ρεΣτην Αθηναϊκή Ριβιέρα τα λαμπερά νερά της προσφέρουν μια ευπρόσδεκτη ανάπαυλα από τη ζέστη του καλοκαιριού. Σε μια από τις πιο πολυσύχναστες πόλεις της Ευρώπης, το να βλέπεις όλο και περισσότερες παραλίες να αποκτούν το καθεστώς της Γαλάζιας Σημαίας – σύμβολο της ποιότητας του νερού – έχει ενισχύσει την αίσθηση ηρεμίας που προσφέρει μια παραθαλάσσια τοποθεσία. Για όσους συρρέουν στους αμμόλοφους, τους γκρεμούς και τις αμμώδεις εκτάσεις της, η ακτογραμμή που εκτείνεται από τα νότια προάστια της ελληνικής πρωτεύουσας έχει γίνει το τέλειο αντίδοτο στις αυξανόμενες θερμοκρασίες που συνοδεύουν την κλιματική αλλαγή.
Δεν ήταν πάντα έτσι.
«Νερά γύρω από την Αττική πριν από 20 χρόνια [peninsula] Δεν είναι για μπάνιο γιατί σίγουρα δεν είναι καθαρά», λέει ο καθηγητής Κωνσταντίνος Αραβώσης, ο οποίος μέχρι νωρίτερα φέτος επέβλεπε τις πολιτικές διαχείρισης των υδάτων στο ελληνικό Υπουργείο Περιβάλλοντος. «Είναι εκεί τώρα γιατί δίνεται μεγάλη έμφαση στο βελτίωση των μονάδων επεξεργασίας λυμάτων, και αυτό έχει να κάνει πολύ με τους κανονισμούς στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ένα εργοστάσιο λυμάτων που εγκαταστάθηκε έξω από το λιμάνι του Πειραιά στο ακατοίκητο νησί του Σαρωνικού στα μέσα της δεκαετίας του 1990 — εξυπηρετώντας 5 εκατομμύρια κατοίκους στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας και ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο — έγινε ευρέως αναγνωρισμένο. Μια αλλαγή παιχνιδιού.
«Οι γαλάζιες σημαίες που βλέπουμε σήμερα στην Αττική είναι απόδειξη του πόσο καλή είναι η κατάσταση», λέει ο Αραούσης, ο οποίος τώρα ηγείται του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Δασών.
Αλλά με τη μεγαλύτερη ακτογραμμή της ηπείρου, η Ελλάδα παίρνει επίσης σοβαρά τις θάλασσές της. Στην τελευταία καταμέτρηση υπήρχαν 581 παραλίες με Γαλάζια Σημαία στη νότια Ευρώπη – δεύτερη μόνο μετά τις 621 παραλίες της Ισπανίας. Το 2021, η Ομάδα Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέταξε σχεδόν το 96% των επιτηρούμενων περιοχών κολύμβησης στην Ελλάδα ως άριστες.
Ο Αραβώσης, επισκέπτης καθηγητής στο Imperial College του Λονδίνου, ήταν μεταξύ των Ελλήνων αξιωματούχων που συγκλονίστηκαν από την είδηση ότι δημοφιλείς παραλίες στην Αγγλία πλημμύριζαν με ακατέργαστα λύματα. Υγεία.
«Ήταν πολύ απροσδόκητο», λέει με αισθητή υποτίμηση. «Προφανώς δεν υπάρχει σωστή τεκμηρίωση και παρακολούθηση του συστήματος. Εδώ στην Ελλάδα, ιδιαίτερα στο εργοστάσιο της Saitalia, η παρακολούθηση είναι πολύ αυστηρή, κάτι που δεν φαίνεται να συνέβαινε στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο τουρισμός παίζει σημαντικό ρόλο στην ευαισθητοποίηση των Ελλήνων στη σημασία του να διατηρούν τις θάλασσες και τα ποτάμια τους καθαρά. Ο κλάδος είναι ο βασικός πυλώνας της εθνικής οικονομίας, απασχολεί έναν στους πέντε ανθρώπους και αντιπροσωπεύει περίπου το 25% του ΑΕΠ της χώρας.
Πάνω και κάτω από τη στεριά, τα παρθένα νερά έχουν γίνει ένα κεντρικό μέρος της ιστορίας που δελεάζει τους παραθεριστές με το διεθνές σχέδιο της Γαλάζιας Σημαίας που θεωρείται ως σύνθημα για την τοπική αριστεία.
«Υπήρξε μια τεράστια αύξηση στον αριθμό των τοπικών δημαρχείων και άλλων διαχειριστών παραλιών που υποβάλλουν αίτηση για το καθεστώς της Γαλάζιας Σημαίας», λέει η Ντάρια-Νεφέλη Βορτόμπα στην Ελληνική Εταιρεία για την Προστασία της Φύσης, μια μη κυβερνητική φιλανθρωπική οργάνωση στην Ελλάδα. Τα τελευταία 30 χρόνια.
«Είμαστε πολύ τυχεροί που έχουμε τέτοια φυσική ομορφιά και καταλαβαίνουμε πόσο σημαντική είναι η καλή περιβαλλοντική διαχείριση των παραλιών και των μαρινών μας για τον τουρισμό».
Η απόκτηση πιστοποίησης με Γαλάζια Σημαία δεν ήταν εύκολη, λέει, καθώς τα διαπιστευμένα εργαστήρια, υπό την επίβλεψη του Υπουργείου Περιβάλλοντος, έπρεπε να δοκιμάσουν δείγματα νερού αρκετές φορές προτού εξεταστούν οι υποψήφιοι για το βραβείο.
“Υπάρχουν 33 αυστηρά κριτήρια. Μερικοί από τους παράγοντες είναι η καλύτερη ποιότητα του νερού και η καθαριότητα των παραλιών μακροπρόθεσμα”, προσθέτει.
Φρέσκος από το ερευνητικό σκάφος του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος, ο Θοδωρής Συμπίδης θαυμάζει την εξαιρετική βιοποικιλότητα των ελληνικών θαλασσών – άμεσο προϊόν των ελεήμων μη μολυσμένων νερών. «Τα ρεύματα, ο άνεμος και το γεγονός ότι οι ωκεανοί μας είναι συχνά πολύ βαθιοί συμβάλλουν πολύ», λέει ο επικεφαλής της οργάνωσης για τη διατήρηση της θάλασσας. «Τα ελληνικά νερά, είναι αλήθεια, είναι πολύ καθαρά ακόμα και σε μέρη που δεν πρέπει και βοηθούνται από φυσικά φαινόμενα».
Το Archipelago είναι ένας από έναν αυξανόμενο αριθμό οργανισμών που ιδρύθηκαν με ρητό σκοπό Σώζει το Αιγαίο και τη Μεσόγειο Θάλασσα Από τις καταστροφές της σύγχρονης ζωής. Τα ακατέργαστα λύματα δεν αποτελούν άμεσο κίνδυνο, αλλά το πλαστικό, με το WWF Ελλάς, το Ίδρυμα Ellen MacArthur και το Ellen MacArthur Foundation να προβλέπουν ότι μέχρι το 2050 θα υπάρχουν περισσότερα πλαστικά απόβλητα από ψάρια στους ωκεανούς.
“Εμπειρογνώμονας τηλεόρασης. Μελετητής τροφίμων. Αφιερωμένος συγγραφέας. Ανεμιστήρας ταξιδιού. Ερασιτέχνης αναγνώστης. Εξερευνητής. Αθεράπευτος φανατικός μπύρας”