Οι επιστήμονες έχουν αναπτύξει ένα νέο εννοιολογικό και μαθηματικό πλαίσιο για την κατανόηση της συνείδησης από μια σχετικιστική άποψη.
Σύμφωνα με τη θεωρία, το μόνο που χρειαζόμαστε για να λύσουμε το δύσκολο πρόβλημα της συνείδησης είναι να αλλάξουμε τις υποθέσεις μας για αυτό. Όταν συνειδητοποιήσουμε ότι η συνείδηση είναι ένα σχετικό φυσικό φαινόμενο, το μυστήριο της συνείδησης εξαφανίζεται φυσικά.
Πώς 3 κιλά εγκεφαλικού ιστού δημιουργούν σκέψεις, συναισθήματα, νοητικές εικόνες και έναν λεπτομερή εσωτερικό κόσμο;
Η ικανότητα του εγκεφάλου να δημιουργεί συνείδηση έχει μπερδέψει τους ανθρώπους για χιλιάδες χρόνια. Το μυστικό της συνείδησης βρίσκεται στο γεγονός ότι ο καθένας μας έχει μια υποκειμενικότητα, με την ικανότητα να αισθάνεται, να αισθάνεται και να σκέφτεται. Σε αντίθεση με το να είμαστε υπό αναισθησία ή σε έναν βαθύ ύπνο χωρίς όνειρα, ενώ είμαστε ξύπνιοι δεν «ζούμε στο σκοτάδι» – βιώνουμε τον κόσμο και τον εαυτό μας. Ωστόσο, παραμένει ένα μυστήριο πώς ο εγκέφαλος δημιουργεί συνειδητή εμπειρία και ποια περιοχή του εγκεφάλου είναι υπεύθυνη.
Σύμφωνα με τον Δρ Nir Lahav, φυσικό από το Πανεπιστήμιο Bar-Ilan στο Ισραήλ, «Αυτό είναι ένα αρκετά μυστήριο γιατί φαίνεται ότι η συνειδητή εμπειρία μας δεν μπορεί να προέρχεται από τον εγκέφαλο και στην πραγματικότητα δεν μπορεί να προέρχεται από καμία φυσική διαδικασία». Όσο παράξενο κι αν ακούγεται, η συνειδητή εμπειρία στον εγκέφαλό μας, δεν μπορεί να βρεθεί ή να περιοριστεί σε νευρική δραστηριότητα.
Η Δρ Zakaria Nehme, φιλόσοφος από το Πανεπιστήμιο του Μέμφις, λέει, «Σκεφτείτε το με αυτόν τον τρόπο, όταν αισθάνομαι χαρούμενος, ο εγκέφαλός μου θα δημιουργήσει ένα ξεχωριστό μοτίβο περίπλοκης νευρικής δραστηριότητας. Αυτό το νευρικό μοτίβο θα σχετίζεται τέλεια με το συνειδητό μου συναίσθημα της ευτυχίας, αλλά δεν είναι το πραγματικό μου συναίσθημα. Είναι απλώς ένα νευρικό μοτίβο που αντιπροσωπεύει την ευτυχία μου. Γι’ αυτό ένας επιστήμονας που κοιτάζει το μυαλό μου και βλέπει αυτό το μοτίβο πρέπει να με ρωτήσει τι νιώθω, γιατί το πρότυπο δεν είναι το συναίσθημα η ίδια, αλλά απλώς μια αναπαράστασή της». Για το λόγο αυτό, δεν μπορούμε να μειώσουμε τη συνειδητή εμπειρία αυτού που νιώθουμε, νιώθουμε και σκεφτόμαστε σε οποιαδήποτε εγκεφαλική δραστηριότητα. Μπορούμε να βρούμε μόνο συσχετισμούς για αυτές τις εμπειρίες.
Μετά από περισσότερα από 100 χρόνια νευροεπιστήμης, έχουμε πολύ ισχυρές ενδείξεις ότι ο εγκέφαλος είναι υπεύθυνος για τη διαμόρφωση των συνειδητών ικανοτήτων μας. Πώς μπορούν λοιπόν αυτές οι συνειδητές εμπειρίες να μην εντοπίζονται πουθενά στον εγκέφαλο (ή στο σώμα) και να μην περιορίζονται σε οποιαδήποτε περίπλοκη νευρική δραστηριότητα;
Αυτό το παζλ είναι γνωστό ως το δύσκολο πρόβλημα συνείδησης. Είναι τόσο δύσκολο πρόβλημα που μόνο οι φιλόσοφοι το συζητούσαν μέχρι πριν από δύο δεκαετίες. Ακόμα και σήμερα, αν και έχουμε κάνει τεράστια πρόοδο στην κατανόηση της νευροεπιστημονικής βάσης της συνείδησης, εξακολουθεί να υπάρχει μια ικανοποιητική θεωρία που εξηγεί τι είναι η συνείδηση και πώς να λύσουμε αυτό το δύσκολο πρόβλημα.
