Αθηνα, Ελλάδα – Τις πρώτες πρωινές ώρες της 14ης Ιουνίου, εκατοντάδες άνθρωποι αγνοούνται μετά από ναυάγιο κοντά στην πόλη της Πύλου στα ανοικτά των ακτών της δυτικής Ελλάδας.
Μέχρι στιγμής, έχουν βρεθεί μόνο 104 επιζώντες, κανένας από τους οποίους δεν ήταν γυναίκες ή παιδιά που φέρονται να κρατούνταν στο αμπάρι του πλοίου.
Υπάρχουν ερωτήματα για τον ρόλο του Λιμενικού Σώματος στο περιστατικό και γιατί οι επιβαίνοντες δεν διασώθηκαν νωρίτερα.
Μια τηλεφωνική γραμμή συναγερμού για πρόσφυγες που βρίσκονται σε κίνδυνο στη Μεσόγειο Θάλασσα ανέφερε ότι ειδοποίησε τις ελληνικές αρχές στις 5:53 μ.μ. τοπική ώρα (14:53 GMT) αφού οι επιβαίνοντες κάλεσαν βοήθεια.
Οι έρευνες των μέσων ενημέρωσης αποκάλυψαν ότι το σκάφος μόλις κινούνταν επτά ώρες μετά την ανατροπή του, σε αντίθεση με τον ισχυρισμό της ελληνικής ακτοφυλακής ότι το σκάφος ήταν καθ’ οδόν προς την Ιταλία και απέκλεισε το ενδεχόμενο διάσωσης.
Το Λιμενικό Σώμα αναγκάστηκε να αρνηθεί τους ισχυρισμούς ότι το σκάφος είχε ρυμουλκηθεί, διαψεύδοντας με τις μαρτυρίες αρκετών επιζώντων, αν και παραδέχτηκε ότι ένα σχοινί ήταν συνδεδεμένο για λίγο στο σκάφος, το οποίο αργότερα βυθίστηκε.
Ο ΟΗΕ χαιρέτισε μια ανεξάρτητη έρευνα για τη βύθιση, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είπε ότι οποιαδήποτε έρευνα πρέπει να είναι “ενδελεχής και διαφανής”.
Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τη θέση που εξέφρασε ο δικηγόρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου Ισίδωρος Ντογιάκος, ο οποίος επέμεινε στην απόλυτη μυστικότητα στη δίκη.
Η Δρ Νόρα Μάρκαρντ, καθηγήτρια διεθνούς δημοσίου δικαίου και διεθνών ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Πανεπιστήμιο του Μίνστερ, είπε στο Al Jazeera ότι «η εστίαση των υποχρεώσεων του ελληνικού κράτους» σε ζητήματα λογοδοσίας είναι ζωτικής σημασίας.
“Ήταν στη σκηνή, ήταν στη δική τους ζώνη έρευνας και διάσωσης, δεν κατάφεραν να διασώσουν και δεν κατάφεραν να συντονίσουν μια διάσωση. Και μετά έθεσαν σε κίνδυνο τις ζωές των ανθρώπων στο σκάφος”, είπε.
«Η ταλαιπωρία είναι επίσης μια αντικειμενική κατάσταση», είπε ο Marquardt, προσθέτοντας ότι όσοι επέβαιναν στο πλοίο είχαν αρχικά απορρίψει μια αποστολή διάσωσης.
«Ένα σκάφος βρίσκεται σε κίνδυνο όταν δεν μπορεί να φτάσει με ασφάλεια στον προορισμό του, για παράδειγμα, επειδή είναι γεμάτο – είτε λέει ο καπετάνιος ότι είναι καλά είτε όχι», είπε.
«Όταν ένα σκάφος βρίσκεται σε κίνδυνο και βρίσκεστε κοντά ή γνωρίζετε την κατάσταση, το καθήκον για διάσωση ενεργοποιείται και τελειώνει όταν ένα άλλο σκάφος εμπλέκεται στη διάσωση. Μέχρι τότε, όλα τα πλοία που βρίσκονται στην περιοχή είναι σε υπηρεσία διάσωσης», είπε.
«Οι άνθρωποι πρέπει να οδηγηθούν στα δικαστήρια, να λογοδοτήσουν για ό,τι συμβαίνει στη θάλασσα, αυτές οι υποθέσεις δεν μπορούν να επαναληφθούν και μετά δεν συμβαίνει τίποτα», είπε ο Marquardt, επισημαίνοντας την ιστορία των καταγεγραμμένων παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα. σύνορο
«Αυτό είναι πρόβλημα κράτους δικαίου γιατί είναι συστηματική αποτυχία διάσωσης, συστηματική αποτυχία εφαρμογής του δικαίου της θάλασσας και των υποχρεώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα», είπε.
«Σε αυτή τη φάση δεν πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό. Πρόκειται για πολιτική, άρα έχουμε ένα τεράστιο νομικό ζήτημα με την Ελλάδα στα σύνορα.
