Τι σημαίνει η προσέγγιση της Τουρκίας-Αιγύπτου για τη Μέση Ανατολή;

Μετά από οκτώ χρόνια τεταμένων σχέσεων, μια αντιπροσωπεία του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών επισκέπτεται το Κάιρο για να βρει κοινό έδαφος με τον Αιγύπτιο ομόλογό του για την αντιμετώπιση πολιτικών διαφορών και την ομαλοποίηση των σχέσεων.

Η Τουρκία και η Αίγυπτος διαφωνούν από τότε που ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος της χώρας, Μοχάμεντ Μόρσι, και η κυβέρνησή του εκδιώχθηκαν σε στρατιωτικό πραξικόπημα του 2013 με επικεφαλής τον Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι, ο οποίος αργότερα θα γίνει πρόεδρος της χώρας.

Ωστόσο, πολλές πολιτικές εξελίξεις που κυμαίνονται από την πιθανή θετική κατανομή των πόρων φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο έως την πρόσφατη εξομάλυνση του Κόλπου φαίνεται να έχουν πείσει και τις δύο πλευρές να αφήσουν τις διαφορές τους στην άκρη για αμοιβαίο όφελος.

Στην αιγυπτιακή πρωτεύουσα, η τουρκική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Υφυπουργό Εξωτερικών Sadat Onal και η αιγυπτιακή αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Υφυπουργό Εξωτερικών Hamdi Sanad Loza φάνηκε να πλησιάζει βήμα προς βήμα προς αυτόν τον στόχο.

Πρόσθεσε, “Αυτές οι διερευνητικές συζητήσεις θα επικεντρωθούν στα απαραίτητα βήματα που μπορεί να οδηγήσουν στην εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών σε διμερές και περιφερειακό επίπεδο.” Αδεια Εκδόθηκε από το αιγυπτιακό Υπουργείο Εξωτερικών την Τρίτη.

Οι διερευνητικές συνομιλίες ενδέχεται να οφείλονται στην πρόσφατη εξομάλυνση του Κόλπου, η οποία οδήγησε κυρίως στην Ουάσινγκτον. Τον Ιούνιο του 2017, η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν και η Αίγυπτος επέβαλαν πλήρη αποκλεισμό στο Κατάρ, σύμμαχο της Τουρκίας, αλλά δεν πέτυχε πολλά επειδή η Ντόχα τελικά δεν κατέληξε να αλλάξει τις πολιτικές της. Στο τέλος, υπό την πίεση των ΗΠΑ και χωρίς απτά οφέλη για το Κουαρτέτο, οι σύμμαχοι του Κόλπου και η Αίγυπτος άρχισαν τον αποκλεισμό στο Κατάρ και εξομάλυναν τις σχέσεις.

Όταν εξετάζουμε το γεγονός ότι η Αίγυπτος και το Κατάρ συμφιλιώθηκαν και υπέγραψαν συμφωνία στην Αλ Ουλά [in Saudi Arabia]Είναι λογικό ότι η Τουρκία πιστεύει ότι υπάρχει πιθανότητα συμφιλίωσης [with Egypt]Λέει ο Sami Hamdy, Άραβας πολιτικός αναλυτής και πρόεδρος της Διεθνούς Ομάδας Ενδιαφέροντος για την Ανάλυση Πολιτικών Κινδύνων.

Ο Χάμντι πιστεύει ότι η πιο δύσκολη πτυχή και για τις δύο χώρες είναι πώς να εξηγήσουμε την πιθανή ομαλοποίηση μεταξύ της Άγκυρας και του Καΐρου στον λαό τους μετά από χρόνια εχθρότητας.

Χαιρετίζω κάθε βήμα προς τη συμφιλίωση μεταξύ των Αράβων γενικά και της Τουρκίας, καθώς και μεταξύ Αράβων και Ιράν. Θέλω να δω ολόκληρο το έθνος ενωμένο κατ ‘αρχήν. “Δεν μου αρέσει να βλέπω το έθνος μου διχασμένο”, λέει ο Hamza Zawbaa, πρώην εκπρόσωπος του Κόμματος Ελευθερίας και Ένωσης, το οποίο απαγορεύτηκε από την κυβέρνηση της Sisi μετά το πραξικόπημα. Η Ζούμπα ζει στην εξορία στην Κωνσταντινούπολη.

