Strong Afrin: In a Time of Floods: The Thessaloniki Review κριτικές

Μονή: Αγγέλου Ραλές. Ελλάδα, Γαλλία και Γερμανία. 2023. 92 λεπτά

Ο καταστροφικός αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής έρχεται στο σπίτι με χείμαρρο καθώς παρακολουθούμε το 12χρονο Αφρίν να αντιμετωπίζει τις πλημμύρες σε ένα από τα νησιά λάσπης στον ποταμό Μπραμαπούτρα. Ξεκινώντας από την πραγματική γη, το όμορφο πλάνο του Άγγελου Ράλλη, που επηρέασε το υβριδικό ντοκιμαντέρ, μεταβαίνει σε ένα πιο δομημένο σκηνικό, καθώς ο Αφρίν, του οποίου η μητέρα είναι νεκρή και του οποίου ο πατέρας απουσιάζει, ταξιδεύει στην πόλη. Ο Έλληνας σκηνοθέτης εργάστηκε σε χαλαρή συνεργασία με τη νεαρή για να προστατεύσει την ασφάλειά της αφηγούμενος την ιστορία της μετανάστευσης που καθρεφτίζεται από αμέτρητα παιδιά στο Μπαγκλαντές.

Πιθανότατα θα λιώσει τις καρδιές των θεατών παντού

Η ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στη Θεσσαλονίκη, όπου και η προηγούμενη δουλειά του Ράλες Σανκάλ που είσαι; για τους πρόσφυγες Γιαζίντι, έλαβε Ειδική Μνεία το 2017. Ενώ αισθάνεται σταθερά ριζωμένος στην πραγματικότητα των πολλών που ζουν στη φτώχεια στο Μπαγκλαντές, Αφρίν το πανίσχυροΓυρισμένο σε πέντε χρόνια, έχει μια δομή που – αν και δεν προσγειώνεται στην κλιματική κρίση – προσφέρει ένα ελπιδοφόρο αφηγηματικό τόξο για το χαρισματικό νεανικό του θέμα που είναι πιθανό να λιώσει τις καρδιές του κοινού παντού.

Η κατάσταση της Αφρίν είναι από την αρχή ζοφερή, καθώς την βλέπουμε να κολυμπά στα λασπωμένα, μολυσμένα νερά του ποταμού Βραχμαπούτρα, προσπαθώντας να στηρίξει το ήδη πλημμυρισμένο νησί όπου ζει. Τα σπίτια στο νησί πλημμυρίζουν με περισσότερη βροχή, το μέγεθος της κατάστασης καταγράφηκε από κοντά καθώς ο άνεμος και η βροχή χτύπησαν την κάμερα καθώς και το Αφρίν. Υπάρχει λίγος χρόνος για κουβέντα καθώς παρακολουθούμε τη νεαρή γυναίκα να κάνει σκόπιμα τη δουλειά της, να μαζεύει τη λάσπη με κλαδιά, να μεταφέρει τις κατσίκες στο σκάφος και είναι πολύ απασχολημένη για να κοιτάξει καν την κάμερα. Όταν κάποιος λέει: «Όλα τελείωσαν, όλοι προχωρούν», δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί.

Καθώς η κατάσταση χειροτερεύει, η Αφρίν αποφασίζει να κατευθυνθεί στην πρωτεύουσα, Ντάκα, αναζητώντας τον πατέρα της. Ο Ράλες το ακολουθεί πρώτα με αυτοκινούμενη βάρκα ενάντια στην απέραντη ομορφιά του Βραχμαπούτρα και μετά με τρένο. Όταν φτάσετε στην πόλη, το Αφρίν πέφτει μαζί με μια μικρή ομάδα παιδιών που μαζεύουν σκουπίδια από τους δρόμους τη νύχτα για να τα πουλήσουν ή να τα κάψουν για μια χούφτα νομίσματα.

Παρά το γεγονός ότι δεν είναι σενάριο – και, στην πραγματικότητα, με πολύ λίγους διαλόγους – η υβριδική φύση της ταινίας επιτρέπει στον Rales κάποιο εύρος. Εκτός από την απεικόνιση των σκληρών συνθηκών στις οποίες βρίσκονται πολλά παιδιά του δρόμου, μας οδηγεί στη συναισθηματική εμπειρία του Αφρίν μέσω της χρήσης μιας «φανταστικής» αναδρομής στο νησί και μιας ή δύο άλλων συσκευών που δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε παραδοσιακά ντοκιμαντέρ. Αν και αυτό μπορεί να προσβάλει τους καθαρολόγους, όσοι ενδιαφέρονται για καινοτόμα υβριδικά ντοκιμαντέρ θα βρουν αυτό μια ευπρόσδεκτη προσθήκη στην αυξανόμενη λίστα ταινιών που δεν φοβούνται να βγουν από το κουτί.

Καθώς παρακολουθούμε την Afrin και τους νεοαποκτηθέντες νεαρούς φίλους της να σκουπίζουν τα σκουπίδια σε έναν πυροσβεστικό δρόμο ή να σκαρφαλώνουν βουνά με φρικτά απόβλητα, είναι δύσκολο να μην σκεφτούμε ότι μεταφερθήκαμε σε μια από τις καλύτερες μετα-αποκαλυπτικές δυστοπίες του Terry Gilliam. Το να συνειδητοποιείς ότι είναι αληθινό μόνο το κάνει χειρότερο. Ο Ράλες δεν χρειάζεται να σκύβει στη βρωμιά καθώς βλέπουμε πώς το Αφρίν, συχνά πολύ αγχωτικό για συνομιλίες, προσπαθεί να αντιμετωπίσει τη μαζική επίθεση της πόλης. Κάποια στιγμή έβαλε τα χέρια της στα αυτιά της και ο Ράλλης φίμωσε τον ήχο, κάτι που μας βοήθησε να καταλάβουμε την αντίδρασή της στον επιθετικό θόρυβο της Ντάκα. Η παρτιτούρα του Alexis Rault αποτυπώνει επίσης στοιχεία του ηχητικού τοπίου, όπως το κουδούνισμα των κόρνων, αντανακλώντας τα πίσω στη μουσική.

Αν υπάρχουν στιγμές που μας αρέσει να κοιτάμε την απόγνωση της ψυχής του Αφρίν, ο Ράλες, ο οποίος γύρισε και συνεπιμελήθηκε την ταινία ο ίδιος, δείχνει επίσης ένα μάτι για στιγμές χαράς. Είναι εκεί για να απαθανατίσει τη χαρά της πρώτης βόλτας με το τρένο στο Αφρίν και το απόλυτο θαύμα της συνάντησης με τα πολύχρωμα ηλεκτρικά φανάρια που κρέμονται πάνω από έναν δρόμο της πόλης. Το ότι η Afrin είχε μια κάμερα να την παρακολουθεί, τώρα 16 ετών, και είναι ασφαλής και ξοδεύει μέρος του χρόνου της βοηθώντας άλλα παιδιά από τους δρόμους είναι παρήγορο — αλλά είναι επίσης σαφές, στη γενικότερη εικόνα, ότι η εμπειρία της είναι απλώς μια σταγόνα. Ο ωκεανός σε σύγκριση με τους κινδύνους που αρέσει το πρόσωπό της σε αμέτρητα παιδιά.