«Ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα πιεστεί σκληρά για να αποκαταστήσει τη σοβαρά αμαυρωμένη εικόνα του συμμετέχοντας σε πολιτικούς ελιγμούς στην Τουρκία», λέει ο συγγραφέας. [EPA]
Οι τελευταίες μέρες προαναγγέλλουν μια δύσκολη χρονιά για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Αυτή η αξιολόγηση υποστηρίζεται από:
1. Η εσωτερική κατάσταση στην Τουρκία.
Καθώς η τουρκική οικονομία βρίσκεται σε αναταραχή χωρίς ορατή διέξοδο, ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα πιεστεί σκληρά για να αποκαταστήσει τη σοβαρά αμαυρωμένη εικόνα του, συμμετέχοντας σε πολιτικούς ελιγμούς στην Τουρκία. Υποκινούμενος από τον εθνικιστή σύμμαχό του, Devlet Bahceli, θα επιδιώξει να τονώσει την τουρκική υπερηφάνεια. Το κουρδικό ζήτημα, το κυπριακό και οι σχέσεις με την Ελλάδα, όπως και αν είναι συναισθηματικά φορτισμένες, πάντα προσέφεραν πολιτικούς σκοπούς και προεκλογικούς σκοπούς στην Τουρκία.
2. Η σκλήρυνση των τουρκικών θέσεων απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο.
Τον περασμένο Ιούλιο, η τουρκική διπλωματία προχώρησε στην επέκταση του «διαπραγματευτικού προγράμματος σπουδών» της με την Ελλάδα. Σε επιστολές του μόνιμου εκπροσώπου της Τουρκίας στα Ηνωμένα Έθνη, Φεριντούν Σινιρλίογλου, προσέθεσε ότι η αποστρατικοποίηση των ελληνικών νησιών ως προϋπόθεση για την αναγνώριση της ελληνικής κυριαρχίας επ’ αυτών είναι εντελώς μη βιώσιμη από νομική άποψη και πολιτικά απαράδεκτη θέση. Έτσι, το τουρκικό αίτημα για αποστρατικοποίηση συνδέθηκε με την αμφισβήτηση της κυριαρχίας ελληνικών νησιών, όπως η Λέσβος, η Σάμος, η Χίος, η Λήμνος και η Σαμοθράκη. Πρόκειται για μια άνευ προηγουμένου στρέβλωση των διατάξεων της Συνθήκης της Λωζάνης.
Αυτή την τακτική της στροφής σε ακραίες θέσεις, που συνειδητά υπονομεύει τις προοπτικές ουσιαστικού διαλόγου, έχει υιοθετήσει η Άγκυρα και στο Κυπριακό, με την προώθηση της «λύσης των δύο κρατών».
3. Ο χρόνος των εκλογών σε Ελλάδα, Κύπρο και Τουρκία.
Το 2023 είναι έτος εκλογών και στις τρεις χώρες. Αυτή η κατάσταση θα δυσκολέψει, κατά τη διάρκεια του 2022, που είναι προεκλογική χρονιά, το ενδεχόμενο μετριοπαθών κινήσεων στην πολιτικο-διπλωματική σκακιέρα. Την ευθύνη φέρει η τουρκική πλευρά. Αυτό επιβεβαιώνεται από τη σκλήρυνση των θέσεων, με αεροσκάφη και drones να πραγματοποιούν υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά και με σφοδρή ρητορική ακόμη και κατά του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια και πρόσφατα της Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου. Η εξατομίκευση των πολιτικών διαφορών και η «δαιμονοποίηση» του αντιπάλου επιδεινώνουν ακόμη περισσότερο το ήδη δύσκολο κλίμα.
4. Η ένταση στη δημόσια ρητορική και τη διπλωματία.
Η ήδη έντονη δημόσια ρητορική στις ελληνοτουρκικές σχέσεις αναμένεται να ενταθεί με αφορμή την 100ή επέτειο από την καταστροφή της Σμύρνης και τη βίαιη εκδίωξη των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, την οποία η άλλη πλευρά εκλαμβάνει ως νίκη επί των «σκληρών εισβολέων. ” Θα πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη ότι το 2023 θα είναι μια διπλή εκατονταετηρίδα, αφενός, από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας μετά τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και, αφετέρου, από την υπογραφή της Συνθήκη της Λωζάνης, η οποία αποτελεί το θεσμικό θεμέλιο του status quo στο Αιγαίο στην Ανατολική Μεσόγειο που αμφισβητείται από την Τουρκία. Η σημασιολογία είναι ένα σημαντικό συστατικό της εξωτερικής πολιτικής. ακόμη περισσότερο σε αυτό το μέρος του κόσμου και για ηγέτες με τα χαρακτηριστικά του προέδρου Ερντογάν, που διεκδικεί επίμονα υψηλότερη θέση από τον Κεμάλ Ατατούρκ στα χρονικά της τουρκικής ιστορίας.
5. Η τουρκική άποψη για την αμυντική θωράκιση της Ελλάδας.
Μετά την επικίνδυνη μεταναστευτική κρίση που προκάλεσε η Τουρκία τον Μάρτιο του 2020 στα σύνορα στον Έβρο και την παρατεταμένη ένταση το καλοκαίρι του ίδιου έτους στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, η Ελλάδα προχώρησε, όπως όφειλε, σε ένα εξελισσόμενο δυναμικό πρόγραμμα ενίσχυσης την άμυνά του. Κανείς δεν ξέρει πώς θα μπορούσαν να το αξιολογήσουν ορισμένοι θερμοκέφαλοι στην Άγκυρα.
Στη συνέχεια, υπάρχει το ζήτημα της μετανάστευσης. Πρόσφατα, πέρα από τις αλλεπάλληλες τουρκικές συκοφαντίες κατά της Ελλάδας για απώθηση, υπήρξε επανάληψη των παράνομων μεταναστευτικών ροών που ενδέχεται να αυξηθούν, ειδικά εάν υπάρξει ύφεση στην πανδημία.
Ο συνδυασμός όλων αυτών υποχρεώνει την Ελλάδα να είναι διαρκώς ήρεμη και σε εγρήγορση. Ενάντια σε μια πολιτική αντίληψη που έχει στον πυρήνα της το «casus belli», η ενεργός διπλωματική και επιχειρησιακή πολιτική περιορισμού που εφαρμόζει συστηματικά η κυβέρνηση γίνεται η μόνη επιλογή. Μόνο έτσι μπορούν να δημιουργηθούν ουσιαστικές προϋποθέσεις για έναν αυστηρά οριοθετημένο διάλογο με την Τουρκία.
Μέχρι τότε, πρέπει να παραμείνουμε ήρεμοι και αποφασισμένοι.
Ο Γιώργος Κουμουτσάκος είναι βουλευτής της Β1 Περιφέρειας Αθηνών (Βορράς) με το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας. Είναι επίσης μέλος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων.
Dionysos Alec