Για τους νεότερους Έλληνες, η δημοκρατία δεν είναι το μόνο που πρέπει να είναι

Φοιτητές συγκεντρώθηκαν έξω από το κοινοβούλιο στο κέντρο της Αθήνας τον περασμένο μήνα ενάντια στα σχέδια νομιμοποίησης των ιδιωτικών πανεπιστημίων. Ο Κώστας Ελευθερίου του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης υποστηρίζει ότι η κακή αξιολόγηση της δημοκρατίας από τους νεότερους Έλληνες μπορεί να συνδεθεί με την «αδυναμία των ελληνικών πολιτικών θεσμών να ανταποκριθούν στα αιτήματα και τις προσδοκίες των πολιτών».

Η ποιότητα της δημοκρατίας που επιτεύχθηκε στην εποχή της Μεταπολίτευσης, οι θεσμικές και οικονομικές επιδόσεις της, εκτιμάται πολύ λιγότερο από τις νεότερες γενιές από ό,τι οι παλαιότεροι Έλληνες, σύμφωνα με νέα δημοσκόπηση.

Παρουσιάστηκε σε ένα συνέδριο με τίτλο «50 Χρόνια Μεταπολίτευση», η έρευνα Pulse διαπίστωσε ότι μόνο το 33% των νεαρών ερωτηθέντων πίστευε ότι η συνολική πορεία της χώρας είχε αλλάξει προς το καλύτερο αυτές τις πέντε δεκαετίες (σε σύγκριση με το 47% της γενιάς της Μεταπολίτευσης ή εκείνων που ήταν 10 ετών και άνω όταν έπεσε η στρατιωτική κυριαρχία το 1974). ).Μόνο το 8% των ατόμων κάτω των 44 ετών είναι πολύ ικανοποιημένοι με τον τρόπο λειτουργίας της δημοκρατίας στην Ελλάδα και πιστεύουν ότι πρέπει να επιτευχθούν περισσότερα.

«Τα νοήματα αντιλαμβάνονται διαφορετικά και συνδέονται με διαφορετικές αφηγήσεις από αυτούς που μεγάλωσαν στη Μεταπολίτευση και από τη γενιά που βρίσκεται στην εποχή της «περμακρίσης»», λέει η Βασιλική Γεωργιάδου, καθηγήτρια Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Πάνθεον.

Όπως εξηγεί, οι παλαιότερες γενιές βλέπουν τη δημοκρατία ως επίτευγμα και όχι ως δεδομένο.

«Έχουν αναμνήσεις από τη στρατιωτική κυριαρχία και τη μετάβαση στη δημοκρατία. Θεωρείται ως μια αναμφισβήτητη πραγματικότητα για τη νέα γενιά, που απολαμβάνει μια αδιαμφισβήτητη κατάσταση δημοκρατίας και είναι επικριτική για την πρόοδό της», εξηγεί.

Για τον Κώστα Ελευθερίου, επίκουρο καθηγητή στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, δεν προκαλεί έκπληξη να βλέπει κανείς τέτοιες διαφορές μεταξύ των γενεών στον τρόπο αξιολόγησης της ποιότητας της δημοκρατίας.

«Οι παλαιότερες γενιές είναι προϊόντα εκδημοκρατισμού, ενώ οι νεότερες γενιές διαμόρφωσαν τη στάση τους στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης»

«Οι παλαιότερες γενιές είναι προϊόντα εκδημοκρατισμού, ενώ η νεότερη γενιά διαμόρφωσε τη στάση της στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης, η οποία έχει διαβρώσει τη νομιμότητα του πολιτικού συστήματος», υποστηρίζει.

«Η υποτίμηση της ποιότητας της δημοκρατίας δεν υποδηλώνει αντιδημοκρατική στάση, αλλά αδυναμία των ελληνικών πολιτικών θεσμών να ανταποκριθούν στα αιτήματα και τις προσδοκίες των πολιτών», προσθέτει.

Κρίση εκπροσώπησης

Όταν ρωτήθηκαν ποια ήταν η πρώτη λέξη που τους ήρθε στο μυαλό όταν σκέφτηκαν τη Μεταπολίτευση, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων και στις δύο ομάδες απάντησε «δημοκρατία», αλλά λέξεις όπως «απογοήτευση» και «διαφθορά» κυριαρχούσαν επίσης στις απαντήσεις. Άνθρωποι που ανήκουν στη νεότερη γενιά.

«Αυτό οδηγεί σε μείωση της εμπιστοσύνης στους θεσμούς και την κοινωνική εμπιστοσύνη», λέει ο Giorgiato. «Η κοινωνική εμπιστοσύνη είναι η βάση για την οικοδόμηση πολιτικής εμπιστοσύνης και εξηγεί εν μέρει γιατί χάθηκε το ενδιαφέρον για την πολιτική, γιατί έχουμε λιγότερη συμμετοχή στα πολιτικά κόμματα και λιγότεροι άνθρωποι θα ψηφίσουν».

Η κρίση εκπροσώπησης μιας κοινωνίας, στοιχείο αυξανόμενης δυσπιστίας προς τους πολιτικούς θεσμούς, συνήθως προκαλεί τρεις συμπεριφορές: «ψηφοφορία για την λιγότερο κακή επιλογή, στροφή σε επιλογές κατά του κατεστημένου και αυτομόληση».

«Ως εκ τούτου, καθήκον της πολιτικής ελίτ είναι να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών, ιδιαίτερα της νεότερης γενιάς. «Αυτό είναι το κλειδί για τη βελτίωση της ποιότητας της δημοκρατίας 50 χρόνια μετά την περίοδο μετά την ανεξαρτησία», λέει.

Το Ελευθέριο υποστηρίζει ότι κατά τη διάρκεια της μεταπολίτευσης δημιουργήθηκε μια πραγματιστική δομή πολιτικού ανταγωνισμού για να ευνοήσει τη σταθερότητα, αλλά η σταθερότητα δεν ταυτίζεται αυτόματα με την ποιότητα της δημοκρατίας.

Η Γεωργιάτο προσθέτει ότι η σημερινή κατάσταση στο πολιτικό σύστημα της χώρας, όπου έχουμε κυρίαρχο κόμμα και διχασμένη αντιπολίτευση, έχει ομοιότητες με την πρώτη περίοδο της Μεταπολίτευσης.

«Ήταν κάτι μεταβατικό και άλλαξε στην πορεία», λέει. “Σε αυτή την τελευταία φάση των 50 χρόνων από την αποκατάσταση της δημοκρατίας, παρατηρούμε ότι αυτό συμβαίνει ξανά, αλλά αυτή μπορεί να είναι και πάλι μια μεταβατική περίοδος. Πάνω απ' όλα, βλέπουμε πολλές εξελίξεις μεταξύ των κομμάτων της αντιπολίτευσης και πολλές εξέχουσες προσωπικότητες που προσπαθούν να μοιραστούν μια θέση.