«Αλλά τα βήματα πρέπει να υπολογίζονται προσεκτικά», λέει ο Zawbaa. TRT World.

Περιφερειακές επιπτώσεις

Εάν η Τουρκία και η Αίγυπτος αναπτύξουν μια κοινή περιφερειακή πολιτική κατανόηση, η οποία βοηθά στην αντιμετώπιση της σύγκρουσης στη Λιβύη, θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει στη μείωση των εντάσεων Τουρκίας, Εμιράτης-Σαουδικής Αραβίας. Οι σχέσεις της Άγκυρας με το Ριάντ και το Αμπού Ντάμπι επιδεινώθηκαν με τη δολοφονία του Σαουδάραβου αντιφρονούντα Jamal Khashoggi στο Σαουδικό προξενείο στην Κωνσταντινούπολη το 2018.

Η Τουρκία και η Αίγυπτος, με την υποστήριξη των ΗΑΕ και της Σαουδικής Αραβίας, βρίσκονταν σε διαφορετικές πλευρές της σύγκρουσης στη Λιβύη. Ωστόσο, η νέα προσωρινή κυβέρνηση της Λιβύης, η οποία ορκίστηκε στα μέσα Μαρτίου, φαίνεται να ευνοείται τόσο από την Αίγυπτο όσο και από την Τουρκία, υποδεικνύοντας ότι επικρατεί μια πολιτική λύση στη σύγκρουση.

“Νομίζω ότι υπήρξαν έντονες συζητήσεις μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου για το τι [Libyan] Η κυβέρνηση πρέπει να κοιτάξει και ποιος πρέπει να την υποστηρίξει στην κυβέρνηση και πώς μπορούν να γίνουν σεβαστά τα διαφορετικά συμφέροντα TRT World. Προσθέτει ότι με την έλευση της κυβέρνησης Μπάιντεν, οι σχέσεις Τουρκίας-Αιγύπτου σχετικά με τη σύγκρουση στη Λιβύη έγιναν κάπως πιο περίπλοκες.

Αλλά πιστεύει επίσης ότι «η τουρκο-αιγυπτιακή συνεργασία στη Λιβύη έχει δημιουργήσει μια ατμόσφαιρα που επιτρέπει πιθανή συμφιλίωση» μεταξύ των δύο χωρών.

Εάν η σύγκρουση τελειώσει ειρηνικά, θα μπορούσε επίσης να συμβάλει στη δημιουργία πολιτικών δεσμών μεταξύ της Άγκυρας και των ομολόγων της στον Κόλπο.

“Όλοι θα επωφεληθούν από την εξουδετέρωση των οξέων εντάσεων στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της αποδέσμευσης από τα σημεία πρόσβασης, ιδίως τη Λιβύη”. είπε ο Abdul Khaleq Abdallah, Καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και επιρροή στην εξωτερική πολιτική του Βασιλείου του Κόλπου.

Ο Αμπντουλάχ είπε επίσης ότι η διαδικασία συμφιλίωσης Τουρκίας-Αιγύπτου πραγματοποιήθηκε σε συντονισμό με τα Εμιράτα, έναν από τους κύριους χορηγούς της κυβέρνησης του Σίσι και τη Σαουδική Αραβία. Ο Χαμντί πιστεύει ότι η προσέγγιση μεταξύ Αιγύπτου και Τουρκίας θα μπορούσε ουσιαστικά να οδηγήσει στην εξομάλυνση της Άγκυρας τόσο με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα όσο και με τη Σαουδική Αραβία.

Μέση Ανατολή

Η αντιμετώπιση της σύγκρουσης στη Λιβύη είναι επίσης σημαντική για τον καθορισμό των θαλάσσιων δικαιωμάτων στην ανατολική Μεσόγειο τόσο για την Αίγυπτο όσο και για την Τουρκία. Το 2019, η Άγκυρα και η Τρίπολη υπέγραψαν ναυτική συμφωνία για τον καθορισμό των αντίστοιχων αποκλειστικών οικονομικών ζωνών τους στην περιοχή, εξοργίζοντας την Ελλάδα, την ελληνοκυπριακή διοίκηση και ορισμένες ευρωπαϊκές δυνάμεις όπως η Γαλλία.

