Από την Γκάνα στη Γερμανία: Εντοπίστε τον ιδιοκτήτη του πορτοφολιού που λείπει

Το ξεπερασμένο μαύρο πλαστικό πορτοφόλι βρέθηκε στο ιταλικό νησί Λαμπεντούζα, 3.500 χιλιόμετρα (2.200 μίλια) από την Γκάνα, και στη συνέχεια προφανώς πετάχτηκε.

Ανοίγοντας το, το πρόσωπο του Ρίτσαρντ Οπόκου με κοίταξε από τη γωνία της άδειας οδήγησης.

Ήταν ένα από μια κρύπτη προσωπικών εγγράφων, που ανήκαν σε διάφορα άτομα, τα οποία αποκτήθηκαν με την πάροδο του χρόνου από μια τοποθεσία όπου πετάχτηκαν τα μικρά σκάφη που χρησιμοποιούσαν οι μετανάστες για να διασχίσουν τη Μεσόγειο.

Ανακτήθηκε πριν από αρκετά χρόνια και μου κέντρισε την περιέργεια – ήθελα να μάθω την ιστορία πίσω από την άδεια.

Τι συνέβη με τον Richard Opoku;

Το πορτοφόλι ήταν μέρος μιας ζοφερής συλλογής χαμένων αντικειμένων που χρησιμεύει ως μουσείο στη μνήμη των δεκάδων χιλιάδων που διακινδύνευσαν τη ζωή τους σε όλη τη Μεσόγειο από τη Βόρεια Αφρική έως τη Λαμπεντούζα.

Σωσίβια, μαγειρικά σκεύη, μπουκάλια νερού, προβολείς και κασέτες είναι τακτοποιημένα σε ράφια και κατά μήκος των τοίχων αυτού του δωματίου ακριβώς δίπλα στο λιμάνι του νησιού.

Αυτά τα καθημερινά αντικείμενα συλλέγονται από μια ομάδα εθελοντών από το 2009.

“Κάποιοι φέρνουν χώμα μαζί τους. Το φέρνουν από τη χώρα τους”, λέει ο Giacomo Sferlazzo, ένας από αυτούς πίσω από την ομάδα, κρατώντας μια μικρή λευκή σακούλα από πολυαιθυλένιο.

«Βρήκαμε πολλά από αυτά τα μικρά δέματα που δείχνουν τη σχέση με μια χώρα στην Αφρική».

Στη συνέχεια έβγαλε έναν μεγάλο φάκελο γεμάτο φωτογραφίες, διαβατήρια, άδειες οδήγησης και γράμματα, συμπεριλαμβανομένου του εγγράφου του κ. Opoku.

Πιο κοντά στην Αφρική παρά στην Ευρώπη, η Λαμπεντούζα – ένα μικρό ψαράδικο και τουριστικό νησί με πληθυσμό περίπου 6.000 κατοίκων – αποτελεί εδώ και καιρό σημείο άφιξης για μετανάστες και πρόσφυγες που αναζητούν μια νέα ζωή.

Κάθε χρόνο, χιλιάδες διακινδυνεύουν τη ζωή τους προσπαθώντας να φτάσουν στην Ευρώπη.

Μόνο τον Μάρτιο, περισσότεροι από 3.000 άνθρωποι έφτασαν στη Λαμπεντούζα, υπερδιπλάσιος από τον αριθμό των αφίξεων τον ίδιο μήνα πέρυσι.

Με περισσότερους από 20.000 θανάτους και εξαφανίσεις που έχουν καταγραφεί από το 2014, αυτό το τμήμα της Μεσογείου έχει γίνει η πιο επικίνδυνη μεταναστευτική οδός στον κόσμο.

Αλλά ο κύριος Opoku μπορεί να είναι μεταξύ αυτών που επιζούν και εγώ επιστρέφω στην Γκάνα για να προσπαθήσω να ακολουθήσω το μονοπάτι.

Ταξιδεύω στην κεντρική περιοχή Brong Ahafo, όπου μεταναστεύουν μεγάλος αριθμός ανθρώπων.

Κάποιος εδώ μπορεί να συνάντησε τον κ. Opoku ενώ έκαναν το ταξίδι τους βόρεια.

