Μετά από μια δεκαετία εργασίας στο εξωτερικό, ο σεφ Νικόλας Τσεμεδάκης επέστρεψε πέρυσι από το Ντουμπάι, ελπίζοντας ότι η ενδεχόμενη ανάκαμψη της Ελλάδας από την πανδημία και ο αυξημένος τουρισμός στη Μεσόγειο θα του έδιναν καλή δουλειά.
Όπως πολλοί, απογοητεύτηκε. Καθώς τα νέα κλεισίματα καθυστέρησαν το άνοιγμα της Ελλάδας και την έναρξη της τουριστικής περιόδου, ο Τσιμιδάκης πάσχιζε να βρει δουλειά που να προσφέρει ασφάλεια και αξιοπρεπή μισθό. Διστακτικά, αποφάσισε να επιστρέψει στον Κόλπο αφού βρήκε μια καλά αμειβόμενη δουλειά στο Αμπού Ντάμπι.
«Είχα δύο [job] Προσφορές[in Greece]Ε Ε Ε «Αλλά κανείς δεν μπορεί να μου πει πότε θα ανοίξει το ξενοδοχείο ή για πόσο καιρό», είπε ο Τσιμεδάκης.
Αποφάσεις όπως η δική του εξηγούν γιατί η Ελλάδα υποφέρει τώρα από έλλειψη εργατικού δυναμικού στον τουρισμό. Ο τομέας αντιπροσωπεύει συνήθως το ένα πέμπτο της οικονομικής παραγωγής, αλλά έχει αγωνιστεί να προετοιμαστεί για τη ζωτική καλοκαιρινή περίοδο, καθώς οι πιθανοί υποψήφιοι για θέσεις εργασίας σε εστιατόρια και μπαρ αποτρέπονται από τον κίνδυνο νέων περιορισμών Covid-19 που οδηγούν σε κλείσιμο επιχειρήσεων.
Το πρόβλημα απειλεί να ασκήσει σοβαρό βάρος στην ανάκαμψη της χώρας από την πανδημία, δεδομένης της κεντρικής σημασίας του τουρισμού για την οικονομία. «Είναι η πρώτη φορά που συναντάμε τέτοια έλλειψη στον κλάδο», δήλωσε ο Γιώργος Καβαθάς, πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Εστιατορίων και Σχετικών Επαγγελμάτων.
Πολλές άλλες χώρες, όπως η Γερμανία, έχουν επίσης δυσκολευτεί να προσλάβουν προσωπικό για μπαρ και εστιατόρια καθώς η πανδημία διευκολύνει. Η διαφορά με την Ελλάδα είναι το σχετικό μέγεθος και το οικονομικό βάρος του τομέα.
Συνήθως απασχολεί περισσότερους από 432.000 ανθρώπους, ή το 10 τοις εκατό του εθνικού εργατικού δυναμικού, σχεδόν διπλάσιο από την Ισπανία. Έτσι, τυχόν προβλήματα μπορεί να έχουν μακροοικονομικές επιπτώσεις.
Η HSBC αναμένει ότι η επιστροφή του τουρισμού συνολικά θα ενισχύσει την ελληνική ανάπτυξη κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες φέτος, αφού αντιπροσωπεύει τα δύο τρίτα της περσινής πτώσης άνω του 8 % στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν.
Εν τω μεταξύ, ο Χρήστος Σταϊκούρας, υπουργός Οικονομικών, έχει προβλέψει ότι τα έσοδα από τον τουρισμό θα φτάσουν τα 8 δισεκατομμύρια ευρώ το 2021 – λιγότερο από τα μισά από τα 18 δισεκατομμύρια ευρώ του 2019, αλλά διπλασιάστηκαν στη μέση της περσινής πανδημίας, όταν τα έσοδα της βιομηχανίας κατέρρευσαν στα 4 δισεκατομμύρια ευρώ.
Αλλά οι οικονομολόγοι προειδοποιούν τώρα ότι η έλλειψη εργατικού δυναμικού, παρά το ποσοστό ανεργίας της Ελλάδας στο 16,5 %, το υψηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θα μπορούσε να εμποδίσει την οικονομική ανάπτυξη και να μειώσει αυτές τις προοπτικές οικονομίας και εσόδων.
“Οι βασικοί τομείς δημιουργούν θέσεις εργασίας … όπως ο τουρισμός, το λιανικό εμπόριο και η ψυχαγωγία υπόκεινται σε αβεβαιότητα”, δήλωσε ο Νίκος Βίτας, γενικός διευθυντής του IOBE, μιας οικονομικής δεξαμενής σκέψης. “Δεν είναι σαφές πόσο γρήγορα θα επιστρέψουν στα επίπεδα πριν από τον Covid”.
Ο Ηρακλής Ζησιμόπουλος, ιδιοκτήτης μπαρ, ξενοδοχείου και εστιατορίου, ο οποίος είναι επικεφαλής ομάδας τοπικής τουριστικής βιομηχανίας στο νησί της Μυκόνου, κατηγόρησε τον επαναλαμβανόμενο κύκλο αποκλεισμού και τη χαλάρωση των περιορισμών για την αποθάρρυνση των εργαζομένων από την ανάληψη εργασίας.