Η Αίγυπτος είναι σύμμαχος με αυτές τις αντι-τουρκικές δυνάμεις για λίγο. Όμως η Άγκυρα προσφέρει στην Αίγυπτο καλύτερη συμφωνία όσον αφορά τα θαλάσσια δικαιώματα στην ανατολική Μεσόγειο από την Ελλάδα και τον Ελληνοκύπριο σύμμαχό της.

“Αυτό που έχει γίνει σαφές για την Αίγυπτο … είναι ότι είναι δύσκολο για οποιαδήποτε περιφερειακή δύναμη να κερδίσει με νοκ-άουτ, αλλά μάλλον μέσω πόντων”, δήλωσε ο Αμπντουλάχ, καθηγητής της Εμιράτης.

Η Αίγυπτος αγωνίζεται με αυτό [Ethiopia’s Grand] Το αναγεννησιακό φράγμα και η έλλειψη δράσης της κυβέρνησης Μπάιντεν για την αντιμετώπιση του φράγματος και την πίεση στην Αιθιοπία. Η Αίγυπτος παρέμεινε επίσης ανήσυχη για τις εξελίξεις στη Λιβύη. «Η Αίγυπτος αντιμετωπίζει επίσης οικονομικές δυσκολίες», λέει ο Hamdy.

Ο Χάμντι προσθέτει, “Ενώ η Αίγυπτος περιλαμβάνεται σε κάποιο βαθμό στη συζήτηση για την ανατολική Μεσόγειο, δεν αντιμετωπίζεται απαραίτητα ως ισότιμος εταίρος όπως η Κύπρος, η Ελλάδα και το Ισραήλ όταν συζητούν για τα δικαιώματα και τους πόρους της εξερεύνησης”

Ένας σύγχρονος αιγυπτιακός χάρτης Όσον αφορά την αποκλειστική οικονομική ζώνη της χώρας (ΑΟΖ) στην ανατολική Μεσόγειο, φαίνεται επίσης ότι ευθυγραμμίζεται περισσότερο με την τουρκική προσφορά προς το Κάιρο από την προηγούμενη συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου για κοινή χρήση των αντίστοιχων ΑΟΖ στην περιοχή.

Ο Χάμντι προσθέτει επίσης ότι η ευρωπαϊκή «εχθρότητα» απέναντι στην Τουρκία στην ανατολική Μεσόγειο έχει επίσης διαδραματίσει ρόλο στην ώθηση της Τουρκίας προς προσέγγιση με την Αίγυπτο.

Επόμενα βήματα

Παρά τις πολιτικές διαφορές, οι δύο χώρες ξεκίνησαν τη διαδικασία συμφιλίωσης πίσω από τα παρασκήνια πέρυσι. Οι τρέχουσες διπλωματικές συνομιλίες στο Κάιρο είναι οι καρποί αυτής της προσπάθειας. Εάν οι δύο χώρες συμφωνήσουν να εξομαλύνουν τις σχέσεις στο Κάιρο, το επόμενο βήμα μπορεί να είναι να επιστρέψουν οι πρέσβεις τους ο ένας στον άλλο στη σειρά.

Οι αναλυτές πιστεύουν επίσης ότι η υπογραφή μιας θαλάσσιας συμφωνίας για τις αποκλειστικές οικονομικές ζώνες της Ανατολικής Μεσογείου μεταξύ των δύο χωρών μπορεί να είναι ένα δεύτερο βήμα ως αποτέλεσμα της διαδικασίας ομαλοποίησης.

Καθώς συνεχίστηκαν οι συνομιλίες, το τουρκικό και το αιγυπτιακό κοινοβούλιο αποφάσισαν να συστήσουν μια κοινοβουλευτική ομάδα φιλίας, η οποία θα ήταν επίσης χρήσιμη στην επίλυση πολιτικών προβλημάτων μεταξύ των δύο χωρών, συμβάλλοντας έτσι στην εξομάλυνση των σχέσεων.

Πηγή: TRT World