Μερικές οικογένειες περιμένουν ακόμα να ακούσουν από τους συγγενείς τους από τότε που έφυγαν πριν από πολλά χρόνια.

Η Rita Ohenewa ελπίζει σε νέα από τον σύζυγό της, ο οποίος προσπάθησε να διασχίσει τη Μεσόγειο Θάλασσα από τη Λιβύη στη Λαμπεντούζα το 2016.

Η τελευταία φορά που τον άκουσα ήταν όταν τηλεφώνησε από τη Λιβύη τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους.

“Μου είπε ότι θα έστελνε κάποια χρήματα μέσω κάποιου που ταξίδευε στη Γκάνα. Υποσχέθηκε επίσης να προσθέσει ένα κινητό τηλέφωνο και χριστουγεννιάτικα ρούχα για τα παιδιά. Τηλεφώνησε εκείνο το πρωί και το βράδυ. Δεν τον ξανακούσα.”

Όπως αυτή, θα υπήρχε μια σύζυγος ή συγγενής που περίμενε νέα του κ. Opoku.

Πίσω στην πρωτεύουσα της Γκάνας, την Άκρα, υπάρχει μια σειρά από απογοητεύσεις καθώς οι κανόνες προστασίας δεδομένων και τα γραφειοκρατικά εμπόδια με εμποδίζουν να μάθω περισσότερα για αυτόν τον άνθρωπο.

Αλλά τελικά, μετά από μήνες αναζήτησης – έγινε μια σημαντική ανακάλυψη.

Ο Frank Abperonte του Κέντρου Εμπειρογνωμόνων Παραχάραξης Εγγράφων της Υπηρεσίας Μετανάστευσης της Γκάνας μπόρεσε να βρει τον αριθμό τηλεφώνου ενός συγγενή του κατόχου της άδειας οδήγησης.

Είναι η αδερφή του που με συνδέει με τον αδερφό του που μου λέει ότι είναι ακόμα ζωντανός και ζει στη Γερμανία.

Όταν επικοινώνησα με τον κ. Opoku, έπαθε σοκ όταν του είπα ότι βρήκα το δίπλωμα οδήγησης στη Λαμπεντούζα.

Αποδεικνύεται ότι την έχασε το 2011 και δεν περίμενε ποτέ να επιστρέψει ξανά. Στην πραγματικότητα, δεν πιστεύει ότι το κατέχω μέχρι να μοιραστώ μια φωτογραφία του.

Τελικά ταξιδεύω στη Γερμανία για να τον συναντήσω.

Ένα κρύο χειμωνιάτικο πρωινό, με καλωσόρισε στο μικροσκοπικό διαμέρισμά του ενός υπνοδωματίου, στα περίχωρα της βόρειας γερμανικής πόλης της Βρέμης.

Ο 40χρονος πλέον εργάζεται ως οδηγός περονοφόρου.

Όταν βρισκόταν στην Γκάνα, εργάστηκε για ένα διάστημα ως παράνομος χρυσωρυχέας, ή γαλάμσι όπως ήταν γνωστός, για να συγκεντρώσει χρήματα για την αποστολή του. Κάθε μέρα αυτοί οι άντρες ρισκάρουν τη ζωή τους σε μη ασφαλή τούνελ που μερικές φορές καταρρέουν.

Το 2009, όταν αποφάσισε να ξεκινήσει για την Ευρώπη, είπε ότι γνώριζε τους κινδύνους που θα συνεπαγόταν το ταξίδι, αλλά ένιωθε ότι δεν ήταν πιο επικίνδυνο από τη δουλειά που έκανε στην Γκάνα.

Τα ταξίδια του τον είδαν να τριγυρίζει στην περιοχή ενώ προσπαθούσε να κερδίσει χρήματα για να προχωρήσει.

Πήγε πρώτα στο Κοτονού κοντά στο Μπενίν και μετά στο Λάγος στη γειτονική Νιγηρία, όπου κέρδισε χρήματα οδηγώντας μια μοτοσικλέτα που μετέφερε επιβάτες στην τεράστια πόλη.

Από εκεί επέστρεψε στο Κοτονού και κατευθύνθηκε βόρεια στον γειτονικό Νίγηρα και εργάστηκε σε ένα τοπικό εστιατόριο για άλλους δύο μήνες.

