Οι ελληνικές τράπεζες είναι σε θέση να υποστηρίξουν την ανάπτυξη

Μια γυναίκα φορά μάσκα ασφαλείας ενώ στέκεται έξω από ένα κλειστό κατάστημα στην Αθήνα. [Reuters]

Οι ελληνικές τράπεζες αντιμετωπίζουν σήμερα τις ίδιες προκλήσεις με τις ευρωπαϊκές τράπεζες. Αντιμετωπίζουν επίσης επιπλέον εγχώρια εμπόδια που προκύπτουν από την κληρονομιά της δεκαετίας ελληνικής κρίσης και τις εκδηλώσεις αναποτελεσματικότητας (NPEs). Τον τελευταίο χρόνο έχουν σημειώσει τεράστια πρόοδο στη μείωση του μεγέθους των NPE τους μέσω πιστωτικών πωλήσεων και τίτλων. Ορισμένες τράπεζες φαίνεται να είναι ήδη έξω από το δάσος. Συνολικά, το τραπεζικό σύστημα, αν και εξακολουθεί να είναι ευάλωτο, έχει τη δυνατότητα να βοηθήσει τη χώρα να ανακάμψει από την κρίση της κυβέρνησης 19.

Το παγκόσμιο και ευρωπαϊκό περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων είναι η πρώτη μεγάλη πρόκληση για τις τράπεζες. Αυτό το πρόβλημα αναμένεται να συνεχιστεί όσο συνεχίζει η ευνοϊκή ευρωπαϊκή νομισματική πολιτική. Ωστόσο, τα χαμηλότερα επιτόκια μεταφράζονται σε χαμηλότερα καθαρά έσοδα από τόκους για τις τράπεζες, το οποίο είναι το μεγαλύτερο συστατικό των κερδών τους. Η δεύτερη διεθνής πρόκληση είναι ο έντονος ανταγωνισμός των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών, οι οποίες στοχεύουν να αρπάξουν κάποια κερδοφόρα στοιχεία των κερδών τους από υπηρεσίες λιανικής τραπεζικής και συναλλαγών. Η τρίτη πρόκληση είναι η άκαμπτη δομή ελέγχου, η οποία προκύπτει από δύο θεμελιώδεις δυνάμεις.

Μετά την πρώτη παγκόσμια οικονομική κρίση, ανέπτυξε ένα εξαιρετικό παγκόσμιο βασικό ρυθμιστικό πλαίσιο, με κεφάλαιο καλύτερης ποιότητας, επαρκή ταμειακή ροή και αυστηρή ετήσια εποπτεία. Η δεύτερη δύναμη ήταν το επακόλουθο της ελληνικής / ευρωπαϊκής κρίσης, η οποία έδωσε ώθηση σε μια τραπεζική ένωση και επέφερε αυστηρές απαιτήσεις όπως το MREL (ελάχιστη ζήτηση για ίδια κεφάλαια και επιλέξιμα δάνεια) – δηλαδή, επιπλέον και άλλα περιττά και ακριβά χρεόγραφα.

Οι βραχυπρόθεσμες εγχώριες προκλήσεις για τις ελληνικές τράπεζες είναι ακόμη πιο πιεστικές. Μετά τις συνεχιζόμενες αξίες της Hercules I, οι τράπεζες θα μείνουν τελικά με NPE για το 25% του συνόλου των δανείων. Και η ταχεία απόσβεση των NPE δεν είναι απλή, τουλάχιστον για ορισμένες τράπεζες. Η μείωση του NPE έχει ως αποτέλεσμα απώλεια κεφαλαίου και αρνητικό ετήσιο κέρδος. Και οι δύο θα οδηγήσουν σε αραίωση των επενδυτών, η οποία είναι «όχι-όχι» για τους τρέχοντες μετόχους. Η απώλεια κεφαλαίου θα ωθήσει τη ρυθμιστική αρχή να επιβάλει αύξηση του κεφαλαίου. Ομοίως, ένα αρνητικό ετήσιο περιθώριο κέρδους θα μπορούσε να προκαλέσει παρέμβαση της ελληνικής κυβέρνησης για την αντιστάθμιση των ζημιών που προέκυψαν σε αντάλλαγμα για πρόσθετη συμμετοχή στο πλαίσιο του νόμου DTC 2014 (βλ. Την ανάλυσή μου στο www.hardouvelis.gr).

Καθώς τα υπόλοιπα NPEs είναι υψηλότερα και οι κανόνες των τραπεζών είναι χαμηλότεροι, οι κεφαλαιακές τους απαιτήσεις είναι υψηλότερες. Η πρόσφατη κρίση της κυβέρνησης δημιούργησε επιπλέον ανησυχία ότι τα NPE ενδέχεται να αυξηθούν περαιτέρω στο τέλος της ενδιάμεσης περιόδου. Αυτό δείχνει ότι το 2021 οι τράπεζες αντιμετωπίζουν έναν ανοδικό πόλεμο. Ωστόσο, δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να βοηθήσουν τον ιδιωτικό τομέα να αντιμετωπίσει την τρέχουσα κρίση της κυβέρνησης. Καθώς η προηγούμενη οικονομία ξεφεύγει από τις καταστροφές της κρίσης της κυβέρνησης, το περιβάλλον για τη λειτουργία των τραπεζών γίνεται ευκολότερο.

Κατά το παρελθόν έτος, οι τράπεζες όντως παρείχαν περίπου 18 δισεκατομμύρια δολάρια, ή 10,5% του ΑΕΠ, νέα δάνεια, τα περισσότερα από τα οποία πήγαν σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ). Αυτή η επιθυμητή συμπεριφορά θα συνεχιστεί μέχρι το 2021; Αυτή είναι μια ανοιχτή ερώτηση.

Μέχρι το 2021, η κρατική υποστήριξη για εταιρείες ενδέχεται να είναι λιγότερο γενναιόδωρη σε σύγκριση με το 2020 και οι τράπεζες θα κληθούν να καλύψουν το κενό παρέχοντας άφθονη ταμειακή ροή. Ξεχωριστά, οι τράπεζες αντιμετωπίζουν δύσκολες επιλογές και μεγάλους κινδύνους. Συνολικά, ωστόσο, από οικονομική άποψη, είναι επικίνδυνο για τις τράπεζες να δαγκώσουν τη σφαίρα και να ωθήσουν πολύ επιθετικά τις επεκτάσεις δανείων τους, αντί να αποσύρουν απρόθυμα. Με αυτόν τον τρόπο, ένας καλός κύκλος μπορεί να αρχίσει να λειτουργεί σχετικά νωρίς, και πολλές εταιρείες ξαναζωντανεύουν και ξεκινούν την οικονομία γρηγορότερα, οδηγώντας έτσι σε πιο υγιή ετήσια τραπεζικά αποτελέσματα.

Μια πρόσφατη μελέτη του πρώην Έλληνα υπουργού Οικονομικών Γκίγκας Χάρντγουελς είναι διαθέσιμη στο ekathimerini.com με τίτλο “Η οικονομική κρίση και οι δυσλειτουργικές εκφράσεις στην Ελλάδα”.