στο περιοδικό σύνορα στην ψυχολογίαΟ Δρ Lahaf και ο Δρ Nehme δημοσίευσαν πρόσφατα μια νέα φυσική θεωρία που ισχυρίζεται ότι λύνει το δύσκολο πρόβλημα της συνείδησης με έναν καθαρά φυσικό τρόπο. Σύμφωνα με τους ερευνητές, όταν αλλάζουμε την υπόθεσή μας για τη συνείδηση και υποθέτουμε ότι πρόκειται για ένα σχετικό φαινόμενο, το μυστήριο της συνείδησης φυσικά εξαφανίζεται. Στην εργασία, οι συγγραφείς αναπτύσσουν ένα εννοιολογικό και μαθηματικό πλαίσιο για την κατανόηση της συνείδησης από μια σχετικιστική άποψη. Σύμφωνα με τον Δρ Lahav, τον κύριο συγγραφέα της εργασίας, «η συνείδηση πρέπει να διερευνηθεί χρησιμοποιώντας τα ίδια μαθηματικά εργαλεία που χρησιμοποιούν οι φυσικοί για άλλα γνωστά σχετικιστικά φαινόμενα».
Για να κατανοήσετε πώς η σχετικότητα λύνει το δύσκολο πρόβλημα, σκεφτείτε ένα διαφορετικό σχετικιστικό φαινόμενο, τη σταθερή ταχύτητα. Αρχικά, ας επιλέξουμε δύο οθόνες, την Αλίκη και τον Μπομπ. Ο Μπομπ είναι σε ένα τρένο που κινείται με σταθερή ταχύτητα και η Αλίκη τον παρακολουθεί από την πλατφόρμα. Δεν υπάρχει απόλυτη φυσική απάντηση στην ερώτηση “Ποια είναι η ταχύτητα του Μπομπ;” Η απάντηση εξαρτάται από το πλαίσιο αναφοράς του παρατηρητή. Από το πλαίσιο αναφοράς του Μπομπ, θα μετρήσει ότι είναι ακίνητος και ότι η Αλίκη, μαζί με τον υπόλοιπο κόσμο, κινείται προς τα πίσω. Αλλά από το πλαίσιο αναφοράς της Αλίκης, ο Μπομπ είναι αυτός που κινείται και είναι ακίνητος. Έχουν αντίθετες μετρήσεις, αλλά και οι δύο είναι σωστές, μόνο από διαφορετικά πλαίσια αναφοράς.
Την ίδια κατάσταση βρίσκουμε στην κατάσταση της συνείδησης γιατί η συνείδηση, σύμφωνα με τη θεωρία, είναι ένα σχετικό φαινόμενο. Τώρα η Αλίκη και ο Μπομπ βρίσκονται σε διαφορετικά γνωστικά πλαίσια αναφοράς. Ο Μπομπ θα μετρήσει ότι έχει συνειδητή εμπειρία, αλλά ότι η Αλίκη έχει μόνο εγκεφαλική δραστηριότητα χωρίς κανένα σημάδι πραγματικής συνειδητής εμπειρίας. Από την άλλη, η Αλίκη θα μετρήσει ότι έχει συνείδηση και ο Μπομπ έχει μόνο νευρική δραστηριότητα χωρίς κανένα στοιχείο της συνειδητής εμπειρίας του.
Όπως και στην περίπτωση της ταχύτητας, αν και υπάρχουν αντίθετες μετρήσεις, και οι δύο είναι σωστές, αλλά από διαφορετικά γνωστικά πλαίσια αναφοράς. Ως αποτέλεσμα, λόγω της σχετικής άποψης, δεν υπάρχει πρόβλημα με το γεγονός ότι μετράμε διαφορετικές ιδιότητες από διαφορετικά πλαίσια αναφοράς. Το γεγονός ότι δεν μπορούμε να βρούμε την πραγματική συνειδητή εμπειρία κατά τη μέτρηση της εγκεφαλικής δραστηριότητας οφείλεται στο ότι μετράμε από λάθος γνωστικό πλαίσιο αναφοράς.
Σύμφωνα με τη νέα θεωρία, ο εγκέφαλος δεν δημιουργεί τη συνειδητή μας εμπειρία, τουλάχιστον όχι μέσω υπολογισμών. Ο λόγος που έχουμε συνειδητή εμπειρία είναι λόγω της φυσικής διαδικασίας μέτρησης. Εν ολίγοις, διαφορετικές φυσικές μετρήσεις σε διαφορετικά πλαίσια αναφοράς δείχνουν διαφορετικές φυσικές ιδιότητες σε αυτά τα πλαίσια αναφοράς, παρόλο που αυτά τα πλαίσια μετρούν το ίδιο φαινόμενο.