Αλλά το ταξίδι με όχημα στην έρημο από τον Νίγηρα στη Λιβύη ήταν η μεγαλύτερη δοκιμασία μέχρι τώρα. Χρησιμοποίησε τα χρήματα που κέρδισε δουλεύοντας στη Νιγηρία και τον Νίγηρα για να πληρώσει το ναύλο.

Έμεινε έκπληκτος που ο οδηγός ήξερε πού να πάει σε ένα μέρος όπου δεν υπήρχαν δρόμοι.

«Μερικές φορές θα συναντήσετε μια ομάδα, και τα 35 άτομα με τον οδηγό… είναι όλοι νεκροί».

Ίσως πέθαναν από δίψα – δεν είναι σίγουρος.

“Το νερό είναι κάτι σαν χρυσός ή διαμάντια σε ένα ταξίδι. Πιθανότατα πίνετε μόνο μία ή δύο φορές κατά τη διάρκεια της ημέρας – μόνο μια μικρή γουλιά.”

Στα σύνορα με το Τσαντ, εγκληματίες σταμάτησαν το αυτοκίνητο και αφαίρεσαν τους επιβάτες του από τα ρούχα και τα χρήματά τους.

Ο κ. Opoku πέτυχε να αποτρέψει την άρση των χρημάτων του ρίχνοντάς τα στο σώμα του.

Αλλά τα προβλήματά του δεν τελείωσαν μόλις έφτασε στη Λιβύη. Τον απήγαγαν για λύτρα και τον ξυλοκόπησαν μέχρι ελαττωματικού επειδή δεν μπορούσε να φτάσει σε συγγενή του για να πληρώσει. Τελικά μια κυρία που έψαχνε για οικιακή βοηθό πλήρωσε την αποφυλάκισή του.

Στη συνέχεια, το 2011, δύο χρόνια αφότου έφυγε από τη Γκάνα και εν μέσω της εξέγερσης κατά του Λίβυου ηγέτη Μουαμάρ Καντάφι, ο κ. Οπόκου πήρε μια βάρκα στην Τρίπολη για να διασχίσει τη Λαμπεντούζα.

Όμως στη μέση της Μεσογείου έσκασε η μηχανή του σκάφους. Ο κ. Opoku και οι σύντροφοί του έπρεπε να βασιστούν στο έλεος των ανέμων μέχρι να διασωθούν από την ιταλική ακτοφυλακή.

Έχασε την άδειά του όταν ελλιμενίστηκε στις ακτές της Λαμπεντούζα.

Αρχικά τοποθετήθηκαν σε καταυλισμό και στη συνέχεια μεταφέρθηκαν σε κέντρο μεταναστών στη Σικελία. Το σχέδιό του ήταν να κατευθυνθεί στη Γερμανία, καθώς είχε ακούσει από άλλους Γκανέζους ότι ήταν ένα καλό μέρος για να βρεθείτε.

Ενώ βρισκόταν στην Ιταλία, ζήτησε άσυλο.

Η αίτησή του απορρίφθηκε αρχικά, αλλά λέει ότι μπόρεσε να λάβει άδεια για να βρίσκεται στην Ευρώπη, καθώς τα Ηνωμένα Έθνη συνέστησαν στην Ιταλία να δοθεί άδεια σε όποιον διέφυγε από τη Λιβύη κατά τη διάρκεια των αναταραχών του 2011 να μείνει για ένα χρόνο. Δεν μπόρεσα να επαληθεύσω αυτόν τον ισχυρισμό.

«Το ταξίδι ήταν τόσο εξαντλητικό, ήταν κόλαση», λέει.

«Αλλά δεν υπάρχει ελπίδα στο σπίτι, οπότε θα αντέξετε τον πόνο και θα συνεχίσετε».

Ο Opoku φανταζόταν μια εύκολη ζωή στην Ευρώπη, αλλά λέει ότι δεν έγινε έτσι.

«Όταν ήμουν στην Αφρική, νόμιζα ότι στην Ευρώπη, θα πάρεις χρήματα εύκολα, αλλά δεν είναι έτσι. Πρέπει να δουλέψεις σκληρά.

«Αλλά στο σπίτι, δεν υπήρχε σχέδιο για μένα να επιβιώσω, οπότε θα πω ότι είμαι ευγνώμων που βρίσκομαι εδώ».