφενός.
ο γιατρός Βασίλης Atrahdas Studies in Religion (USyd) και PhD στην Κοινωνιολογία της Θρησκείας (Πάντειο. Έχει διδάξει σε πολλά πανεπιστήμια στην Αυστραλία και στο εξωτερικό. Από το 2015 έχει διδάξει Αρχαία Ελληνική Θρησκεία και Μυθολογία στο Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας. Ισλαμικές Σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Δυτικού Σίδνεϋ και έχει εκδώσει δέκα βιβλία. .Έχει μεγάλη εμπειρία ως συντάκτης και αρθρογράφος σε έντυπα μέσα και εργάστηκε για λίγο ως ραδιοφωνικός παραγωγός.Ζει στο Σίδνεϊ της Αυστραλίας.Η γενέτειρά του.
Dionysos Alec