«Το συνεχιζόμενο άνοιγμα και κλείσιμο εστιατορίων και μπαρ τον τελευταίο χρόνο έχει δημιουργήσει μεγάλη αβεβαιότητα και το προσωπικό φοβάται ότι ίσως χρειαστεί να κλείσουμε ξανά», είπε. “Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αναζητούν άλλους τύπους θέσεων εργασίας”, όπως οδηγούς παράδοσης.
Το σύνθετο πρόβλημα είναι η υπερπροσφορά μέτριων καφέ, μπαρ και εστιατορίων που δεν προσφέρουν ελκυστικές ευκαιρίες απασχόλησης. Μετά την οικονομική κρίση, ο τομέας της φιλοξενίας αποτέλεσε αποθεματικό για πολλούς που δεν έχουν δουλειά ή έχουν χαμηλή εξειδίκευση.
Το 92 % όλων των νέων επιχειρήσεων που άνοιξαν μεταξύ 2010 και 2020 ήταν στον τομέα των τροφίμων και ποτών, υπολόγισε ο Kavathas, οδηγώντας σε μια μακροχρόνια κρίση υπερπροσφοράς που κορυφώθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
«Ο κόσμος πιστεύει ότι είναι ένα εύκολο επάγγελμα, όπου ο καθένας μπορεί να ανοίξει μια καφετέρια, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια», είπε ο Καβάθας. «Παράσταση διανυκτέρευσης. Ε Ε Βλάπτει όλους με χαμηλότερη ποιότητα και περιορισμένα κέρδη που μοιράζονται σε περισσότερα. Ε Ε Αυτό που βλέπουμε τώρα είναι η κορυφή του παγόβουνου ».
Ορισμένοι ιδιοκτήτες εστιατορίων λένε ότι οι κυβερνητικές πολιτικές για τον μετριασμό των οικονομικών επιπτώσεων του Covid-19 έχουν επιδεινώσει το πρόβλημα. Οι επιδοτήσεις που καταβάλλονται σε υπαλλήλους των οποίων τα εστιατόρια και τα μπαρ έχουν κλείσει εξακολουθούν να προσφέρονται καθώς δεν επιτρέπεται η επαναφορά των εστιατορίων σε εσωτερικούς χώρους.
Οι ιδιοκτήτες εστιατορίων λένε ότι πολλοί εργαζόμενοι προτιμούν τώρα να ζουν με τον μηνιαίο μισθό τους 534 ευρώ το μήνα, παρά να εργάζονται σε ένα εστιατόριο όπου οι μισθοί ξεκινούν από περίπου 850 ευρώ το μήνα. Το σύστημα επιδότησης έχει κοστίσει στην κυβέρνηση σχεδόν 1 δισεκατομμύριο ευρώ από την έναρξη της πανδημίας.
“Πολλοί είναι ικανοποιημένοι με τα οφέλη που αποκομίζουν και δεν αναζητούν δουλειά”, δήλωσε ο ιδιοκτήτης εστιατορίου και μπαρ Νεκτάριος Νικολόπουλος, ο οποίος εδρεύει στην Αθήνα και τη Σέριφο.
Άλλοι βλέπουν την έλλειψη προσωπικού ως σύμπτωμα ευρύτερων προβλημάτων στις ελληνικές αγορές εργασίας.
Η δεκαετή οικονομική κρίση της χώρας οδήγησε σε χαμηλότερους μισθούς που δεν έχουν ακόμη ανακάμψει, ανεργία των νέων που είναι από τις υψηλότερες στην Ευρώπη και στην μετανάστευση πολλών ειδικευμένων εργαζομένων – όπως ο σεφ Τσιμιάκης.
Ο Βίτας είπε ότι η έλλειψη προσωπικού ήταν “ένα σημάδι δυσλειτουργίας στην αγορά εργασίας”, την οποία κατηγόρησε “πάρα πολλούς κανονισμούς” που καθιστούν τις προσλήψεις στην Ελλάδα “άκαμπτες”.
Εν τω μεταξύ, ακόμη και τα πιο διάσημα μέρη στην Ελλάδα ανησυχούν.
Αυτή η καλοκαιρινή σεζόν είναι η πρώτη μετά από 35 χρόνια που το διάσημο εστιατόριο Varoulko – στην προκυμαία του Πειραιά, στα περίχωρα της Αθήνας – έχει αγωνιστεί να καλύψει και τις 76 δουλειές του, δήλωσε ο σεφ Λέφτερης Λάζαρος με αστέρι Michelin, συνήθως τραβηγμένος. Το
«Κάθε χρόνο, τα εισερχόμενά μου ήταν τόσο γεμάτα από βιογραφικά άτομα που ήθελαν να εργαστούν εδώ, ώστε δεν μπορούσα να τα κοιτάξω», είπε. «Τώρα, δεν έχω ένα».
“Ερασιτέχνης διοργανωτής. Εξαιρετικά ταπεινός web maven. Ειδικός κοινωνικών μέσων Wannabe. Δημιουργός. Thinker.”