Η Ελλάδα, η οποία αντιμετώπιζε μια σοβαρή κρίση χρέους πριν από μια δεκαετία που χαρακτηρίστηκε από χρόνια λιτότητας, οικονομικές δυσκολίες και κοινωνικές αναταραχές, έχει δείξει σημάδια ανάκαμψης με τις προβλέψεις να υποδηλώνουν ότι η οικονομία της χώρας θα αναπτυχθεί κατά σχεδόν 3% φέτος.
Η ελληνική οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί κατά περίπου 3% φέτος, πλησιάζοντας το μέγεθός της πριν από την κρίση το 2009. Η ανάπτυξη αυτή υπερβαίνει σημαντικά τον μέσο όρο της ευρωζώνης του 0,8%. Αξιωματούχοι και επενδυτές αναφέρουν τώρα ότι το 2024 μπορεί να σηματοδοτήσει την ολοκλήρωση της ανάκαμψής του.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το κόστος δανεισμού της χώρας έχει πέσει κάτω από αυτό της Ιταλίας και οι τράπεζες που έλαβαν προγράμματα διάσωσης κατά τη διάρκεια της κρίσης αναμένεται να ιδιωτικοποιηθούν πλήρως για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια. Ορισμένοι από τους μεγάλους επενδυτές της χώρας θεωρούν αυτή την εξέλιξη ως σαφή ένδειξη της επιστροφής της σταθερότητας.
«Με εξαίρεση (τη συμμετοχή του κράτους), αυτό είναι ένα ορόσημο», δήλωσε ο Wim-Hein Bales της Rubico Asset Management, η οποία πρόσφατα αγόρασε μετοχές σε ελληνικές τράπεζες. «Η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε καλή θέση για να επωφεληθεί από περαιτέρω ανάπτυξη στο μέλλον.
Η ανάκαμψη στην Ελλάδα, της οποίας η κρίση χρέους απείλησε να προκαλέσει την κατάρρευση ολόκληρης της ευρωζώνης, είναι έντονη – τουλάχιστον στα χαρτιά. Τώρα η χώρα αντιμετωπίζει ένα νέο πρόβλημα: μια ύφεση που πλήττει τους ίδιους γίγαντες της ευρωζώνης που κάποτε επέβαλαν σκληρές μεταρρυθμίσεις στην οικονομία της.
Μετά από χρόνια απομόνωσης από τις διεθνείς αγορές, η Ελλάδα επιστρέφει στην πιστοληπτική ικανότητα επενδυτικής βαθμίδας το 2023. Όταν τον περασμένο μήνα το κρατικό ταμείο διάσωσης πούλησε το μερίδιό του στην Τράπεζα Πειραιώς, μία από τις μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας, η πώληση καλύφθηκε οκτώ φορές. Ωστόσο, οι προκλήσεις παραμένουν. Τα χαμηλά ποσοστά γεννήσεων και οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού απειλούν τις μακροπρόθεσμες προοπτικές και η εξάπλωση των καταστροφών που σχετίζονται με το κλίμα, όπως οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες, έχουν επιβαρύνει τα δημόσια οικονομικά.
Πολλοί απλοί Έλληνες που υποφέρουν από την κρίση λένε ότι βλέπουν μικρή διαφορά, ενώ οι οικονομολόγοι λένε ότι τα ευρύτερα οφέλη από την ανάκαμψη θα χρειαστούν χρόνο. Για να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη ανάπτυξη, η χώρα πρέπει να διαφοροποιηθεί πέρα από τους παραδοσιακούς οικονομικούς παράγοντες του τουρισμού, των ακινήτων και των υπηρεσιών.
Περισσότερες από τις μισές άμεσες ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα, οι οποίες θα ανέλθουν συνολικά σε περίπου 7,5 δισεκατομμύρια ευρώ (7,98 δισεκατομμύρια δολάρια) το 2022, προέρχονται από χώρες της Βόρειας Ευρώπης, όπως η Γαλλία και η Γερμανία, οι οποίες παρουσιάζουν ασθενή ανάπτυξη. Οι ελληνικές εξαγωγές, όπως γεωργικά προϊόντα, καύσιμα και φαρμακευτικά προϊόντα – τα δύο τρίτα των οποίων προορίζονται για την Ευρωπαϊκή Ένωση – μειώθηκαν κατά περίπου 9% πέρυσι. Η οικονομική ανάπτυξη επιβραδύνεται στο 2% το 2023, εν μέρει λόγω της υστέρησης των γειτόνων της. «Η πτώση των προσδοκιών για την ανάπτυξη στην Ευρώπη επηρεάζει την Ελλάδα με δύο βασικούς τρόπους, μέσω της πίεσης στις εξαγωγές…και μέσω της αύξησης του κόστους του χρήματος», δήλωσε ο Νίκος Βίτας, επικεφαλής του οικονομικού ερευνητικού κέντρου ΙΟΒΕ.