Ο Omar Shatz, διεθνής δικηγόρος και νομικός διευθυντής του Front-Legs, ενός νομικού κέντρου που αμφισβητεί τις μεταναστευτικές πολιτικές της ΕΕ στα ευρωπαϊκά και διεθνή δικαστήρια, είπε στο Al Jazeera ότι η Ελλάδα έπρεπε να είχε κάνει τη διάσωση αμέσως.
Σύμφωνα με το ναυτικό δίκαιο, η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να ξεκινήσει μια επείγουσα επιχείρηση έρευνας και διάσωσης δύο φορές: πρώτον ως παράκτιο κράτος υπεύθυνο για τη ζώνη έρευνας και διάσωσης όπου βρισκόταν το σκάφος και δεύτερο ως κράτος σημαίας όπου βρίσκονταν τα πολλαπλά σκάφη. Πολύτιμες ώρες στη σκηνή και επικοινωνία με ένα πλοίο που βρίσκεται σε κίνδυνο», είπε.
«Όχι λιγότερες από τρεις ναυτικές διασκέψεις για την παροχή άμεσης βοήθειας σε αυτό το θέμα», πρόσθεσε.
Ωστόσο, ο Schatz είπε ότι η πιθανότητα να οδηγηθεί η Ελλάδα στο δικαστήριο επειδή δεν τήρησε το ναυτικό δίκαιο είναι μικρή.
«Το πρόβλημα με το δίκαιο της θάλασσας είναι ότι μόνο τα κράτη, όχι τα άτομα, μπορούν να οδηγήσουν την Ελλάδα στα δικαστήρια και αυτό δεν είναι δυνατό σε αυτήν την περίπτωση λόγω της συνενοχής των 27 μελών της ΕΕ σε αυτήν την πολιτική», είπε, αλλά επεσήμανε άλλη νομική οδό. Η Ελλάδα μπορεί να είναι υπεύθυνη για αυτό.
Μια άλλη επιλογή είναι να παραπεμφθεί μια υπόθεση στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΣΔΑ).
«Τον περασμένο Ιούλιο, το ΕΔΑΔ αποφάνθηκε για την υπόθεση Safi, όπου η ελληνική ακτοφυλακή προσπάθησε ανεπιτυχώς να ρυμουλκήσει μια βάρκα προσφύγων στα τουρκικά ύδατα, με αποτέλεσμα η βάρκα να ανατραπεί και να χάσουν τη ζωή τους πολλά παιδιά και γυναίκες», είπε ο Schatz.
«Στην παρούσα περίπτωση, οι αρκετές ώρες που μεσολάβησαν από τη στιγμή που η Ελλάδα αντιλήφθηκε τον κίνδυνο και απέτυχε να δράσει δεν αμφισβητείται εάν δεν ενήργησε για να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο το πλοίο», είπε.
«Ως εκ τούτου, είναι πολύ σαφές ότι το Δικαστήριο θα κρίνει για άλλη μια φορά ότι η Ελλάδα έχει παραβεί την υποχρέωσή της να προστατεύει το δικαίωμα στη ζωή των προσώπων που βρίσκονται υπό τον αποτελεσματικό της έλεγχο, είτε εδαφικά είτε στο εξωτερικό».
Ο Δημήτρης Σούλης, δικηγόρος από το ελληνικό νησί της Σάμου, επεσήμανε ότι μέρος των συντριμμιών ήταν προηγουμένως χώρος ρυμούλκησης, αλλά είπε ότι το λιμενικό δεν μπορεί να πει ποιος ήταν ο σκοπός του.
«Μπορούμε μόνο να αγγίξουμε αυτό που συνέβη και αυτό που συνέβη είναι ότι δεν κατάφεραν να τους σώσουν παρά το γεγονός ότι είχαν την ευκαιρία και την ευθύνη», είπε.
Ευθύνη της Frontex
Ο Σατς είπε ότι η υπηρεσία συνοριακής ασφάλειας της ΕΕ, Frontex, είχε ερωτήσεις να απαντήσει σχετικά με τον ρόλο της ή την έλλειψή της στην επιχείρηση διάσωσης, αφού το σκάφος εντοπίστηκε από το εναέριο μέσο της υπηρεσίας το πρωί της Τρίτης πριν βυθιστεί.
«Τελικά αυτή η υπόθεση δεν αφορά τη θαλάσσια διάσωση, αλλά την ποινική δίωξη απομονωμένων ανθρώπων», είπε.
«Έρχεται σε ένα ερώτημα: εάν οι άνθρωποι στο πλοίο δεν ήταν πρόσφυγες, αλλά λευκοί Ευρωπαίοι, θα είχαν πάει μαζί τους η Frontex και η Ελλάδα στον θάνατο αντί να τους σώσουν;»
“Εμπειρογνώμονας τηλεόρασης. Μελετητής τροφίμων. Αφιερωμένος συγγραφέας. Ανεμιστήρας ταξιδιού. Ερασιτέχνης αναγνώστης. Εξερευνητής. Αθεράπευτος φανατικός μπύρας”