Για παράδειγμα, ας υποθέσουμε ότι ο Μπομπ μετράει τον εγκέφαλο της Αλίκης στο εργαστήριο ενώ αισθάνεται χαρούμενη. Αν και παρατηρούν διαφορετικά χαρακτηριστικά, στην πραγματικότητα μετρούν το ίδιο φαινόμενο από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Καθώς τα είδη των μετρήσεων διαφέρουν, διαφορετικοί τύποι χαρακτηριστικών έχουν εμφανιστεί στα γνωστικά πλαίσια αναφοράς.
Για να παρατηρήσει ο Μπομπ τη δραστηριότητα του εγκεφάλου στο εργαστήριο, πρέπει να χρησιμοποιήσει μετρήσεις των αισθητήριων οργάνων του, όπως τα μάτια του. Αυτός ο τύπος αισθητηριακής μέτρησης δείχνει το υπόστρωμα που προκαλεί την εγκεφαλική δραστηριότητα – τους νευρώνες. Έτσι, στο γνωστικό του πλαίσιο, η Αλίκη έχει μόνο νευρική δραστηριότητα που αντιπροσωπεύει τη συνείδησή της, αλλά κανένα σημάδι της ίδιας της πραγματικής συνειδητής εμπειρίας της.
Ωστόσο, για να μετρήσει η Αλίκη τη νευρική της δραστηριότητα ως ευτυχία, χρησιμοποιεί διαφορετικούς τύπους μετρήσεων. Δεν χρησιμοποιεί αισθητήρια όργανα, μετρά τις νευρικές αναπαραστάσεις της απευθείας μέσω της αλληλεπίδρασης μεταξύ ενός μέρους του εγκεφάλου της και άλλων τμημάτων. Μετρά τις νευρικές αναπαραστάσεις του σύμφωνα με τις σχέσεις του με άλλες νευρικές αναπαραστάσεις.
Αυτή είναι μια εντελώς διαφορετική μέτρηση από ό,τι το αισθητηριακό μας σύστημα, και ως αποτέλεσμα, αυτός ο τύπος άμεσης μέτρησης δείχνει ένα διαφορετικό είδος φυσικού χαρακτηριστικού. Αυτή την ιδιότητα την ονομάζουμε συνειδητή εμπειρία. Ως αποτέλεσμα, από το γνωστικό πλαίσιο αναφοράς της, η Αλίκη μετρά τη νευρική της δραστηριότητα ως συνειδητή εμπειρία.
Χρησιμοποιώντας τα μαθηματικά εργαλεία που περιγράφουν σχετικιστικά φαινόμενα στη φυσική, η θεωρία δείχνει ότι εάν η δυναμική της νευρωνικής δραστηριότητας του Μπομπ μπορούσε να αλλάξει ώστε να είναι όπως η δυναμική της νευρωνικής δραστηριότητας της Αλίκης, και τα δύο θα βρίσκονταν στο ίδιο γνωστικό πλαίσιο αναφοράς και θα είχαν ακριβώς το ίδια συνειδητή εμπειρία με την άλλη.
Τώρα ο Δρ Lahaf και ο Δρ. Nehme θέλουν να συνεχίσουν να εξετάζουν τον ελάχιστο αριθμό ακριβών μετρήσεων που χρειάζεται κάθε γνωστικό σύστημα για να δημιουργήσει συνείδηση. Οι συνέπειες μιας τέτοιας θεωρίας είναι τεράστιες. Μπορεί να εφαρμοστεί για να προσδιοριστεί ποιο ζώο ήταν το πρώτο ζώο στην εξελικτική διαδικασία που είχε συνείδηση, ποιοι ασθενείς με διαταραχές της συνείδησης έχουν τις αισθήσεις τους, πότε το έμβρυο ή το παιδί αρχίζει να έχει τις αισθήσεις του και ποια συστήματα τεχνητής νοημοσύνης έχουν ήδη τα σημερινά χαμηλά (αν οποιοσδήποτε) βαθμός συνείδησης.
Αναφορά: «A Relativistic Theory of Consciousness» των Nir Lahav και Zakaria A. Grace, 12 Μαΐου 2022, Διαθέσιμο εδώ. σύνορα στην ψυχολογία.
DOI: 10.3389 / fpsyg.2021.704270
“Ερασιτέχνης διοργανωτής. Εξαιρετικά ταπεινός web maven. Ειδικός κοινωνικών μέσων Wannabe. Δημιουργός. Thinker.”