Οικονομική ανάκαμψη
Δεκαετίες αχαλίνωτης φοροδιαφυγής και σπατάλης δαπανών έπιασαν την Ελλάδα το 2009, όταν εισήλθε σε ύφεση και η κυβέρνηση αποκάλυψε μια τεράστια τρύπα στα οικονομικά της, προκαλώντας σοκ στις παγκόσμιες αγορές. Μέχρι το 2015, είχε υπογράψει τρία προγράμματα διάσωσης με την Ευρωζώνη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αξίας 280 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Σε αντάλλαγμα, συμφώνησε σε μέτρα λιτότητας που μείωσαν τους μισθούς και τις συντάξεις του δημόσιου τομέα και πυροδότησε χρόνια βίαιων διαδηλώσεων. Από τότε που η Ελλάδα βγήκε από το πρόγραμμα διάσωσης το 2018, έχει αναζωογονήσει το τραπεζικό της σύστημα και στηρίχθηκε αποκλειστικά στις αγορές χρέους για να καλύψει τις δανειακές ανάγκες της. Το 2022, αποπλήρωσε τα χρέη της προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δύο χρόνια νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα.
Η ηρεμία έχει αποκατασταθεί σε μεγάλο βαθμό. Στην κεντρική πλατεία Συντάγματος της Αθήνας, όπου πριν από μια δεκαετία διαδηλωτές πέταξαν βόμβες πετρελαίου κατά της αστυνομίας για να διαμαρτυρηθούν για τα μέτρα λιτότητας, σήμερα οδηγοί λεωφορείων διασκεδάζουν τουρίστες που κάθονται στη σκιά των ξινών πορτοκαλιών. Οι επισκέψεις στην Ακρόπολη, τον πιο διάσημο αρχαιολογικό χώρο της Ελλάδας, έφτασαν τα 3,8 εκατομμύρια το 2023, σχεδόν τέσσερις φορές τον αριθμό που παρατηρήθηκε στο απόγειο της κρίσης.
Η ανισότητα παραμένει
Ωστόσο, για πολλούς Έλληνες, η οικονομική ανάκαμψη δεν μεταφράστηκε σε βελτίωση του βιοτικού επιπέδου. Τα στοιχεία της Eurostat δείχνουν ότι το ποσοστό ανεργίας παραμένει πάνω από το 10%, το δεύτερο υψηλότερο στην ΕΕ μετά την Ισπανία και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι από τα χαμηλότερα στο μπλοκ. Ο μέσος μηνιαίος μισθός είναι 1.175 ευρώ, δηλαδή 20% λιγότερος από ό,τι πριν από 15 χρόνια, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Εργασίας.
Η Ελλάδα χρειάζεται να αναπτύξει τομείς όπου οι επενδύσεις είναι μακροπρόθεσμες, «όπως τα έργα υποδομής και η μεταποίηση», ανέφερε η Vitas του ΙΟΒΕ. Τα συνδικάτα οργάνωσαν γενική απεργία την Τετάρτη, σταματώντας τρένα, λεωφορεία, πλοία και ταξί, ενώ εκατοντάδες βγήκαν στους δρόμους ζητώντας υψηλότερους μισθούς. Μερικοί άνθρωποι δεν συνήλθαν ποτέ από την απώλεια των πάντων όταν κατέρρευσε η οικονομία.
Ο Περικλής Βρυγανάς πήρε τραπεζικό δάνειο το 2009 για να επεκτείνει το συνεργείο του στην Αθήνα, αλλά η κρίση μείωσε τις πωλήσεις του κατά 90% τα επόμενα έξι χρόνια. Έκλεισε το κατάστημα το 2020 και πρόσφατα έχασε ένα διαμέρισμα που μοιραζόταν με την άνεργη σύζυγό του και τα τρία παιδιά του, αφού το χρησιμοποίησε ως εγγύηση για δάνειο.
«Η κρίση έχει σπάσει πολλούς ανθρώπους και ήμουν ένας από αυτούς», είπε ο Βριγανάς, 61 ετών. «Τα πράγματα γίνονται καλύτερα μόνο για τους πλούσιους, άλλοι χάνουν».
Με στοιχεία από το Reuters.
Βρείτε μας στο YouTube
“Ερασιτέχνης διοργανωτής. Εξαιρετικά ταπεινός web maven. Ειδικός κοινωνικών μέσων Wannabe. Δημιουργός. Thinker.”